قابلیت ها و چالش های باغداری در قزوین

به گزارش ایرنا، قزوین با داشتن كمتر از یك درصد مساحت كشور از قابلیت های بالایی در حوزه باغی برخوردار می باشد به طوری كه این استان جزو سه قطب برتر تولید زیتون ایران به عنوان تنها محصول استراتژیك باغی كشور به شمار می رود.
قزوین همچنین جزو سه استان برتر تولیدكننده انگور می باشد و رتبه نخست تولید زغال اخته،سوم گیلاس و چهارم فندق را در اختیار دارد.
با وجود این قابلیت ها، مشكلات و پیچ و خم هایی نیز پیش روی فعالیت باغداران قزوینی قرار دارد كه این قشر از مسئولان انتظار حل آنها را دارند.
محدودیت منابع آبی، فعالیت واسطه ها و دلالان، كمبود صنایع تبدیلی، مشكلات بیمه ای و كم رغبتی جوانان به فعالیت در باغ ها، عرضه نهال های با كیفیت پایین و سموم نامرغوب، فرسودگی ماشین آلات،گرانی ادوات باغداری، قیمت بالای سوخت و نحوه نامناسب عرضه آن از مهم ترین مشكلاتی می باشد كه فعالان عرصه باغداری قزوین را با چالش روبرو ساخته است.

** قزوین جزو پنج استان برخوردار از باغ های مدرن زیتون و انگور
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: بیشتر باغ های بارور استان به 2 محصول انگور و زیتون اختصاص دارد و محصولاتی چون فندق، گیلاس، زغال اخته، گردو، پسته و هلو و شلیل نیز از دیگر محصولات باغی عمده قزوین به شمار می روند.
علی اكبری با اشاره به وجود 73 هزار و 100 هكتار اراضی باغی در استان قزوین،افزود: سالانه یك هزار تا یك هزار و 500 هكتار به میزان باغ های استان اضافه می شود كه بیشتر مربوط به باغ های زیتون و متراكم در اراضی شیب دار و همچنین باغ های داربستی انگور هستند.
وی اضافه كرد: یكی از شاخص ترین نمادهای توسعه و نوسازی باغ های استان در طرح ملی فراز نمایان شده كه در راستای آن برای داربستی كردن یك هزار هكتار از تاكستان های انگور 60 میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.
اكبری به تسهیلات دولت به باغداران زیتون نیز اشاره كرد و گفت: در جهت توسعه باغ های زیتون نیز برای باغ های جدید 50 درصد از هزینه خرید نهال توسط دولت به صورت یارانه تعلق خواهد گرفت و همچنین در جهت مجهز كردن به روش های آبیاری تحت فشار نیز در این باغ ها 80 درصد یارانه كم بهره نیز در اختیار باغداران قرار می گیرد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی قزوین گفت: از نظر ایجاد باغ های پیشرفته و مدرن در محصولات زیتون و انگور در كشور جزو پنج استان برتر به شمار می رویم و این اتفاق خوب به زودی در رابطه با پسته و فندق نیز رقم می خورد.
وی در ادامه با تاكید بر لزوم استفاده از نهال های با كیفیت برای جوان سازی باغ های استان از سوی كشاورزان،اظهار كرد: از باغداران استان می خواهیم خرید نهال را از مراكز معتبر انجام دهند تا شاهد پرورش نهال های نامرغوب و كیفیت پایین باغ ها نباشیم.
اكبری در رابطه با وضعیت صنایع تبدیلی در باغ های قزوین نیز گفت: در رابطه با انگور به عنوان مهم ترین محصول باغی استان، شاهد فعالیت 28 كارخانه صنایع تبدیلی هستیم و با حمایت های دولت خیلی از مشكلات فعالان باغی این محصول و تولیدكنندگان كشمش مرتفع شده است و امروزه شاهد صادرات كشمش تاكستان به كشورهای مختلف از جمله روسیه، ارمنستان، رومانی، عراق و كشورهای حاشیه خلیج فارس هستیم.

**مشكلات آب در باغ های قزوین
مهدی پیله فروش ها كارشناس امور باغی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به محدودیت میزان سفره های آب زیر زمینی در دشت قزوین، توسعه باغ های میوه در استان و كاهش نیافتن مزارع غلات باعث برداشت بی رویه از سفره های آب های زیر زمینی در این دشت شده كه می تواند آینده باغداری قزوین را با خطر روبرو سازد.
وی با بیان اینكه دشت قزوین جزو پنج دشت حاصلخیز زراعی و باغداری كشور در 1340 شناخته شده بود كه حجم آب سفره های زیرزمینی آن به 13 میلیارد متر مكعب می رسید،افزود: با برداشت بی رویه آب از این سفره ها از سال 72 به بعد این رقم به 2.6 میلیارد متر مكعب كاهش یافت و این موضوع در كنار حفر چاه های غیرمجاز، دشت را به سمت شوری آب پیش می برد و احتمال می رود تا این منطقه در آینده نه چندان دور به بیابان تبدیل شود.
پیله فروش ها با بیان اینكه از 480 هزار هكتار اراضی قابل كشت در استان قزوین، 73 هزار هكتار آنرا باغ ها تشكیل می دهند،اظهار كرد: تامین آب این باغ ها فشار زیادی به سفره های آب زیرزمینی وارد می سازد و همچنین افزایش سالیانه یك هزار تا یك هزار و 500 هكتار باغ بدون مطالعه باعث می شود دشت قزوین به بیابان تبدیل شود.
وی با بیان اینكه توسعه غیراصولی باغ ها موجب می شود تا آنها سود دهی مناسبی نداشته باشند و همچنین استفاده باغداران غیربومی نیز موجب شده تا روند تخریب زمین های كشاورزی سرعت بگیرد، اظهار كرد: كشاورزان غیربومی با اجاره زمین ها و كاشت غلات به آنها آسیب می زنند و باعث از بین رفتن آب و خاك و زمین های كشاورزی و باغ ها می شوند.

**بهره برداری نامناسب از منابع آبی، تهدیدی برای حیات باغ ها
وی با بیان اینكه تنها 15 درصد از مجموع اراضی كشاورزی استان از روش های آبیاری مدرن استفاده می كنند،افزود: بهره برداری نامناسب از آب در دشت قزوین موجب شده كه جنوب شهرستان آبیك و شمال بویین زهرا و قسمتی از شرق تاكستان امروزه به بیابان تبدیل شده و به یكی از كانون های ایجاد گرد و خاك بدل شوند و حیات بخشی از باغ ها در استان به خطر بیافتد.
وی اظهار كرد: اجرای روش های مدرن آبیاری و بهسازی شبكه توزیع آب در زمین های كشاورزی استان با وجود بروكراسی و پیچ و خم های اداری سردرگم باقی مانده است، در صورتی كه باید با سرعت در این بخش حركت كنیم تا مانع از بحران شده و شاهد خشك شدن باغ های استان و همچنین اراضی كشاورزی نباشیم.
وی، بالا رفتن قیمت ادوات و قطعات ابیاری را یكی از مشكلات باغداران عنوان كرد و گفت: این موضوع در 2 سال اخیر محسوس بوده و متاسفانه شاهد نظارت كم رنگ مسئولان در این حوزه هستیم.
پیله فروش ها افزود: فك پلمپ چاه های غیرمجاز و گران فروشی آب این چاه ها از دیگر مشكلات حوزه باغداری در استان قزوین به شمار می رود كه فعالیت در حوزه باغداری را زیان ده كرده است و باید سوال كرد كه اگر آب كم است چرا با ساعتی 850 هزار ریال به باغدار فروخته می شود.

**تولید نهال نامرغوب از چالش های باغداران
پیله فروش ها همچنین با بیان اینكه در استان قزوین حدود 150 نهالستان مشغول به فعالیت هستند كه سالانه حدود پنج میلیون نهال تولید می كنند، افزود: از زمان ورود بخش خصوصی به این حوزه و كم شدن نظارت ها شاهد تولید نامرغوب نهال بوده و این موضوع كیفیت باغداری استان را پایین آورده است.
وی اظهار كرد: باید از نهال های مرغوب استفاده كنیم تا در آینده باغ های با كیفیتی داشته باشیم.

** فرسودگی ماشین آلات حوزه باغی
نایب رییس مجمع ملی خبرگان كشاورزی كشور و از باغداران قزوین نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، فرسودگی ماشین آلات كشاورزی را از مشكلات باغداران قزوینی عنوان كرد و گفت: این موضوع موجب شده تا مصرف سوخت در این ماشین الات بسیار بالا بوده و به صرفه نباشد.
حسین كاكاوند همچنین گفت: فرسوده بودن این ماشین آلات، كارایی لازم را برای پیشبرد كشاورزی نوین از باغداران استان گرفته است.
وی اظهار كرد: با وجود اختصاص تسهیلات برای خرید ماشین آلات كشاورزی توسط دولت، سود بالای بازپرداخت آنها و وجود دستگاه های كم كیفیت در كنار مالیات 9 درصدی نوسازی ناوگان كشاورزی موجب شده تا خیلی از باغداران از استفاده از این امكان صرف نظر كنند.

**سم نامرغوب و تاثیر منفی آن بر فعالیت باغداران
كاكاوند به مسایل و مشكلات فعالان این حوزه اشاره كرد و گفت: دلالی و واسطه گری در حوزه تهیه و توزیع سموم مورد استفاده در بخش باغداری موجب شده تا سم با كیفیت پایین و نامرغوب به دست باغداران برسد كه این موضوع موجب آلودگی آب و خاك و خسارت به باغ ها شده و همچنین تولید محصول سالم باغی را تحت تاثیر خود قرار داده است.
وی اظهار كرد: متاسفانه شاهد فروش انواع سم های بدون مجوز در بازار هستیم كه برخی از آنها از مراكز توزیع رسمی به باغداران عرضه می شوند و در این رابطه ضعف دستگاه های نظارتی محسوس است.

**مشكلات مربوط به سوخت
كاكاوند همچنین به مساله سوخت ماشین الات كشاورزی اشاره كرد و گفت: سوخت یكی از اصلی ترین و شاید حیاتی ترین ماده برای ماشین الات كشاورزی باشد كه متاسفانه گازوئیل مصرفی این وسایل مورد استفاده در عرصه باغداری با قیمت بالاتر از عرضه توسط ماشین داران باربری به باغداران تحویل داده می شود.
وی ادامه داد: ماشین های باری هر لیتر گازوئیل را سه هزار ریال دریافت می كنند، اما كشاورز دارای تركتور بابت آن سه هزار و 300 ریال می پردازد، ضمن آنكه شركت پخش فرآورده ها و جایگاه داران مواد سوختی از تحویل دادن سوخت در جایگاه به باغدار خودداری كرده و به طور اجبار این مایع سوختی را علاوه بر بی كیفیت بودن، به محل باغ باغدار برده و با اضافه كردن 500 هزار ریال به هزینه فوق و با نداشتن میزان اندازه گیری دقیق تحویل می دهند و به نوعی یك منبع درامد بدون دردسر و دائمی برای خود ایجاد كرده اند و البته اگر نیز مواد سوختی در جایگاه به كشاورز تحویل داده شود این قشر باید لیتری 6هزار ریال به جایگاه دار هزینه پرداخت كنند.
وی همچنین گفت: كم میلی قشر جوان به فعالیت باغداری به علت وجود مشكلات زیاد در این عرصه بویژه درآمد زایی كم باعث شده است بیشتر باغداران استان بالای 60 سال سن داشته باشند و از توانایی و نیروی كافی برای نگهداری باغ های خود برخوردار نباشند.

**لزوم مشاركت نماینده باغداران در نشست های تصمیم گیری برای حوزه باغی
وی با بیان اینكه مشاركت نماینده باغداران در نشست های تصمیم گیری در حوزه باغداری استان را شاهد نیستیم،افزود: آگاهی نداشتن كافی مسئولان از اطلاعات محلی باعث تصویب مصوبات ناكارآمد و طرح های غیر قابل اجرا در سطح اراضی باغی می شود كه این كار مانند پزشكی می ماند كه بیمار ندیده برای آن تجویز دوا كند.
كاكاوند اظهار كرد: از مسئولان انتظار داریم تا نمایندگان باغداران را در نشست های تصمیم گیری خود مشاركت دهند تا از تصمیم های نادرست و و تصویب طرح های غیرعملی در این حوزه جلوگیری شود.

**مشكلات بیمه ای باغداران
كاكاوند در ادامه به مشكلات بیمه ای باغداران قزوینی اشاره كرد و گفت: مسایل بیمه كشاورزی و تامین اجتماعی یكی از بزرگترین دغدغه های كشاورزان استان قزوین و كشور است، به شكلی كه بیمه كشاورزی به صورت یك طرفه نوشته شده و نماینده ای از كشاورزان در ارزیابی خسارات آن شركت ندارند و ارزیابان بیمه بدون آگاهی لازم به تعیین خسارات می پردازند.
كاكاوند گفت: در حالی كه پرداخت خسارات باغداران معمولا پس از ارزیابی فرایندها باید ظرف 6 ماه به طول می انجامد، پرداخت آن به حداقل یك تا یك ونیم سال بعد موكول می شود كه باغدار طی این مدت آسیب ها و ضررهای مالی زیادی را به جان می خرد و این در صورتی است كه برای تمدید قرار داد بیمه، وی باید به روز تمامی حق بیمه خود را پرداخت نماید در غیر این صورت قرارداد آنها تمدید نخواهد شد.
وی ادامه داد: در رابطه با بیمه تامین اجتماعی باغدار نیز باید اذعان كرد به علت فصلی بودن این شغل، مشكلاتی برای تحت پوشش قرار گرفتن این قشر زحمت كش وجود دارد و به همین دلیل بعضی از باغداران در دوران از كار افتادگی بدون داشتن مستمری بازنشستگی و یا از كار افتادگی با فقر مادی روبرو خواهند شد.
وی در ادامه به برخی تاخیرها در پرداخت هزینه خرید تضمینی میوه اشاره كرد و گفت: پرداخت پول خرید تضمینی میوه بعد از هشت تا 9 ماه صورت می پذیرد در حالی كه برای گندم كاران این مدت كمتر 6 ماه می باشد و این خرید تضمینی در موقع پرداخت بدون سود مشاركت كشاورز پرداخت می شود، در حالی كه اگر این پول در قالب تسهیلات كشاورزی از بانك دریافت می شد برای ان دیر كردی 18 درصدی درنظر می گرفتند.
باغدار نمونه كشور در ادامه نداشتن مجمع صنفی باغداران در جهت رسیدگی به امور فعالان این حوزه را از اصلی ترین مشكلات درونی باغداران استان قزوین یاد كرد و گفت: این مساله مشكلات زیادی را برای فعالان باغداری در قزوین بوجود آورده است.
وی،موقوفه بودن بعضی از باغ های قزوین را از دیگر مشكلات پیش روی باغداران این استان یاد كرد و گفت: این مساله به خرد شدن زمین ها و باغ ها منجر شده و با از بین رفتن یكدستی باغ ها شاهد كم رونق شدن آنها هستیم.
وی اظهار كرد: برای كاشت درختان جدید و احیای باغ ها در اراضی اوقافی باید هزینه های قابل توجهی به اوقاف پرداخت نمود كه این مساله تاثیر منفی بر فعالیت های باغداری گذاشته و باعث از بین رفتن برخی باغ ها و تبدیل آنها به زمین زراعی برای كشت غلات شده كه رفع این مشكل نیازمند تصمیم مدیریتی مسئولان استان است.
وی اظهار كرد: به دلیل اوقافی بودن باغ ها، خیلی از باغداران در دریافت تسهیلات بانكی برای خرید نهال های جدید و یا اجرای روش های آبیاری مدرن به مشكل برمی خورند.
كاكاوند همچنین گفت: به علت اجازه ندادن فنس كشی به باغداران توسط سازمان امور اراضی، گاهی اوقات شاهد سرقت وسایل و ماشین آلات باغداران نیز هستیم.

**حضور واسطه ها و دلالان، بلای جان باغداران
وی، حضور واسطه ها و دلالان را بلای جان باغداران عنوان كرد و گفت: به دلیل ضعف باغداران در تهیه زیرساخت ها مانند سردخانه و صنایع تبدیلی و با هزینه مالیات 9 درصدی میوه در سردخانه ها آنها مجبورند میوه های خود را با قیمتی پایین به دلالان بفروشند و همین مساله فعالان این حوزه را دلسرد كرده است.
كاكاوند افزود: در واقع زحمت اصلی تولید میوه از باغ ها را باغداران می كشند اما سود اصلی كار را واسطه ها و دلالان بدون زحمت كشیدن از آن خود كرده و به جیب می زنند.
6101*3013
خبرنگار: ناصر نیلی**انتشار دهنده: رضا اولادی