به گزارش ایرنا، طبق آمار اعلام شده در سرشماری سال 1395 تعداد بیسوادان كشور هشت میلیون و 796 هزار و 134 هزار نفر است؛ و این در حالی است كه تعداد بیسوادان 10 تا 49 سال كه گروه هدف سوادآموزی است، طبق همین سرشماری 2 میلیون و 723 هزار نفر است.
معضل بیسوادی و عوارض آن جدی‌تر از آن است كه می‌اندیشیم؛آمار بالای بیسوادی جامعه و حساس نبودن به رفع سریع و عمیق آن، در درازمدت سایه سنگین خود را بر توسعه علمی خواهد انداخت.
در اكثر كشورها به معضل بیسوادی به شكل یك مساله فردی نگریسته نمی شود، درست مانند نگاهی كه به یك فرد معلول وجود دارد و مشكل او را متعلق به كل جامعه می دانند؛ اما در كشور ما این نگاه كم رنگ است.
در بین جوامع امروزی هر كشوری كه تعداد بیسوادان كمتری دارد، از نظر رشد و توسعه در جایگاه بالاتری نسبت به سایر كشورها دارد.
محققان علوم انسانی و تربیتی بیسوادی را بحرانی خاموش قلمداد می كنند كه می تواند باعث جلوگیری از شكوفایی و عقب ماندگی جامعه شود.
** 141 هزار و 918 نفر بیسواد در آذربایجان‌شرقی
معاون سوادآموزی اداره كل آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی به خبرنگار ایرنا گفت: طبق سرشماری سال 1395 جمعیت بیسواد استان در گروه هدف ( تا 49 ساله ) 141 هزار و 918 نفر است.
محمدحسین اشرفی با بیان اینكه این میزان بیسواد شایسته نام استان نیست،اظهار كرد: باید با همت جمعی شاهد به صفر رساندن بیسوادی باشیم.
معاون سوادآموزی استان خاطرنشان كرد: با همت همكاران توانسته‌ایم ۹۹ درصد تعداد افراد ابلاغی را زیرپوشش قرار دهیم.
وی با بیان اینكه میزان بیسوادی در بین جامعه زنان دو برابر مردان است،اعلام كرد: 48 هزار و 793 نفر از بیسوادان استان مرد و ۹۳ هزار و ۱۲۵ نفر زن هستند.
**بیسوادی تهدید جدی برای رشد فرهنگ و اقتصاد
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش آذربایجان‌شرقی در تشریح عملكرد و اقدامات سوادآموزی استان در راستای انسداد مبانی بیسوادی، بیسوادی را تهدید جدی برای رشد فرهنگی و اقتصادی دانست و افرود: یونسكو سوادآموزی بزرگسالان را اهرمی برای رسیدن به جامعه پایدار می‌داند.
وی با استناد به تاكید رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینكه سوادآموزی تكلیف شرعی بوده و بیسوادی در یك مملكت اسلامی ننگ است و باید كل نظام خود را در این موضوع مسئول بدانند، گفت: بیسوادی و یا كم‌سوادی والدین باعث ایجاد فقر فرهنگی می‌‌شود و طلاق و اعتیاد نیز بیشتر از این مساله است.
اشرفی با اشاره به رشد سریع دانش و تكنولوژی، معیار با سوادی را نیز متاثر از این امر دانست و خاطر نشان كرد: بیسواد فردی است كه توانایی خواندن و نوشتن ندارد ولی در عصر جدید بیسواد فردی است كه شاید بتواند، بنویسد و بخواند ولی توانایی استفاده از كارت بانك، اینترنت، رایانه و گوشی را نداشته باشد.
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان آموزش رایانه به سوادآموزان را از جمله برنامه های راهبردی این سازمان به منظور رفع نیازهای رایانه ای افراد گروه هدف اعلام كرد.
اشرفی با اشاره به طرح های تثبیت و تقویت سواد یادگیران گفت: این طرح در سه مرحله آموزش، تقویت و مرحله سوم تحكیم آموزش‌هاست كه با طرح‌های مختلف از قبیل كتابخوانی، انشا نویسی ،كتاب های آسان و تمرین و تكرار سعی می كنیم بیسوادی بر نگردد.
وی با بیان اینكه بر اساس سرشماری نفوس كشور در سال 1390 جمعیت باسوادی استان 92.2 بود، افزود: در سرشماری سال 1395 درصد جمعیت باسواد استان 94.3 درصد بود كه از نظر میانگین كشوری چهار دهم عقب هستیم.
** علل بیسوادی و راهكارهای مقابله
معاون سواد آموزی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی، تعصبات محلی و قومی، بافت فرهنگی و اجتماعی منطقه را از جمله مهم ترین عامل بیسوادی دانست و گفت: بیسوادی والدین و متعاقب آن بی توجهی خانواده ها به تحصیل فرزندان، جلوگیری والدین از تحصیل فرزندان دختر در برخی مناطق روستایی، نبود افراد تحصیل كرده و نیز عدم بكارگیری نیروهای تحصیل كرده در روستاها از معضلات اصلی بیسوادی است.
اشرفی همچنین عوامل جغرافیایی از قبیل پراكندگی روستاها، كم جمعیت بودن و صعب العبوری روستاها را از عوامل دیگر بیسوادی در بین جمعیت روستایی ذكر كرد.
وی ریشه كنی بیسوادی را نیازمند عزم ملی و حساس سازی تمام افراد و دستگاه ها دانست و گفت: از هم‌وطنان خواهشمندیم ما را در محو بیسوادی كمك كنند و هر یك از مردم نماینده ما در خانه‌هایشان باشند و برای با سوادی و معرفی آنها تلاش كنند.
اشرفی با بیان اینكه ما همگی مشتاق محو بیسوادی هستیم و می‌خواهیم فرهنگ‌سازی عمومی برای یادگیری سواد صورت گیرد، از ارایه طرح های تشویقی برای سوادآموزان خبر داد و افزود: هر فرد بیسواد كه به صورت خودآموز اقدام به یادگیری كند در صورت قبولی 7 میلیون و 200 هزار ریال پاداش می گیرد.
وی ادامه داد: چنانچه سوادآموز در كلاس های یادگیری شركت كند در صورت قبولی در آزمون یك میلیون و 440 هزار ریال پاداش می گیرد.
معاون سوادآموزی آموزش و پرورش استان با اشاره به طرح سوادآموزی در راستای آموزش اولیای بیسواد،خاطر نشان كرد: با هر ثبت نام كودكی در مدرسه اولیای آنها نیز شناسایی می‌شوند كه رتبه ششم كشوری در باسواد كردن اولیای بیسواد را داریم.
به گفته اشرفی میانگین كشوری جذب اولیای بیسواد 55.39 درصد و میانگین استان آذربایجان شرقی 75.13 درصد است.
وی، نحوه ثبت‌نام در طرح سوادآموزی را مراجعه به مدارس عنوان كرد و افزود: آموزش دوره سوادآموزی كاملا رایگان است.
اشرفی با بیان اینكه در برخی مناطق مدارس كافی نداریم و كلاس در حسینیه و مساجد برگزار می شود، خواستار حمایت تمام با سوادان خانواده ها از سوادآموزان شد.
وی همچنین از اعمال محدویت ها برای افراد بیسواد به منظور وادار كردن آنها به یادگیری سواد خبر داد و افزود: اگر فردی كه خدمت سربازی رفته و سواد نداشته باشد، تا اخذ گواهی تحصیل نمی‌تواند پایان خدمت بگیرد.
معاون سواد آموزی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی، صدور گواهینامه رانندگی و اخذ پروانه كسب را نیز منوط به داشتن حداقل سواد و گواهی سه ساله ابتدایی دانست.
** اشتغال و بیكاری بحرانی تر از بیسوادی
سخنگوی كمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی اما نظر دیگری دارد؛ وی نه تنها مساله بیسوادی را حاد و معضل نمی داند بلكه معتقد است مساله امروز باسواد كردن افراد 50 سال و به بالا نیست بلكه معضل و بحران كنونی بیكاری، اشتغال جوانان و خیل انبوه فارغ التحصیلان دانشگاهی است.
میرحمایت میرزاده در مورد بیسوادی و راهكارهای رفع آن به خبرنگار ایرنا گفت: الان وقتی برای دور افتاده ترین روستاها حتی با داشتن یك دانش آموز معلم فرستاده می شود، بیش از این دولت چه كاری می تواند بكند.
وی در مورد بیسوادان بالای 49 سال خاطر نشان كرد: الان 40 سال از انقلاب سپری شده و همزمان با انقلاب نهضت سوادآموزی هم راه اندازی شده است؛ وقتی كسی نمی خواهد درس بخواند آیا به زور می توان فرد را به این كار وادار كرد.
میرزاده با بیان اینكه اشتغال، بیكاری و افزایش مدارك تحصیلی دانشگاه ها ، بحران امروز جامعه است، افزود: بحران امروز، دانشگاه ها و لیسانس هایی است كه بدون آمار گیری و نظر سنجی فارغ التحصیل شده اند.
وی گفت: این امر منجر به ترك روستاها توسط جوانانی شده كه به واسطه داشتن مدرك دانشگاهی روستا را ترك كرده اند؛ در حالی كه جوان روستایی می توانست كار كشاورزی و فرشبافی را در روستا انجام دهد تا ضمن اشتغال به كار، روستا را نیز آباد كند.
سخنگوی كمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی با بیان اینكه آمارهای بیسوادی را قبول ندارم، افزود: امروز مساله اصلی در مجلس حل بحران بیكاری و اشتغال جوانان است.
میرزاده با بیان اینكه رفع بیسوادی را اولویت امروز نمی دانم، اظهار كرد: اولویت امروز را خود كنكور می دانیم كه غلط است؛ اولویت را مدارس خاصی می دانیم كه با ایجاد آنها باعث افزایش استرس در بین خانواده ها و دانش آموزان شده است.
وی ادامه داد: الان تمام تمركزمان را بر روی مهارت آموزی دانشجویان و دانش آموزان گذاشته ایم؛ خیلی افراد دانشگاه و مدرسه را تمام كرده اند ولی فاقد هر گونه مهارتی هستند.
سخنگوی كمیسیون آموزش مجلس با تاكید بر گسترش و تقویت مراكز فنی و حرفه ای گفت: آموزش مهارت در پادگان ها نیاز ضروری امروز جامعه است،جوانان باید مهارت بیاموزند تا بتوانند كارآفرینی و ایجاد اشتغال كنند.
وی افزود: امروز بیسوادی در جامعه ما نه تنها بحران نیست بلكه نسبت به خیلی از كشورها وضعیت مناسبی نیز داریم.
** بیسوادی تهدیدی علیه سلامت اجتماعی و روانی
جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی با بیان اینكه بیسوادی، عامل تهدیدكننده سلامت اجتماعی و روانی جامعه است،گفت: در یك جامعه بیسواد یا كم سواد، شاخص های سلامت جسمی، روانی و اجتماعی نیز در پایین ترین سطح قرار دارد، زیرا مردم به خوبی نمی دانند كه چگونه از سلامت خود مراقبت كنند.
حمید مقصودی مهارت های شناختی را یكی از مهم ترین عوامل تعیین كننده توانایی افراد برای كسب تجربه، موفقیت و داشتن زندگی بهتر توصیف كرد و افزود: هر قدر میزان این شناخت بیشتر باشد، به همان اندازه، كیفیت زندگی انسان ها افزایش می یابد.
وی خاطر نشان كرد: از نگاه سازمان بهداشت جهانی، رسیدن به توانمندی واقعی هر انسان در گروی دسترسی او به اطلاعات و بهره برداری مناسب از آن امكان پذیر است، از این رو جوامعی كه شاخص باسوادی بیشتری دارند از رفاه و سلامت بهتری برخوردار هستند.
مقصودی با اشاره به اثرات جامعه شناختی یادگیری بر سلامت، اظهار كرد: ارتقای سلامت یك مفهوم تركیبی است كه ارتباط نزدیكی با آموزش، فعالیت های ارتباطی و سطح سواد دارد و نبود یا ضعف این مهارت ها به عواقب اجتماعی، اقتصادی، بهداشتی و درمانی منتهی می شود.
وی خاطر نشان كرد: تعداد افراد با سواد یك جامعه نشان دهنده كیفیت سلامت جسمی و اجتماعی است و ثابت می كند درصد قابل توجهی از افراد باسواد علاوه بر ارگان های بدنی سالم از آرامش، آسایش و اعتماد روحی و روانی بالایی برخوردار هستند.
به گفته این جامعه شناس، كشورهای توسعه یافته از دهه 70 مبارزه با بیسوادی را آغاز كردند و اكنون شاهد پیشرفت های چشمگیری در زمینه سلامت اجتماعی و روانی هستند.
مقصودی تاكید كرد: دولت ها می توانند با هزینه اندك از چالش های بزرگ تر كه ممكن است در آینده گریبان آنها را بگیرد پیشگیری كنند، كافی است امكان یادگیری معلومات و سواد پایه برای آحاد مردم فراهم شود.
گزارش: نعمت مرادپور ** انتشاردهنده: رستگار
6132/6183
تبریز - ایرنا - بیسوادی یك معضل اجتماعی و همچون زخمی بر پیكر جامعه است كه ریشه كنی آن نیاز به عزم ملی و مشاركت عمومی دارد.
