مشروح اين گفت وگو در پي مي آيد: فراتر از مساله اصلاحات، عربستان اكنون به باور بسياري از تحليلگران سياسي در شرايط دشوار اقتصادي به سر مي‌برد. روزنامه قطري «الرايه» از سقوط اقتصادي عربستان سخن گفته است. اين روزنامه به بيان مدعاي بعضي تحليلگران اقتصادي رياض پرداخته است كه مي‌گويند دولتهاي عربي بيشترين ميزان ماليات را بر مردم تحميل مي‌كنند، بي آنكه اين مالياتها تاثيري در اصلاح حال جامعه داشته باشد. شهروندان سعودي از ادامه روند كاهش حقوقها همزمان با افزايش قيمتها شكايت دارند و همواره از اوضاع نا به سامان اقتصادي و معيشتي خود اظهار نارضايتي مي‌كنند. اما مسئولان كوچكترين توجهي به اين امر ندارند و درگير جنگهاي فرسايشي خود هستند.
رياض بزرگترين دولت صادر كننده نفت اوپك محسوب مي‌شود و روزانه ده ميليون بشكه نفت به كشورهاي مختلف صادر مي‌كند؛ اين يكي از منابع درآمد سعودي هاست، با اين حال، مردم عربستان در سايه سوء مديريت‌ها و ضعف سياستهاي مالي، هميشه در مضيقه هستند. اين روزنامه نوشته: هيچ كس تصور هم نمي‌كند كه در عربستان سعودي باشند خانواده هايي كه كارتن خوابند يا در زاغه هايي در ميان چوب‌هاي خرد شده و شيشه‌هاي شكسته زندگي مي‌كنند! جرايم اقتصادي، سرقت‌هاي مسلحانه و حتي قتل پس از سرقت در عربستان سعودي رو به افزايش است.
عربستان كسري بودجه دارد
مرتضي موسوي خلخالي، كارشناس جهان عرب در گفت و گو با فرارو وضعيتي كه الرايه بيان كرده را تاييد مي‌كند. او مي‌گويد: عربستان سعودي به خاطر هزينه‌هاي هنگفتي كه در كشورهاي منطقه كرده است، با كسري بودجه رو به روست. جنگ نابود كننده همه چيز يك جامعه است. وقتي كشوري وارد جنگ مي‌شود همه اقتصادش متوجه جنگ مي‌شود. طبيعتا عربستاني هم كه درگير جنگ فرسايشي يا يمن است نمي‌تواند به دنبال رشد و شكوفايي اقتصادي حركت كند. اين كارشناس سياست خارجي ادامه مي‌دهد: اين تصور كه عربستان سعودي به خاطر داشتن نفت كشوري ثروتمند به حساب مي‌آيد اشتباه است. عربستان به صورت بالقوه ثروتمند است اما به صورت بالفعل اين ثروتمندي وجود ندارد. عربستان حتي به صندوق جهاني هم بدهكار است. ايران هم در زمان پهلوي نفت داشت اما در عين حال بدهكار بود. نفت دليلي بر خالي نبودن خزانه كشوري نيست.
هزينه‌هاي جنگ با يمن براي عربستان
او با بيان اينكه جنگ يمن هزينه‌هاي اقتصادي فراواني را به عربستان تحميل كرده است، ادامه مي‌دهد: اروپا و آمريكا اجازه نمي‌دهند اين همه ثروت بدون آنكه به مصرف برسد يك جا اندوخته شود. بهترين راه براي آنها اين است كه سلاح‌هاي مدرن و گران قيمت خود را به عربستان و امارات بفروشند. عربستان سعودي در ده سال گذشته براي خريد سلاح به آمريكا، كانادا و فرانسه پولها هنگفتي داده است. اين سلاح‌ها در تناسب جنگ با كشور كوچكي مثل يمن نيست. فروش اين سلاح‌ها به عربستان در حالي است كه سعودي‌ها حتي نمي‌توانند از اين سلاح‌ها استفاده كنند. عربستان نمي‌داند اين همه سلاح‌هاي انبارشده را عليه كدام كشور به كار ببرد و به اين فكر نمي‌كند كه اين سلاح‌ها ممكن است روزي به دست دشمنان كشورشان بيفتد.
موسوي خلخالي در توجيه وضعيت وخيم اقتصادي عربستان در ارتباط با جنگ با يمن مي‌گويد: عربستان در جنگ با يمن از خلبان‌هاي خارجي هم استفاده مي‌كند. اين خلبان‌ها حاضر نيستند بدون مزد پرواز كنند. آنها از عربستان براي هر پرواز چيزي حدود 7 تا 10 هزار دلار هزينه دريافت مي‌كنند. اگر روزانه 20 پرواز انجام شود، درآمد عربستان تهي مي‌شود. به اين ترتيب عربستان كه مي‌خواهد ميلياردها دلار صرف بنادر خود كند اكنون توان هزينه كردن براي رشد اقتصادي ندارد و در برابر هزينه هايي كه مي‌كند نمي‌تواند نفت بفروشد.
عربستان براي جبران خزانه خود از شاهزادگان پول آزادي مي‌خواهد
اين كارشناس مسائل اعراب ادامه مي‌دهد: كار به جايي رسيده است كه مقامات عربستان حتي به پول شاهزاده‌هاي خود نياز پيدا كرده اند و براي آزادي شاهزاده‌هاي بازداشت شده، كه از اقوام خود هستند، درخواست پول كرده اند. مثلا فقط براي آزادي يك شاهزاده درخواست 6 ميليارد دلار پول شده است. رئيس جمهور آمريكا هم كه مثل كاسبان بازار رفتار مي‌كند تا سودي براي خود متصور نباشد دست به اقدامي نمي‌زند. به همين خاطر عربستان روي كمك آمريكا هم نمي‌تواند حساب كند.
موسوي خلخالي در ارتباط با اصلاحات بن سلمان هم مي‌گويد: 80 درصد عربستان كوير و لم يزرع است. اغلب جمعيت اين كشور بيابان گرد است. هنوز كه هنوز است در اين كشور مظاهر تمدن جديد وجود ندارد. هرچند در عربستان آسمان خراش‌هاي درجه يك ساخته شده است و هواپيماهاي درجه يك مسافربري وجود دارد اما آن چيزي كه يك كشور را به دنيا معرفي و آن را سرافراز مي‌كند فرهنگ و تمدن آن است. براي عظمت يك كشور كه فرودگاه بين الملل بزرگ كافي نيست. اصلاحاتي كه بن سلمان دست زده فقط براي فريب كشورهايي است كه به خاطر نبود حقوق بشر به عربستان فشار وارد كرده اند.
*منبع: پايگاه خبري فرارو/7 دي 96
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي
تهران- ايرنا- مرتضي موسوي خلخالي، كارشناس جهان عرب در گفت و گو با فرارو اوضاع عربستان سعودي در زمان حاكميت بن سلمان را مورد بررسي قرار داده است.
