سكونتگاه هاي غيررسمي مشكل رسمي شهرهاي آذربايجان غربي

به گزارش ايرنا اميدها براي حل اين مشكل با تدبير منحصر به فرد دولت تدبير و اميد افزايش يافته است تا اين مشكل در آينده اي نه چندان دور بازآفريني شهري، ساماندهي، اجراي طرح هاي عمراني، فرهنگي و اجتماعي از شهرهاي بزرگ استان رخت بربندد.
سابقه سكونتگاه هاي غيررسمي در كشور به سال ها و حتي دهه ها پيش بر مي گردد كه در آن سال ها مردم براي شهروند شدن در شهرهاي بزرگ، به حواشي اين شهرها مراجعه مي كردند و با وجود كاهش قابل توجه استانداردهاي زندگي خود حضور در اين حاشيه را ترجيح مي دادند.
با گسترش شهرهاي متوسط و افزايش جمعيت آنان به تدريج شهرهايي نظير اروميه نيز به جمع دارندگان سكونتگاه هاي غيررسمي در كشور تبديل و جمعيت مشمول اين سكونتگاه ها هر روز بزرگ و بزرگ تر شد تا اينكه در حال حاضر به حدود يك سوم جمعيت شهر اروميه رسيده است.
طبق تعاريف اسكان غير رسمي يكي از چهره هاي بارز فقر شهري است كه در درون يا مجاور شهرها (به ويژه شهرهاي بزرگ) به شكلي خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه ريزي رسمي شهرسازي با تجمعي از اقشار كم درآمد و سطح نازلي از كميت و كيفيت زندگي شكل مي گيرد و با عناويني همچون حاشيه نشيني، اسكان غير رسمي، سكونتگاه هاي خود رو و نابسامان ناميده مي شود.
سكونتگاه هاي غيررسمي انواع مختلفي دارد كه محله هاي فقيرنشين و اغلب پرجمعيت، سكونتگاه هاي غصبي و فاقد طراحي از پيش تعيين و انديشيده شده و سكونتگاهه اي با تفكيك غير قانوني را شامل مي شود كه اروميه و شهرهاي بزرگ اين استان از جمله بوكان، مياندوآب و خوي از همه انواع اين مشكل برخوردار هستند!
با فعاليت دولت تدبير و اميد و بر اساس موارد قانوني مصوب، طرح بازآفريني پايدار شهري در سراسر كشور و در شهرهايي با معضل سكونتگاه هاي غيررسمي در دست اجراست كه در قالب اين طرح سالانه محلاتي از شهرهاي بزرگ بهسازي و ساماندهي مي شود.
مقدمات اجراي اين طرح در آذربايجان غربي نيز فراهم شده و در مرحله نخست 98 محله در 23 شهر كوچك و بزرگ براي ساماندهي، شناسايي و طرح هاي عمراني، فرهنگي و اجتماعي مربوط به آن تدوين شده است.
به گفته معاون امور عمراني استاندار آذربايجان غربي ارتقاي كيفيت زندگي در اين مناطق از تاكيدات مهم مقام معظم رهبري و از اهداف و برنامه هاي جدي دولت است و دستگاه هاي اجرايي نيز بايد بخشي از اعتبارات تملك دارايي هاي خود را براي اجرايي اين برنامه ها اختصاص دهند.
تقي كهوريان با تاكيد بر اينكه بخشي از مطالبه هاي مردم از مسئولان در اين حوزه ها متمركز است، افزود: طبق قانون هر ساله بايد 270 محله در قالب برنامه هاي ملّي بازآفريني پايدار شهري، بهسازي و ساماندهي شود كه از اين ميزان در آذربايجان غربي در 23 شهر 98 محلّه براي اجراي طرح هاي عمراني، فرهنگي و اجتماعي شناسايي شده است.
وي تاكيد كرد: دستگاه هاي اجرايي عضو ستاد بازآفريني بر اساس نص صريح قانون مكلف به مشاركت در قالب اقدام مشترك براي اجرايي كردن برنامه هستند.
وي با بيان اينكه بر اساس برنامه ششم توسعه، اين مناطق در يك دوره 10 ساله ساماندهي مي شود، بيان كرد: در قالب اين برنامه، ساماندهي و بهسازي بافت هاي ناكارآمد مياني، سكونتگاه هاي غيررسمي و بافت هاي تاريخي شهرها مورد هدف است كه بايد در اقدامي مشترك برنامه هايي كه براي تمام اعضاي ستاد تكليف شده با تخصيص منابع اعتباري عملياتي شود.
معاون امور عمراني استاندار گفت: بر اساس مطالعاتي كه در استان انجام شده 30 درصد جمعيت شهري در اين مناطق زندگي مي كنند كه بايد با الگو قرار دادن برنامه ملّي ستاد مجموعه اقدامات مورد نياز در اين محلات تصويب و اجرايي شود.
مديركل راه و شهرسازي آذربايجان غربي نيز در اين خصوص اظهار كرد: توانمند‌سازي سكونتگاه‌هاي غيررسمي در استان با جديت ادامه دارد.
ابراهيم مبارك قدم در خصوص جزئيات طرح هاي مربوط به بازآفريني شهري و توانمندسازي سكونتگاه هاي غيررسمي در آذربايجان غربي بيان كرد: ساخت مدرسه 12 كلاسه و بهسازي معابر سكونتگاه‌هاي غيررسمي كشتارگاه اروميه، احداث سالن ورزشي، خانه محله بوكان، تامين روشنايي معابر محلات هدف و احداث خانه محله اروميه، بهسازي معابر محله جمشيدآباد خوي، سالن ورزشي خوي، مدرسه 12 كلاسه مهاباد، خانه سلامت محله قره ‌ورن مياندوآب، بهسازي شبكه معابر محله اكبرنژاد مياندوآب و بهسازي شبكه معابر مارغان سردشت از جمله طرح هاي بازآفريني پايدار شهري است.
وي اضافه كرد: اين طرح ها براساس نيازهاي مناطق حاشيه شهر و با هم انديشي اعضاي ستاد بازآفريني پايدار شهري استان با اعتبار 304 ميليارد ريال در دست اجراست.
فرماندار اروميه نيز با ارائه گزارشي از برنامه هاي ستاد شهرستاني از رشد محلات حاشيه نشين در شهر اروميه خبر داد و گفت: حاشيه نشيني در شهر اروميه در مقايسه با سال 1382 روند رو به رشدي داشته به طوري كه اين مناطق از 11 محله در سال 82 با جمعيت برابر با 90 هزار نفر به 31 محله با جمعيت 240 هزار نفر در سال 96 افزايش يافته است.
عباس حسن خاني مهاجرت بي رويه از روستاها و شهرستان ها به مركز استان را از عوامل رشد اين مناطق دانست و افزود: وسعت سكونتگاه هاي غير رسمي در شهر اروميه با يكهزار و 140 هكتار معادل 10 درصد از مساحت شهر را به خود اختصاص داده و در حال حاضر 33 درصد جمعيت شهر نيز دراين مناطق ساكن هستند.
وي ادامه داد: سكونتگاه هاي غير رسمي خارج از محدوده شهر در مركز استان شامل 21 محله با 125 هكتار است كه قابل توجه بوده و به لحاظ قوانين جاري كشور ارائه خدمات به ساكنان اين مناطق غيرقانوني بوده و نيازمند تدبير مسئولان ارشد استاني و ملّي است.
وي مجموع اقداماتي كه از سال 134 تاكنون براي ساماندهي و توانمندسازي سكونتگاه هاي غير رسمي در شهر اروميه انجام شده را قابل قبول ارزيابي كرد و گفت: توجه به آسيب هاي اجتماعي و برنامه ريزي براي كاهش آن در مناطق حاشيه اي شهر از برنامه هاي جدي دولت بوده است و بر همين اساس در شهر اروميه نيز در 2 منطقه كوي لاله و محله كشتارگاه و اسلام آباد به صورت پايلوت مطالعات و برنامه ريزي ها در حوزه هاي مختلف انجام گرفت و طرح هاي احداث فضاهاي آموزشي، بهداشتي، ورزشي و اجراي طرح هاي عمراني در ستاد شهرستاني نيز تصويب شد.
فرماندار خوي نيز در خصوص مشكل سكونتگاه هاي غيررسمي اين شهرستان اظهار كرد: چهار محله حاشيه نشين در شهر خوي 2 هزار و 100 هكتار وسعت دارد كه 15 هزار و 310 نفر جمعيت شهررا در خود اسكان داده است.
سيدمحمد عبادي افزود: 32 طرح براي توانمندسازي اين محلات تصويب شده كه تعدادي از آنها در مرحله نهايي و آماده بهره برداري است.
شجاعي فرماندار مهاباد نيز بيان كرد: 50 هزار نفر از جمعيت 160 هزار نفري شهر مهاباد در 11 سكونتگاه غيررسمي با 342 هكتار مساحت سكونت دارند.
وي افزود: مساحت بافت فرسوده شهر مهاباد نيز 151 هكتار در قالب هفت محله است كه 20 هزار نفر از ساكنان شهر مهاباد در اين محلات زندگي مي كنند.
به گزارش ايرنا علاوه بر اين شهرستان ها در حال حاضر640 هكتار از شهر بوكان و 470 هكتار از شهر مياندوآب نيز به عنوان سكونتگاه غيررسمي شناسايي شده كه اين شهرها نيز با توجه به روند مهاجرتي روز افزون، نيازمند فعاليت بيشتر در ساماندهي سكونتگاه هاي غيررسمي و اجراي سريع طرح هاي بازآفريني شهري است.
آذربايجان غربي مشكلات بسياري در حوزه سكونتگاه هاي غيررسمي دارد كه مي توان با اختصاص اعتبار بيشتر و همچنين با توسعه مناطق روستايي، اجراي طرح هاي سرمايه گذاري كم هزينه و توسعه اي در شهرهاي كوچك و روستاها و همچنين اشتغال آفريني روستايي بخشي از روند فزاينده توسعه سكونتگاه هاي غيررسمي آن را كنترل كرد.
2093/3072
** گزارش از: صابر چهرقاني ** انتشار: عليرضا فولادي