ارج گذاری 600 سال حیات نستعلیق

به گزارش ایرنا، دست نوشته ها و اسناد تاریخی نشان می دهد كه خط خوشنویسی نستعلیق برای اولین بار توسط میرعلی تبریزی در اواخر قرن هشتم هجری قمری ابداع و به قاعده و قوانین خوشنویسی مزین شد.
درآمیختن خطوط نسخ و تعلیق با روحیه هنر و ذوق ایرانی و طبع و سلیقه زیبایی شناختی ایرانیان خط نستعلیق را در اوج ظرافت، لطافت و ملایمت بوجود آورد.
رئیس انجمن خوشنویسی تبریز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه در سایه تلاش اساتید خوشنویسی 14 نوع خط خوشنویسی ابداع شد، اظهار كرد: ابن‌مقله شیرازی با نظام بخشیدن به خط كوفی و خطوط مختلف رایج در زمان خود خطوط ششگانه شامل نسخ، ثلث، توقیع، رقاع، محقق و ریحان و در قرن هشتم میرعلی تبریزی با تركیب خط نسخ و تعلیق خط جدیدی به نام نسخ تعلیق را ابداع كرد.
یونس نصیری با بیان اینكه خاستگاه خط خوشنویسی نستعلیق كه شناسنامه ایرانی بودن است به تبریز نسبت داده می شود، افزود: با توجه به اینكه تبریز به مكانی برای پرورش خوشنویسان تبدیل شده بود، میرعماد قزوینی سرآمد خوشنویسان آن زمان به تبریز آمده و زیر نظر ملامحمد حسین تبریزی آموزش دیده بود.
مدیر موزه های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی نیز گفت: میرعلی تبریزی یا میرعلی هروی تبریزی ملقب به قدوة الكتاب (به‌ معنی پیشگام خوشنویسان) از خوشنویسان به نام اسلامی و از مفاخر خوشنویسی ایرانی در سده های هشتم و نهم هجری واضع و مبدع خط زیبای نستعلیق بود.
مهدی بزازدستفروش افزود: سه خوشنویس و هنرمند بزرگ تبریزی شامل میرعلی تبریزی، جعفر تبریزی ( پسر میرعلی) و اظهار تبریزی در ظهور و بالندگی شیوه خط نستعلیق نقش ممتاز و تاثیرگذاری داشتند.
وی اظهار كرد: جعفر بن علی تبریزی ملقب به 'جعفر تبریزی یا باسنغری' ایرادات خط پدر را برطرف كرد و خط نستعلیق را به اوج رساند.
مدیر موزه های اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی یادآوری كرد: جعفر تبریز از نخستین استادان خط نستعلیق در قرن نهم و خطاط اثر مشهور 'شاهنامه بایسنقری' است كه به عنوان یكی از نفیس ترین شاهكارهای هنری ایران و جهان در حافظه جهانی یونسكو به ثبت رسیده است.
بزازدستفروش ادامه داد: اظهر تبریزی از خوشنویسان‌ نامدار قرن نهم هجری بوده كه وی را در كتابت‌ قلم‌ نستعلیق، پس‌ از میر علي‌ تبریزی‌ (واضع‌) و جعفر، سومین‌ استاد این‌ قلم‌ به‌ شمار آورده‌اند.
نائب رئیس انجمن خوشنویسی تبریز نیز با بیان اینكه خطاطی از دیرباز در تبریز مورد توجه بود و سابقه دیرینه ای دارد، گفت: مكتب تبریز و فعالیت های خوشنویسی در این شهرستان به پنج دوره تقسیم می شود و هر كدام از این دوره ها از برجستگی خاصی برخوردار بود.
رسول جدید الاسلام افزود: در دوره مغول یاقوت مستعصمی از خوشنویسان برجسته ای بود كه خوشنویسانی از تبریز در نزد وی آموزش دیدند و در طول تاریخ چهره های درخشانی در خطاطی و خوشنویسی طلوع كردند.
وی اظهار كرد: در دوره صفویه نیز خط نستعلیق توسط شاگردان میرعلی تبریزی از جمله پسرش جعفر تبریزی ادامه یافت و در دوره قاجار و پهلوی خوشنویسان بزرگی این هنر را رشد دادند.
جدید الاسلام ادامه داد: بعد از انقلاب اسلامی نیز اساتید بزرگی مانند كاوه، میرخانی، رسام، امیرخانی، تجویدی، وجدنیا، میرزا طاهر خوشنویس، فرزبود و كرمانی در عرصه خوشنویسی خوش درخشیدند.
عضو شورای انجمن خوشنویسی تبریز نیز گفت: پس از ابداع خط 'نسخ تعلیق' توسط میرعلی تبریزی نام این خط با مرور زمان به علت مشكل در بیان به 'نستعلیق' تغییر یافت.
یوسف طهماسبی با بیان اینكه نستعلیق اولین خط زبان فارسی است، افزود: میرعماد خط نستعلیق را به كمال رساند و این خط را قانونمند كرد.
وی اظهار كرد: درویش عبدالمجید طالقانی از اساتید خوشنویسی آن دوران نیز در اثر تندنویسی خط نستعلیق، خط شكسته نستعلیق را در قرن یازدهم به عنوان سومین خط زبان فارسی پس از خط تعلیق و نستعلیق ابداع كرد و به حد كمال رساند.
كارشناس تجسمی اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی نیز با بیان اینكه خط خوشنویسی نستعلیق نگین و عروس هنر اسلامی است، گفت: تبریز در مكتب خوشنویسی و خط ایرانی از جایگاه بالایی برخوردار است زیرا میرعلی تبریزی ابداع و تكمیل كننده خط نستعلیق به عنوان اولین خط فارسی و ایرانی از این شهر بود.
آیسان شیوا افزود: اساتید برجسته خط خوشنویسی نستعلیق در تبریز زیر نظر خوشنویسان معروف زمان خود رشد یافته و به شهرت رسیده اند.
وی تدوین دایره المعارف خوشنویسی را از نیازهای تبریز اعلام و اظهار كرد: در این كتاب باید اساتید و خطاطان معاصر این شهر به مردم و علاقه مندان داخلی و خارجی معرفی شوند.
بازرس انجمن خوشنویسی تبریز نیز گفت: خوشنویسی و خط نستعلیق هنری اسلامی بوده و در خون ایرانیان وجود دارد كه علاوه بر نقش اطلاع رسانی آن به عنوان یك نوع رسانه جمعی، از زیبایی خاصی برخوردار است.
محمد حسین نژاد اصل، افزود: هر یك از اصول دوازده گانه خوشنویسی حرفی برای گفتن دارد ولی خط نستعلیق به علت زیبایی و ظرافت خاص خود به عروس خطوط خوشنویسی اسلامی معروف شده است.
'تبریز خاستگاه خط نستعلیق' در بین ۱۲ اثر میراث ناملموس استان آذربایجان شرقی اخیرا پس از بررسی و تائید نهایی نشست كمیته ملی ثبت میراث ناملموس فرهنگی در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
آذربایجان شرقی دارای بیش از یك هزار و ۸۰۰ اثر میراث ملموس و ناملموس است.
گزارش از: پرویز بابائی ** انتشار دهنده: رستگار
8023/6183