در ادامه در اين گفت وگو مي خوانيم: اگر بخواهيم با دو مولفه شاخص، كلانشهر‌هاي كشور و بويژه تهران را توصيف كنيم بايد بگوييم شهري كه با ترافيك سنگين گره خورده و با آلودگي هوا عجين شده است. ترافيك كلافه‌كننده در پايتخت ميتواند اعصاب و روان هر شخصي، حتي افرادي آرام و صبور را به هم بريزد تا جايي كه منجر به بروز رفتارهاي پرخاشگرانه و تكانشي ديگري بشود.
در چنين شرايطي توجه به روانشناسي ترافيك از بعد حفظ سلامت روان بسيار اهميت مييابد. ناگفته نماند موضوع روانشناسي ترافيك در كشور ما تازه است؛ اما اين مساله از سالها پيش در كشورهاي اروپايي مطرح بوده تا جايي كه وقتي فردي قصد گرفتن مجوز رانندگي يا همان گواهينامه را دارد بايد از لحاظ روانشناسي هم بررسي شود، اما در كشور ما اين موضوع با تاخير زيادي شروع شده است.
به اين بهانه پاي صحبتهاي دكتر حسين پورشهريار، عضو هيات علمي گروه روانشناسي دانشگاه شهيد بهشتي و رئيس كنگره ملي روانشناسي ترافيك نشستيم.
**روانشناسي ترافيك به چه كار ميآيد؟
خيليها نميدانند روانشناسي ترافيك چگونه به ارتقاي فرهنگ ايمني ترافيك كمك ميكند. اين رشته شرايط رواني رانندگان را مورد بررسي قرار ميدهد. بويژه اگر فرد، راننده تاكسي يا اتوبوس باشد سلامت رواني وي در كنار سلامت جسماني اهميت ويژهاي پيدا ميكند. توجه داشته باشيد وقتي شغل و حرفه فردي رانندگي است بايد شاخصههاي روانشناختي، پتانسيل ابتلا به اختلالات رواني، رفتارهاي تكانشي و رفتارهاي تهاجمي حين رانندگي در وي مورد بررسي قرار گيرد.
حتي مسائل مهمي چون اعتياد و رفتارهاي پرخطر و اختلالات خواب در رانندگان در حوزه روانشناسي ترافيك مورد بررسي قرار ميگيرد. ارزيابي ويژگيهاي روانشناختي رانندگان و تغيير نگرشهاي آنان به عنوان يك اقدام پيشگيرانه، از بسياري از تصادفات جادهاي ناشي از سبقت غيرمجاز، سرعت بالا و بيتوجهي به حق تقدم ديگران خواهد كاست.
**ويژگيهاي روان سالم حين رانندگي
خوب است بدانيد براي حفظ امنيت و ايمني رانندگي از نقطه نظر روانشناسي بايد وجوه قابل قبولي از توانمنديهاي شناختي داشته باشيم. اين توانمنديها عبارتند از:
شخص راننده بايد توجه پايدار داشته باشد، يعني در خلال رانندگي توجهاش را حفظ كند.
تمركز كافي داشته باشد و افكار روزانه تمركزش را به هم نزند.
مولفه هاي پيشبيني نشده حين رانندگي منجر به خشم و عصبانيتاش نشود و وي را دچار نگراني يا اضطراب و دلشوره نكند.
افرادي كه ناپايداري هيجاني دارند و آستانه هيجانيشان پايين است، در مواجهه با شرايط نامشخص در ترافيكهاي پيشبيني نشده، به دليل دلشوره و اضطراب، زود از كوره در ميروند و رفتارهاي قانونگريزانه از خود
بروز ميدهند.
**مهارت كنترل استرس حين رانندگي
اضطراب، استرس، كمبود خواب و گاهي عوامل فيزيولوژيك ميتواند منجر به كاهش سطح تمركز و هوشياري حين رانندگي بشود. براي كنترل استرس و اضطراب حين رانندگي بايد از تكنيكهاي مداخلهاي كه بسيار متنوع اند كمك گرفته شود. اين تكنيكها بيشتر جنبه آموزشي، رفتاري و مهارت آموزي دارند.
امروزه ترافيك قابل پيشبيني نيست و معمولا پيشبيني حجم ترافيك به طور دقيق ممكن نيست. پس بايد ترافيك جزئي از رانندگي دانسته شود. توجه داشته باشيد در حين بروز تصادف، حدي از استرس طبيعي است. آنچه مهم است آن كه اگر تصادفي اتفاق افتاد شخص مراقب باشد رفتارهاي تكانشي و آسيب زننده بعدي نيفتد. بعلاوه راننده بايد تلاش كند به تنهايي همه مسائل را در مواجهه با شرايط بحراني پيشبيني نشده حل و فصل كند. بيشك در چنين شرايطي تماس با ديگراني كه متخصص هستند در كاهش استرس و فشار رواني بر راننده كمككننده است.
**وقتي روان راننده، نمره منفي ميگيرد
اگر ما بخواهيم رانندگان را ارزيابي كنيم با توجه به جمعيت زياد و هزينههاي بالاي اين ارزيابي (وقت و زمان) اولويت با افرادي است كه حين رانندگي بيشتر خطر ميكنند. اين دسته افراد تحت تاثير شرايط محيطي حين رانندگي و هم عوامل روانشناختي در بروز خطاهاي انساني نقش بيشتري دارند و نمره منفي بالاتري دريافت ميكنند. توصيه جدي بويژه به رانندگاني كه تجربه روانپزشكي دارند و برخي مشكلات روانشناختي خود را با استفاده از دارو كنترل كردهاند اين است كه وقتي شرايط روحي بيثباتي دارند تا رفع مشكلات روحي و رواني خود از رانندگي حذر كنند.
*منبع: روزنامه جام جم، 1396.10.23
**گروه اطلاع رساني**9370**9131** انتشار دهنده: شهربانو جمعه
تهران- ايرنا- حسين پورشهريار رييس كنگره ملي روان شناسي ترافيك در گفت وگو با روزنامه جام جم در ارتباط با تاثير ترافيك بر اعصاب و روان رانندگان بيان داشت: افرادي كه ناپايداري هيجاني دارند و آستانه هيجاني شان پايين است، در مواجهه با شرايط نامشخص در ترافيكهاي پيشبيني نشده، به دليل دلشوره و اضطراب، زود از كوره در ميروند و رفتارهاي قانونگريزانه از خود بروز مي دهند.
