به گزارش ایرنا، برخلاف گذشته كه گیاهان دارویی به شكل ابتدایی و گیاهی مورد مصرف قرار می گرفتند امروزه با رشد فناوری و صنعتی شدن امور، این گیاهان در لابراتورها و واحدهای تولیدی فراوری می شوند و سپس در اختیار متقاضیان و مصرف كنندگان قرار می گیرند..
یك هزار و 300 گونه گیاه دارویی در كشور وجود دارد كه برخی از آنها در سطح عطاری ها به عنوان دارو به فروش می رسند و بعضی از آنها نیز در شركت های داروسازی فراوری شده و سپس عرضه می شوند.
استان قزوین نیز با 300 گونه دارویی شناخته شده یكی از مناطق مستعد كشور برای كشت و تولید گیاهان دارویی است اما نبود صنایع تبدیلی و فراوری در كنار برخی مشكلات دیگر مانند وجود تشكل، فقدان آموزش بین كشاورزان و ضعف بازاریابی و نبود مشوق موجب شده تا از ظرفیت این گیاهان آنطور كه باید و شایسته استفاده نشود.
**قزوین از معدود استان های دارای ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی
به گفته رییس مركز تحقیقات و آموزش كشاورزی و منابع طبیعی قزوین 300 گونه گیاهان دارویی در استان شناخته شده است كه در شرایط اقلیمی متفاوت و در نقاط مختلف استان قزوین بویژه مناطق الموت و طارم سفلی قابلیت كشت و پرورش دارند.
مهرزاد محصص مستشاری در گفت و گو با ایرنا با بیان اینكه قزوین از معدود استان های كشور است كه دارای ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی می باشد، افزود: در این مركز كه در الموت قرار دارد، ذخایر ژنتیكی مربوط به 40 گیاه دارویی نگهداری می شود
وی همچنین گفت: قزوین در حوزه گیاهان دارویی توانمندی لازم را برای جذب سرمایه گذار و تجاری سازی محصولات مختلف دارد.
** گیاهان دارویی، ظرفیت مغفول مانده در قزوین
دبیر كمیته گیاهان دارویی جهاد كشاورزی قزوین نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: نتوانسته ایم از ظرفیت گیاهان دارویی استان به منظور توسعه صنعت و ایجاد اشتغال به خوبی استفاده كنیم.
پیمان نوروزیان اضافه كرد: گیاهان دارویی، ظرفیتی مغفول مانده در استان قزوین هستند كه از ظرفیت آنها تاكنون استفاده چندانی نكرده ایم.
وی با بیان اینكه برخی كشورها با داشتن تنها چند گیاه دارویی خود را به عنوان قطب تولید و صادرات محصولات دارویی مطرح كرده اند، افزود: به عنوان نمونه در شهر اسپارتا تركیه با افزایش ظرفیت كشت گل محمدی به 2 هزار و 600 هكتار، از این محصول برای صنایع شوینده استفاده كرده و اسانس آنرا نیز صادر می كنند اما در شیراز با هفت هزار هكتار گل محمدی هنوز در رابطه با استفاده از این ظرفیت به شكل سنتی عمل می شود.
نوروزیان در ادامه با اشاره به فعالیت ستاد گیاهان دارویی در قزوین، گفت: در مدت یك سال از آغاز فعالیت این ستاد با اعتبارات تخصیص یافته برنامه هایی به منظور استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی استان در حال تدوین و تهیه است.
وی با بیان اینكه كشت گل محمدی به دلیل كم آب بر بودن متقاضیان زیادی در استان قزوین دارد،گفت: این ستاد اكنون بر روی توسعه گیاهان دارویی از جمله گل محمدی و زغفران در حال فعالیت است و توسعه تولید آویشن، به لیمو و نعناع فلفلی كه جزو گیاهان پردرآمد است در برنامه های این ستاد قرار دارد.
نوروزیان افزود: باید در نظر داشت اگر به جای آن كه بر روی گیاهان مختلفی كار شود، كشت 2 تا سه گیاه ویژه را در نظر بگیریم امكان پیشرفت بیشتری خواهیم داشت.
وی، موانع حوزه بازرگانی را از دیگر مشكلات پیش روی استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی در قزوین نام برد و گفت: در این حوزه نیازمند حمایت خاص و ویژه مسئولان هستیم.
دبیر كمیته گیاهان دارویی استان قزوین گفت: برای این كار باید طرح جامعی تهیه شود تا درقالب آن با نیازسنجی كارشناسی شده بتوان انواع خاصی از گیاهان دارویی را تولید كرد نه اینكه سهمیه ای برای كاشت اختصاص یابد بدون آن كه به داشتن خریدار آن توجه شود.
نوروزیان اضافه كرد: یكی دیگر از مشكلات در عرصه تولید گیاهان دارویی در نبود خریدار مطمئن و عدم دانش لازم در كشاورزان است كه فقط به دنبال افزایش كشت هستند بدون آن كه به نتایج آن بیاندیشند.
وی، نبود ایستگاه های خریداری كه گیاهان را جمع آوری و قابلیت فراوری و تبدیل به عرق گیاهی و اسانس را داشته باشد از دیگر مشكلات این حوزه عنوان كرد.
**موازی كاری و تصمیم گیری ها مختلف از موانع توسعه گیاهان دارویی
مدیرعامل شركت كندا (صنایع دینه ایران) از تولیدكنندگان گیاهان دارویی نیز در گفت و گو با ایرنا با اشاره به چالش های تولید گیاهان دارویی در ایران، موازی كاری، وجود تصمیم گیران مختلف و تصمیم های جهت دار را از جمله مشكلات درزمینه گیاهان دارویی عنوان كرد.
سیدعلی مجد ادامه داد: باید از خود بپرسیم با وجود برخورداری از ظرفیت های فراوان چرا باید كمترین رقم آمار متعلق به صادرات گیاهان دارویی را داشته باشیم و چرا به جای بهره وری بهتر از بستر خدادادی كشور عامل تخریب منابع طبیعی شده ایم.
وی با بیان اینكه بسیاری از گیاهان دارویی وارداتی در داخل كشور كشت می شوند و نیازی به واردات آنها نیست،گفت: گل همیشه بهار(كالاندولا) یا ماری گلد از مصر وارد می شود در حالی كه 860 سال قبل در ایران، سابقه كاشت این گل وجود داشته و یا گیاه سنا از پاكستان، بسیاری از عصاره ها و اسانس های گیاهی از چین و هند و شیرین بیان از كشورهای آسیای میانه وارد می شوند كه این مساله زیبنده ما نیست.
مجد با انتقاد از بی توجهی مسئولان نسبت به استفاده از ظرفیت های موجود در حوزه گیاهان دارویی،اظهار كرد: با وجود داشتن ظرفیت های فراوان در حوزه گیاهان دارویی، تاكنون هیچ گونه تسهیلاتی به فعالان كشت و تولید این دسته گیاهان اختصاص نیافته است.
**وجود مشكلات در مراحل تولید، فراوری و بازاریابی گیاهان دارویی
مجد در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: در هر سه اصل مهم گیاهان دارویی یعنی تولید بذر ناب، تولید و فراوری و بازرایابی مشكلاتی وجود دارد كه باید حل شوند.
وی با بیان اینكه برداشت گیاهان دارویی به میزان زیاد در واحد سطح و كسب درآمد بیشتر، به آموزش و آگاهی نیاز دارد كه جای خالی این موضوع احساس می شود، افزود: در مقوله فراوری، امكانات مورد نیاز در دسترس است اما بهره وری آن نیز محتاج آموزش می باشد.
مجد با تاكید بر احیا و فراوری بذور مادری كشور گفت: بذور وارداتی هرچند هم مناسب باشند اما در اثر كشت مداوم قوه اصلی خود را از دست می دهند.
وی اضافه كرد: در حفظ میراث بذور مادری كشور، موسسه تحقیقات نهال و بذر، بانك ژن و پژوهشگاه بذر باید به طور عملی وارد شده و اقدام كنند.
مجد همچنین گفت: منطقه قزوین، بستر كاشت گیاهان ارزشمندی مانند هایپریكوم پرفراتوم، كالاندولا افیسینال، گالگا، تیموس ولگاریس و دیگر گیاهان دارویی است.
وی، همچنین حمایت واقعی از تولیدكنندگان و پرهیز از بوركراسی اداری جهت اجرای آبیاری تحت فشار و واگذاری تصدی امور گیاهان دارویی به بخش خصوصی را نیز از دیگر مواری كه باید در استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی در استان قزوین و كشور مورد توجه قرار بگیرند، یاد كرد.
7388*3013
خبرنگار: پریسا نوروزی**انتشار دهنده: رضا اولادی
قزوین-ایرنا- قزوین از استان های مستعد در تولید انواع گیاهان دارویی است با این وجود نقص در زنجیره كشت، فرآوری و فروش این محصولات موجب شده ظرفیت این حوزه به طور كامل عملیاتی نشود.
