چین و هند، اختلافات و اشتراكات

به گزارش ایرنا اختلافات دهلی نو و پكن دلایل مختلفی دارد اختلافات ارضی، حضور 'دالایی لاما' رهبر معنوی تبت در هند، عبور كریدور اقتصادی چین و پاكستان از كشمیر، مخالفت چین با عضویت هند در گروه تامین كنندگان هسته ای، سفر مقامات تایوانی به هند، افزایش سرمایه گذاری چین در نپال و مخالفت چین با تحریم 'مسعود اظهر' سركرده جیش محمد از مهمترین اختلافات دو كشور است.
دهلی نو و پكن به رغم سالها گفت و گو تاكنون نه تنها پیشرفت زیادی در رفع اختلافات به دست نیاورده اند بلكه هر روز مسائل و اختلافات جدیدی نیز به این اختلاف ها اضافه شده است.
به رغم گفت وگوهای مشترك هند و چین، دهلی نو در كنفرانس جهانی ' یك كمربند یك جاده' كه توسط رئیس جمهوری چین در ماه مه امسال در چین برگزار شد، به علت تاكید چین بر كریدور چین - پاكستان؛ شركت نكرد، دهلی نو بارها با كریدور اقتصادی چین با پاكستان كه از استان غربی چین آغاز و به بندر گوادر در بلوچستان پاكستان می رسد، مخالفت كرده است.
چالش های پیش روی 2 كشور
تایوان
از موضوعاتی كه چالش بین این 2 كشور را تشدید می كند تمایل هند به افزایش رابطه خود با كشور تایوان و سفر مقامات و مسئولین این كشور به هند است، چین در این زمینه تایوان را یك ابالت خود می داند و معتقد است هند باید به نظام چین واحد پایبندی نشان دهد.
كارشناسان چینی ورود دهلی نو به مساله تایوان را مانند بازی با آتش می دانند.
تایوان در پی یك جنگ داخلی در سال 1949 از خاك اصلی چین جدا شد ولی چین همچنان تایوان را به عنوان جزیره ای كه بخشی از خاك چین است می داند و تهدید كرده چنانچه این منطقه در صدد جدا شدن همیشگی خود از پكن برآید به تایوان حمله خواهد كرد.
مقام های چین و تایوان در سال 1992 میلادی به توافقی رسیدند مبنی بر اینكه هر اقدامی در این منطقه و در روابط طرفین براساس اصل چین واحد باشد.
براساس اصل چین واحد، چین و تایوان به یك كشور كه همان سرزمین مادری است، تعلق دارند.
مسعود اظهر
یكی از مواردی كه در چند سال گذشته باعث تشدید تنش ها بین هند و چین شده است مخالفت چین با درخواست هند برای قرار گرفتن نام 'مسعود اظهر' در لیست سیاه سازمان ملل است.
'مسعود اظهر' سركرده گروه تروریستی 'جیش محمد' از سوی هند، متهم به حمله به پایگاه هوایی 'پتانكت' در ایالت پنجاب هند شده است در این حمله هفت نیروی امنیتی هند كشته شدند.
هند در نظر دارد با قراردادن 'مسعود اظهر'در فهرست سیاه شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت های این گروه را كاهش دهد.
گروه تروریستی 'جیش محمد' در سال 2001 میلادی به دلیل انجام عملیات تروریستی و ارتباط با شبكه القاعده در لیست گروههای تروریستی سازمان ملل قرار گرفت.
نپال
هند همچنین از افزایش سرمایه گذاری مستقیم چین در بخش های زیرساختی نپال كه زمینه نفوذ هرچه بیشتر پكن در همسایه شمالی این كشور را فراهم می كند به شدت نگران است.
بر اساس گزارش های منتشر شده توسط دولت نپال، در شش ماه نخست سال مالی 2016-2017 ،چین بیش از 68 درصد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی در اقتصاد نپال را به خود اختصاص داده است كل سرمایه گذاری خارجی در نیمه نخست سال مالی 2016-2017 در نپال 76 میلیارد و 39 میلیون دلار اعلام شده است كه 51 میلیارد و 77 میلیون دلار از این مبلغ مربوط به سرمایه گذاری چین بوده است.
این در حالی است كه سرمایه گذاری مستقیم چین در نپال در سال مالی گذشته (2015-2016 ) با 57 میلیارد دلار، حدود 40 درصد سرمایه گذاری خارجی را به خود اختصاص داده است.
میزان سرمایه گذاری خارجی سال گذشته هند در نپال نیز 18 میلیون دلار برآورد شده است.
كارشناسان مهمترین دلیل افزایش نفوذ چین در نپال را تیره شدن روابط هند با كاتماندو به دنبال اعتراض مدهسی ها، بسته شدن مرزهای 2 كشور و تمایل دولت نپال به چین عنوان می كنند.
مخالفت چین با عضویت هند در 'ان اس جی'
مخالفت چین با عضویت هند در گروه تامین كنندگان هسته ای(ان اس جی) از دیگر اختلافات دو كشور است هند، چین را مهمترین مانع خود برای پیوستن به گروه تامین كنندگان هسته ای (ان اس جی ) می داند ولی پكن می گوید كشورهای دیگری همچون برزیل، ایرلند و نیوزیلند نیز بر امضا پیمان منع گسترش سلاح هسته ای توسط هند تاكید می كنند.
یكی از شرط های پیوستن كشورها به گروه تامین كنندگان هسته ای، امضا پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای است.
هند تاكنون حاضر به امضای توافق منع گسترش سلاح های هسته ای نشده است.
**اقیانوس هند
هند از افزایش تعداد و قدرت زیردریایی های چین به ویژه زیردریایی هسته ای این كشور و جولان آنها در آب های منطقه به خصوص اقیانوس هند به عنوان حیات خلوت این كشور نگران است.
این منطقه به دلیل عبور دو سوم نفت و نیمی از محموله های باری جهان از اهمیت بالایی برخوردار است عبور 80 درصد از نفت چین، 65 درصد نفت هند و 60 درصد از نفت خریداری شده ژاپن از اقیانوس هند، اهمیت راهبردی این اقیانوس را نشان می دهد.
كارشناسان دفاعی كلید تسلط بر این منطقه وسیع را در زیر سطح آب و توسط زیردریایی ها می دانند در همین راستا هند برای مقابله با قدرت دریایی چین، دو زیردریایی دیزلی- الكتریكی و یك زیردریایی دیگر را تا پایان سال 2017 به خدمت می گیرد و قصد دارد این تعداد را در تا سال 2020 یه 6 زیر دریایی برساند.
مقامات نیروی دریایی هند همچنین اعلام كردند هواپیمای دور برد پی-8 ای كه از آمریكا خریداری شده این نیرو را قادر به زیرنظر گرفتن فعالیت های زیردریایی چین می كند.
هند و چین در اقیانوس هند در حال ارزیابی قدرت یكدیگر هستند و همواره دستكم یك زیردریایی چینی در اقیانوس هند حضور دارد.
نیروی دریایی هند مصمم است با افزایش توان عملیاتی خود منطقه اقیانوس هند را به عنوان سومین اقیانوس بزرگ جهان تحت كنترل داشته باشد.
**دالایی لاما
سفر 'دالایی لاما' رهبر دینی بودائیان تبت به هند نیز هرازگاهی باعث افزایش تنش در روابط دهلی نو - پكن می شود.
مسئله تبت و تلاش دالایی لاما رهبر تبعیدی بودائیان برای استقلال این منطقه در 50 سال اخیر برای چین نگران كننده بوده و بهانه برای مداخله غرب به خصوص آمریكا را در این مسئله فراهم كرده است.
تبت سرزمین مقدس بودائیان مرتفع ترین شهر مسكونی جهان است كه از آن به 'بام جهان' یاد می شود این شهر در جمهوری چین و در مرز هند واقع شده و پایتخت سنتی تبت هم شهر 'لهاسا' است كه اكنون مركز استان تبت چین است.
اداره امور این سرزمین كه تحت الحمایه چین بوده از قرن هفدهم به بعد بر عهده رهبر مذهبی بودائیان تبت بود كه عنوان 'دالایی لاما' به آن داده اند.
دالایی لاما رهبر معنوی جدایی طلبان تبت از سال 1959 پس از شكست قیام ناموفق مردم تبت علیه حاكمیت چین در هند زندگی می كند و پس از این سركوب حكومت در تبعید را در هند تشكیل داد.
**جاده ابریشم
هند با تحریم اجلاس جاده ابریشم كه با حضور ایران و نمایندگان سران بیش از 100 كشور جهان به مدت 2 روز در شهر پكن پایتخت چین برگزار شد، نارضایتی خود را از سیاست های اقتصادی و سیاسی رقیب منطقه ای خود آشكار كرد.
مقامات چینی تلاش گسترده ای برای راضی كردن هند برای شركت مقامات این كشور در اجلاس جاده ابریشم به كار بستند، ولی در نهایت مقامات هندی در هیچ سطحی در این اجلاس شركت نكردند.
مقامات سیاسی و اقتصادی هند تاكنون بارها نارضایتی خود را از عبور كریدور اقتصادی چین و پاكستان از كشمیر تحت كنترل پاكستان اعلام و این اقدام را به منزله نقض حاكمیت ارضی هند دانسته اند.
هندی ها معتقدند كه چین با سرمایه گذاری طولانی مدت و چند میلیارد دلاری در كریدور اقتصادی این كشور با پاكستان به اشغال غیر قانونی كشمیر مشروعیت بخشیده است.
مقامات هندی، اجرای همه طرح های یك كمربند یك جاده چین كه از كشورهای مختلف عبور می كند را اقتصادی نمی دانند و می افزایند انگیزه های پكن از اجرای این طرح بیشتر جغرافیایی و سیاسی است.
به گفته كارشناسان هندی عبور یك كمربند – یك جاده از مناطق ناامن نشان می دهد كه چینی ها با اجرای این طرح در صدد گسترش نفوذ خود در منطقه هستند.
در همین حال 'نواز شریف' نخست وزیر پاكستان در این نشست در سخنانی گفت كه كریدور چندین میلیارد دلاری چین و پاكستان یك طرح اقتصادی است و نباید به عنوان یك موضوع سیاسی به آن نگاه كرد.
كمربند اقتصادی جاده ابریشم' و 'جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یك' ابتكاری است كه برای نخستین بار در پاییز 2013 میلادی توسط رییس جمهوری چین و به ترتیب در جریان دیدارهایی از قزاقستان و اندونزی ارائه شد.
این 'كمربند' به عنوان شبكه ای طراحی شده از جاده های فراسرزمینی و خطوط آهن، لوله های نفت و گاز و دیگر پروژه های زیرساختی است كه از شهر شیئان در مركز چین آغاز و سراسر آسیای میانه را در می نوردد و سرانجام به مناطق دوردستی چون مسكو، روتردام و ونیز می رسد.
**تنش های مرزی
رسانه های دو كشور هر چند وقت یكبار گزارشی از رویارویی نیروهای چین و هند در مناطق مرزی ارائه می كنند، چینی ها بارها گارد مرزی هند را به عبور از خطوط مرزی در منطقه تبت در گذرگاه ' ناتولا' در ایالت سكیم در شمال شرق هند و ورود به خاك چین متهم كرده اند و هندی ها هم معتقدند افزایش تنش مرزی در سكیم اقدامی توسط پكن برای باز كردن جبهه جدیدی علیه هند است.
چین، بوتان و هند در مناطقی به وسعت 750 كیلومتر مربع در ایالت سكیم دچار اختلاف هستند یكی از این مناطق 'دوكلم' یا 'دونگ لانگ' است چین در نظر دارد با ساخت جاده در 'دوكلم' امكان دسترسی به مناطق مرزی بوتان و هند را تسهیل كند اقدامی كه با واكنش و مخالفت شدید هند مواجه شده است.
چین در 2 دهه گذشته بوتان را برای واگذاری منطقه 'دوكلم' به این كشور تحت فشار قرار داده است پكن اعلام كرده است حاضر است به جای 'دوكلم' دره های 'جكورلونگ' و 'پاسملونگ' در شمال بوتان به وسعت 495 كیلومتر مربع را به این كشور واگذار كند.
هند به شدت نگران اقدامات نظامی چین در 'دوكلم'است زیرا این منطقه به كریدور بسیار حساس 'سیلیگوری' هند متصل است. منطقه 'سیلیگوری' یك نوار باریك در هند است كه شمال شرق را به دیگر مناطق این كشور متصل می كند.
هند به طور مداوم مواضع دفاعی خود را در این منطقه با هدف مقابله با چین گسترش داده است. چین در سال های اخیر چندین جاده از تبت به سوی مرز های بوتان احداث و خط آهن خود را در این منطقه گسترش داده است.
چین تا كنون چندین بار به بهانه ورود نیروهای هندی به خاك این كشور در ایالت سكیم، منطقه مرزی 'ناتولا' را به روی زائران هندی كه قصد سفر به منطقه 'كیلاش مانسرووار' را دارند بسته است و بازگشت زائران در آینده را منوط به وارد نشدن نیروهای هندی به خاك چین عنوان كرده است، اقدامی كه در پی آن شورای جهانی هندو (وی .اچ.پی) خواستار تحریم كالاهای ساخت چین شد.
گذرگاه 'ناتولا'، هند را به مناطق هندو و بودایی نشین در منطقه مرتبط می كند این منطقه در سال 1967 میلادی شاهد درگیری شدید مرزی میان نیروهای نظامی چین و هند بوده است.
چین و هند توافقنامه همكاری نظامی مرزی با هدف جلوگیری از رویارویی نظامی در امتداد خطوط واقعی مرزی امضا كرده اند بر اساس این توافقنامه، نیروهای دو كشور باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از رویارویی مرزی در مناطق مرزی مانند بخش های از ایالت آرناچال پرادش به كار گیرند با این حال نیروهای نظامی دو كشور در سال 1962 دراین منطقه درگیر شدند.
هند و چین در خصوص 90 هزار كیلومتر مربع در منطقه مرزی هیمالیا اختلاف دارند.
هند مدعی است چین 38 هزار كیلومتر مربع از فلات'اكسای' چین در غرب این كشور را به تصرف خود در آورده است بخش زیادی از این اراضی در ایالت 'آرناچال پرادش' واقع است كه در چین به 'تبت جنوبی ' معروف است.
**زمینه های همكاری
اما در میان این مشكلات و اختلافات، زمینه های محدودی هم برای افزایش همكاری و تعامل میان دو كشور وجود دارد زمینه هایی كه ظرفیت آن كمتر از آن است كه بتواند اختلافات ریشه ای و تاریخی این دو كشور را كاهش دهد.
**افغانستان
دهلی نو و پكن به رغم وجود اختلاف های زیاد در حوزه های مختلف، برای همكاری در زمینه افغانستان به توافق دست یافته اند، همكاری هند و چین برای توسعه و برقراری ثبات در افغانستان می تواند زمینه ای برای حل اختلاف های تاریخی دهلی نو و پكن نیز فراهم كند.
هند و چین برای راه اندازی یك خط ارتباطی 24 ساعته برای اشتراك اطلاعات در زمینه مبارزه با پول تقلبی نیز به توافق رسیده اند.
**بریكس
بریكس یكی از مهمترین ساختارهای اقتصادی برای همكاری و توسعه مناسبات كشورهای نوظهور از جمله چین و هند است اگرچه سایه مناقشات مرزی دو كشور در برگزاری آن سنگینی می كند.
بریكس متشكل از كشورهای چین، هند‌، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی است كه بر اساس یك تفاهم بین المللی برای مدیریت بخشی از اقتصاد جهانی تشكیل شده است.
این گروه كه ابتدا در خصوص تولید و فروش فولاد نقش مهمی داشت هم اكنون در زمینه های مختلف از قبیل انرژی، بانكداری و دیگر مسائل بین المللی نیز فعال شده و به عنوان یك قدرت جهانی درآمده است.
اگرچه این كشورها دارای روابط بسیار نزدیك تجاری و اقتصادی هستند اما وحدت آنها در حال حاضر به دلیل منازعات مرزی دو عضو بزرگ آن (چین و هند) در معرض خطر قرار گرفته است.
**آساق**1904**