'گرگاس' رنج جدید روستاییان، بلای جان دامداران

به گزارش ایرنا، منطقه غرب خراسان رضوی چند سالی است به دلیل رهاسازی غیر اصولی توله سگهای ماده در طبیعت شاهد رشد جمعیت گرگاسها (حیوانی غول پیكر از تركیب گرگ و سگ و خطرناك تر از سگ و گرگ) بوده؛ این درحالی است كه سرمای زمستان و شكار بی رویه شكارچیان متخلف سبب افزایش هجوم گرگاسها به مناطق روستایی شده است.
هجوم گرگاسها تا حدی است كه مشكلات و خسارت زیادی را برای روستاییان به وجود آورده بطوری كه روستاییان این مناطق برای حل معضل خواستار كمك مسئولان شده اند.

* لزوم عقیم سازی توله سگهای ماده
كارشناس محیط طبیعی اداره محیط زیست سبزوار در این مورد به خبرنگار ایرنا گفت: گرگاس حیوانی درنده می باشد كه نتیجه جفتگیری گرگ با سگ ماده است. این حیوان جسورتر از گرگ و باهوشتر از سگ است و بر خلاف گرگ، از انسان نمی هراسد و در شرایط عادی دشمنی در طبیعت ندارد.
علی قرایی افزود: در گذشته توله های ماده سگها را خفه و زیر خاك می كردند اما بعدها با هدف آزار نرساندن به آنها از كشتن توله ماده سگ خودداری شد و آنها را در طبیعت رها می كردند. این توله ها پس از هشت ماهگی به بلوغ می رسند و با پیوستن به خانواده گرگها در هر دوره زاد و ولد 6 ماهه 16 گرگاس یعنی بیش از یك و نیم برابر زاد و ولد گرگها توله زایی می كنند.
وی ادامه داد: گرگها فقط در شرایط فشار بیش از حد گرسنگی آن هم در زمستان به انسان حمله می كنند اما امكان حمله گرگاسها به انسان در هر فصلی وجود دارد. این جسارت گرگاسها موجب كاهش ترس گرگها از انسانها نیز شده است.
این كارشناس ارشد رشته محیط شناسی گفت: گرگاس برخلاف گرگ از بدو تولد دارای حالت درندگی است. سگهای گله در روستاها نیز به لحاظ اینكه این حیوان مشتركات زیادی با آنها دارند تحرك خاصی نسبت به گرگاس نشان نمی دهند.
وی افزود: در سالهای دور مردم توان رویارویی با گرگها را داشتند اما با اضافه شدن گرگاس به خانواده گرگها دیگر دفاع از دامها به تنهایی در توان ساكنان روستاها نیست.
قرایی به تاثیر رفتار نادرست برخی ساكنان روستاها در افزایش هجوم گرگاسها اشاره و بیان كرد: اینكه صاحبان مرغداریها و دامداریها لاشه مردار را دفن نمی كنند تا این حیوانات درنده بخورند و دیگر به دامها حمله نكنند اقدامی اشتباه است. به هر میزان كشتار مرغ و حیوانات دفن نشده در دسترس گرگاس باشد موجب می شود كه جمعیتشان زیادتر شده و ترسشان از مناطقی كه انسان در آن سكونت دارد كمتر شود.
وی ادامه داد: روستاییان به جای رهاسازی توله سگهای ماده در طبیعت می بایست با هماهنگی سازمانهای مردم نهادی كه كار عقیم سازی حیوانات را انجام می دهند اقدام به سترون نمودن آنها می كردند. هم اینك رهاسازی توله سگهای ماده در طبیعت به نوعی موجب برهم زدن اكوسیستم شده است.

* گرگ در لباس میش
یكی از دامداران شهرستان داورزن به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به تداوم درازمدت خشكسالی پرورش دام بسیار سخت شده و در این شرایط هجوم درندگان به گله های دام بر رنج دامداری افزوده است.
محمد حسینی افزود: مكان مشخصی برای دفن زباله های روستا تعیین نشده و این در حالی است كه محل انباشت زباله مكان مناسبی برای تغذیه گرگاس و دیگر حیوانات شده است. گرگاس به معنای واقعی گرگ در لباس میش است زیرا به دلیل شباهت ظاهری با سگ تشخیصش سخت است و از طرفی سگهای روستا حساسیت خاصی به آنها نشان نمی دهند.
وی ادامه داد: گرگاس نه تنها برای دامها بلكه برای خانواده های روستاییان تهدیدی جدی شده است بطوری كه شبها جرات بیرون رفتن از منازلمان را نداریم. با آغاز فصل سرما موضوع حمله گرگاس به بحران اصلی این مناطق تبدیل شده و حتی شبها برای آب گرفتن مزارع كشاورزی گروههای چند نفری تشكیل می شوند و كسی تنها برای آبیاری نمی رود. امیداویم هر چه زودتر مسئولان برای ما كاری كنند.
این دامدار روستایی گفت: دیگر مشكل ما این است كه اگر گرگاس را از بین ببریم با جریمه سنگین محیط زیست روبرو می شویم.

* خشكسالی عامل افزایش درندگان
رئیس شورای اسلامی شهرستان داورزن به خبرنگار ایرنا گفت: كاهش بارندگی و تداوم پدیده خشكسالی سبب شده گرگها و گرگاسهای برای یافتن غذا به آغل گوسفندان در روستاها حمله كنند.
مصطفی فهیمی افزود: از ابتدای امسال تاكنون گرگاسها در شهرستان داورزن 200 راس گوسفند را از بین برده اند. طی یك ماه اخیر فقط در روستای صدخرو چار بار به دامداریها هجوم آورده و 20 راس گوسفند را دریده اند.
وی ادامه داد: پس از مكاتبه با اداره حفاظت محیط زیست سبزوار درباره حمله زیاد این حیوانات به روستاها، به مدت چند شب ماموران یگان حفاظت محیط زیست برای دور كردن درندگان به روستا مراجعه كردند.
رئیس شورای شهرستان داورزن به تشكیل گروههای بسیج مردمی برای نگهبانی در اطراف روستا نیز اشاره و بیان كرد: علاوه بر آن از ابتدای زمستان مكان مشخصی برای دفن زباله‌ها دور از محیط روستا مشخص شده تا جذب درندگان به روستاها كمتر شود.

* دامداران و بیمه دامها
رئیس شبكه دامپزشكی سبزوار نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یكی از راههای تامین خسارت وارده به دامداران استفاده از حمایتهای پوشش بیمه ای دام در صندوق بیمه های بانك كشاورزی است.
دكتر ولی الله جغتایی افزود: دامداران سالیانه با هماهنگی این صندوق دامهای خود را بیمه كنند تا در برابر حوادث غیرمترقبه و گرگ زدگی خیلی متحمل خسارت نشوند.
وی ادامه داد: با وجود فرهنگسازی، دامداران در روستاها همچنان نسبت به بیمه دام تمایل ندارند زیرا میزان پرداخت خسارت از سوی صندوق حمایت با نرخ واقعی خسارت متفاوت است.
رئیس شبكه دامپزشكی سبزوار گفت: دامداران در صورت گرگ زدگی دامها سریعا موضوع را به دامپزشكی اطلاع دهند. ممكن است برخی از این حیوانات هار باشند كه علاوه بر دریدگی گوسفند سبب انتقال بیماری به سایر دامها و انسانهای مرتبط با دامها می شود.

* مشكل محیط بانانی
رئیس اداره حفاظت محیط زیست سبزوار هم به خبرنگار ایرنا گفت: از زمان اعلام وضعیت حملات درندگان، ماموران گشت این اداره در مناطق حضور پیدا كرده اند اما با توجه به قلت نیرویی كه در اختیار داریم نیاز به همكاری مردم برای دفع حیوانات است.
حمیدرضا صادقی افزود: افزایش جمعیت گرگها مورد رضایت محیط زیست نیست. این شایعه از سوی برخی افراد كه اداره محیط زیست این حیوانات را در طبیعت رها می كند كذب است. این باور كه گرگها پلاك دار هستند نیز غلط است. سازمان حفاظت محیط زیست هیچ گرگی یا گرگاسی را پلاك نكرده تا در طبیعت رها كند.
رئیس اداره محیط زیست سبزوار ادامه داد: گله های گرگ گرگاس توانایی پیمودن 70 كیلومتر مسیر را در هر روز دارند. از این حیث آمار مشخصی از جمعیت آنها در غرب خراسان رضوی وجود ندارد و تنها می دانیم كه آنها هر بار به صورت گله های هفت تا 10 تایی حمله می كنند.
وی گفت: چند سال پیش جمعیت گرگهای اصیل در این منطقه بسیار كم بود. با توجه به تصاویر ضبط شده و مدارك هم اینك 80 درصد جمعیت گله های گرگها را در این منطقه گرگاسها تشكیل می دهند.
صادقی به جریمه شكار گرگ نیز اشاره و بیان كرد: طبق قانون برای هر شكار قلاده گرگ 40 میلیون ریال جریمه در نظر گرفته شده كه شكارچی متخلف باید آن را پرداخت كند.
وی افزود: برای دفع حملات حیوانات درنده مشاركت مردم نیاز است. باید آنها مواردی از قبیل دفع درست مردار حیوانات خانگی و زباله های روستا را به درستی انجام دهند زیرا افزایش هجومها رابطه مستقیمی با این موارد دارد.
او ادامه داد: تداوم پدیده خشكسالی هم در افزایش هجوم درندگان بی تاثیر نبوده اما شكار بی رویه جوندگان در طبیعت از سوی متخلفان هم نقش پررنگی در این وضعیت دارد و موجب برهم خوردن تعادل در طبیعت شده است.
73 درصد روستائیان در غرب خراسان رضوی به صورت سنتی به دامپروری مشغول هستند. 740 هزار راس دام در غرب خراسان رضوی وجود دارد كه 700 هزار راس آن را دامهای سبك تشكیل می دهند. سبزوار در فاصله 230 كیلومتری غرب خراسان رضوی قرار دارد.
گزارش: حمید دلاوری هروی **انتشار: حسین كریم زاده
8145/7495/1858