به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، دومین نشست شورای حكام مركز آسیا و اقیانوسیه برای توسعه مدیریت اطلاعات بلایا (APDIM)با هدف كاهش آسیب‌های بلایای طبیعی دیروز -سه شنبه- با حضور دكتر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه و همچنین شمشاد اختر معاون دبیر كل سازمان ملل متحد آغاز شد.
نشستی كه قرار است امروز چهارشنبه نیز با حضور نمایندگانی از 25 كشور عضو كمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای منطقه آسیا و اقیانوسیه (اسكاپ) ادامه یابد و شركت كنندگان به بحث و تبادل نظر در خصوص بلایای طبیعی منطقه از جمله زلزله، گرد و غبار، سیل و روش های مقابله با آنها بپردازند.
یكی از نكات قابل توجه این رویداد، گشایش مركز اپدیم در كشورمان با محوریت اهداف بشر دوستانه جمهوری اسلامی ایران به منظور جذب كمك‌های فنی و بهره‌مندی از امكانات سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، اعتمادسازی، معرفی توانمندی‌های كشور، تعامل با كشورهای منطقه و اشتراك تجربیات كشورهای عضو اسكاپ است كه البته موافقت نامه مالی و اداری آن نیز به امضای دكتر نوبخت و خانم شمشاد اختر رسید.
مركزی كه كاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست معتقد است راه اندازی آن تاثیر به سزایی در حركت علمی كشورمان در جمع آوری اطلاعات مربوط به انواع و اقسام بلایای طبیعی دارد و بر تصمیم گیری مسئولان برای رفع مشكلات بر پایه مستندات بسیار اثرگذار خواهد بود.
مدنی كه با خبرنگار گروه علمی ایرنا سخن می گفت، افزود: به عنوان مثال یكی از مواردی كه ما بدنبال آن هستیم تمركز مطالعاتی روی پدیده ریزگردها و گرد و غبار در منطقه است، چرا كه كشورمان از نظر اطلاعات و دانش مربوط به علل اصلی بروز این پدیده مخرب بسیار فقیر است و هنوز ریشه های این مسئله به صورت صحیح ریشه یابی نشده است.
مدنی معتقد است ما هنوز عواقب و اثرات انواع و اقسام بلایای طبیعی را درك نكرده ایم و در حقیقت با وقوع حوادث و اتفاقات است كه برخی مسائل برایمان روشن می شود و یاد می گیریم و بعبارتی هنوز در پدیده آزمون و خطا گیر كرده ایم كه مسئله درناكی است.
سرپرست مركز امور بین الملل و كنوانسیون های سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به سفر ماه گذشته خود به یكی از كشورهای جنوب شرق آسیا و درخواست خود از شمشاد اختر معاون دبیركل سازمان ملل و دبیر اجرایی كمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد (اسكاپ) مبنی بر شناسایی مشكل ریزگردها و گرد و غبار از سوی بدنه سازمان ملل به عنوان یكی از معضلات اساسی زیست محیطی قرن افزود: البته این موضوع نیازمند یك تمركز مطالعاتی و ایجاد همكاری شبكه ای با حضور كشورهای مختلف برای تبادل دانش و اطلاعات است.
مدنی ادامه داد: آنچه ما در نشست اپدیم به دنبال آن هستیم، شناسایی اقداماتی است كه می توان در خصوص پدیده گرد و غبار به صورت همكاری های چندجانبه از طریق مركز تازه تاسیس اپدیم در ایران انجام داد و اگر سازمان برنامه و بودجه قبول كند، یك مركز تبادل اطلاعات و سامانه هشدار دهنده گرد و غبار با محوریت و نقش پررنگ ایران در كشور راه اندازی خواهد شد به خصوص برای دستیابی و استفاده از تجربیات كشورهای شرق آسیا مانند چین و مغولستان كه در این بخش دارای تجربیات ارزنده ای می باشند.
وی با تاكید بر این كه افزایش سطح دانش و اطلاعات و همچنین شناسایی دقیق مشكل، خود تاثیر بسیار شگرفی در حل مسئله و پیداكردن راه حل خواهد داشت، افزود: اما هم اكنون بدون این كه بدانیم ریشه مشكل -به عنوان مثال ریزگردها- كجاست تنها با یكدیگر مناقشه و دعوا می كنیم و یك روز وزارت نیرو، سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگلبانی را متهم می كنیم و روز دیگر كشورهای همسایه را و یك روز دیگر از كشورهای دوردست و آفریقا سخن می گوییم ، اما آنچه واضح است آن است كه ما نمی دانیم ریشه این مشكلات كجاست، مشكلی كه برای ما مردم و دولت هزینه داشته است.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست در پاسخ به پرسشی درباره مقابله با گرد و غبار در كشور و این كه آیا مالچ پاشی و یا كاشت نهال راه حل مناسب و علمی برای مقابله با آن است، گفت: در این خصوص با توجه به جایگاهی كه دارم نمی توانم نظر بدهم و یا همه چیز را رد كنم، اساسا مالچ پاشی دارای مزایا و معایبی است به طوری كه در كوتاه مدت یكسری مشكلات ما را ممكن است رفع كند اما از تبعات زیست محیطی برخوردار است.
وی ادامه داد: در مورد روش نهال كاری نیز اگر به صورت صحیح انجام نشود، نه تنها نهال ها خشك می شوند بلكه می تواند آب بری فراوان داشته باشد و مشكل ایجاد كند اما قطع به یقین بهترین كار برای مهار كانون های گرد و غبار، تثبیت خاك و مقابله با گسترش بیابان ها، استفاده از خود طبیعت و روش های طبیعی است.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست افزود: اگر بتوان با كاشت گیاه و نهال كاری پدیده ریزگردها برای درازمدت مهار كرد بسیار خوب است اما اگر نهال ها را اشتباه انتخاب و یا در تامین آب فضای مربوطه برای آبیاری با مشكل مواجه شویم، مسئله بسیار پیچیده تر خواهد شد.
وی در خصوص این كه گفته می شود وقوع پدیده ریزگردها در مناطق غرب و جنوب غربی كشور حاصل پروژه های سدسازی كشور تركیه است، گفت: این تنها یك ادعا است چراكه مشخص نیست براساس كدام مطالعات و اطلاعات چنین مسائلی در فضای مجازی مطرح می شود، آیا این محصول فضای مجازی است یا محصول اطلاعات است و مسئله دقیقا همین است.
مدنی با تاكید براین كه گام نخست برای ریشه یابی یك مسئله جمع آوری اطلاعات است و اپدیم می تواند در این خصوص بسیار اثرگذار باشد، گفت: جمع آوری داده ها امروز نقش بسیار مهمی در ایجاد شفافیت و جلوگیری از تصمیمات غیراحساسی دارند، به طوری كه بعنوان مثال در خصوص پدیده ریزگردها بدون دلیل قانع كننده ای نمی توان كشوری را مقصر جلوه داد و توپ را در زمین تركیه، عراق و یا سایر همسایگان انداخت.
وی ضمن تاكید بر نهادینه شدن تصمیم گیری بر اساس مطالعات دقیق و علمی به جای تصمیمات شتاب زده و عجولانه برای برخورد با انواع و اقسام مشكلات كشور گفت: رفتارهای عجولانه باعث می شود كه ما صورت مسئله را گم كنیم و آدرس غلط به مردم دهیم.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست ادامه داد: اینكه هنوز چه میزان از ریشه بروز پدیده گردو غبار داخلی و چه میزان خارجی است و یا اینكه در چه فصلی كانون های داخلی یا كانون های خارجی گرد و غبار فعال هستند و این كانون ها دقیقا كی و چگونه به اینجا می رسند، برای ما مبهم و ناشناخته است و متاسفانه به جای پرداختن به این مسائل تنها در یك فضای احساسی قضاوت و تصمیم گیری می كنیم و این نیز به دلیل فرهنگ احساسی و عجول بودن ما است و بدون دانش و مطالعه تصمیم می گیریم.
وی با بیان اینكه، حتی در فضای دانشگاهی ما نیز خیلی از قضاوت ها احساسی و عجولانه است گفت: متاسفانه صبور نیستیم كه بتوانیم بر اساس استفاده از دانش و اقدامات مطالعاتی به نتیجه برسیم و آنچه در كشور اتفاق افتاده در همه مسائل محصول همین تفكر است كه خیلی زود و شتابزده می خواهیم به نتیجه برسیم و تصمیم گیری كنیم.
وی با بیان اینكه، متاسفانه فرافكنی و یا اتهام زنی به یكدیگر جای اقدامات علمی و مطالعاتی را گرفته است، افزود: به عنوان مثال در حال حاضر در ذهن بسیاری از مردم و حتی برخی از مسئولان كشور، سازمان حفاظت از محیط زیست عامل اصلی بسیاری از مسائل زیست محیطی از جمله مسئله گرد وغبار است آنهم تنها به جهت اینكه عبارت محیط زیست را یدك می كشد.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست ادامه داد: این درحالی است كه نقش ما در واقع در حوزه محیط زیست تنها یك نقش نظارتی است و ما یك نهاد نظارتی محسوب می شویم كه می توانیم گزارش دهیم اما مدیریت بسیاری از این اتفاقات برعهده سازمان حفاظت از محیط زیست نیست.
وی با تاكید براین كه، بحث احیای تالاب ها در خوزستان برای رفع پدیده ریزگردها همواره در راستای خواسته مردم این منطقه مورد تاكید سازمان حفاظت از محیط زیست بوده است، گفت: اگر تالاب ها احیا شوند بسیاری از كانون های داخلی گرد و غبار از بین خواهند رفت و خواسته ما نیز با خواسته مردم مشترك است.
مدنی ادامه داد: اگر مردم در بسیاری از موارد دغدغه برداشت آب از سفره های زیرزمینی را دارند، دغدغه ما نیز با آنان مشترك است، اما حوزه اختیارات قانونی و اثرگذاری ما متفاوت است و این سازمان از توان لازم برای برخورد مستقیم با عوامل بروز این مشكلات برخوردار نیست.
وی با اشاره به وجود انواع و اقسام مشكلات زیست محیطی در كشور از جمله آلودگی هوای كلان شهرها، آب، بیابانزایی، جنگل زدایی گفت: ما بایستی كمك كنیم كه برای رفع این مشكلات مردم از چه نهادی باید مطالبه گیری كنند، چراكه مطالبه گری مردم در افزایش و تقویت صد درصدی قدرت دستگاه ها اثرگذار خواهد بود.
علمی ** 1836 **
خبرنگار:یوسف درویشی*انتشار: محتشمی
تهران– ایرنا– معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت از محیط زیست، با اشاره به ظرفیت های مركز اَپدیم APDIM در مقابله علمی با بلایای طبیعی، ریشه بسیاری از مشكلات كشور را در بی توجهی به مطالعات علمی و جمع آوری اطلاعات و مستندات دقیق به منظور تصمیم گیری صحیح برای رفع آن دانست.
