به گزارش ایرنا، خراسان رضوی هم اكنون بحرانی ترین منابع آبی زیرزمینی در سطح كشور را داراست بطوری كه افت سطح آبهای زیرزمینی در این استان به یك متر رسیده و ذخایر آبهای زیرزمینی این خطه با كسری یك میلیارد و 200 میلیون متر مكعبی در سال مواجه است.
هم اكنون چاهها و منابع زیرزمینی سهم 80 درصدی را در تامین آب آشامیدنی استان 6.2 میلیون نفری خراسان رضوی ایفا می كنند. این در حالی است كه میزان نزولات جوی و بارندگی ها طی سال زراعی جاری تاكنون در مشهد و دیگر شهرستان های خراسان رضوی افت چشمگیر و هشداردهنده ای داشته است.
سرزمین خورشید دارای اقلیم خشك و نیمه خشك و میانگین بارندگی آن كمتر از كشور است، چنانكه میانگین سالانه بارندگی در سطح كشور حدود 250 میلیمتر و در خراسان رضوی كمتر از 210 میلی متر می باشد.
تامین آب كلانشهر مشهد و دیگر شهرستان های استان خراسان رضوی با توجه به كاهش شدید بارشها هم اكنون به عنوان یكی از دغدغه های مهم مسئولان ذیربط و حتی ساكنان این استان مطرح است.
* كاهش 82 درصدی میانگین بارندگی
مدیركل هواشناسی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: میانگین بارندگی در این استان از ابتدای سال زراعی جاری تاكنون 82 درصد نسبت به دوره آماری بلندمدت كاهش داشته است.
محسن عراقی زاده افزود: از ابتدای سال زراعی جاری (اول مهر ماه) تاكنون 16 میلیمتر باران در خراسان رضوی باریده در حالی كه این میزان در دوره آماری بلند مدت 88 میلیمتر بوده است.
وی ادامه داد: میانگین بارندگی خراسان رضوی در سال زارعی جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز كاهش 74 درصدی دارد.
مدیركل هواشناسی خراسان رضوی میزان بارندگی در شهر مشهد را نیز طی این مدت 10 میلی متر عنوان و بیان كرد: این میزان نسبت به دوره آماری بلند مدت 90 درصد و نسبت به سال گذشته 85 درصد كاهش دارد.
وی گفت: در این مدت تمامی شهرستانهای خراسان رضوی كاهش بارندگی نسبت به مدت مشابه دوره آماری و سال گذشته داشته اند كه بیشترین كاهش مربوط به شهرستان تایباد با حدود 2 میلیمتر بارندگی و كاهش 97 درصدی است.
او افزود: پس از تایباد شهرستانهای كاشمر و بردسكن در سال زارعی جاری به ترتیب به میزان 95 و 93 درصد نسبت به دوره آماری بلندمدت كاهش بارش داشته اند.
* كاهش 70 درصدی روان آبها و ظرفیت خالی سدها
مدیرعامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بیش از یك سوم ظرفیت سدهای این استان هم اینك خالی از آب و كمتر از یك سوم سدها پرآب است.
محمدحسین جعفری افزود: خراسان رضوی 27 سد با مجموع ظرفیت یك میلیارد و 555 میلیون مترمكعب ذخیره آب دارد كه یك میلیارد و 125 میلیون مترمكعب از این میزان مربوط به سد دوستی، مشترك بین ایران و تركمنستان است.
وی همچنین از كاهش 70 درصدی میزان روان آبها در خراسان رضوی خبر و ادامه داد: هم اكنون از 37 دشت آبی در محدوده مطالعاتی این استان 34 دشت وضعیت ممنوعه داشته و 15 دشت فوق بحرانی اعلام شده اند.
مدیرعامل شركت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: مدیریت آب موجود و مدیریت تقاضا از راهكارهای تامین آب در خراسان رضوی و حفظ منابع آبی پایدار در این استان است.
وی اجرای مطالعات انتقال آب از دریای عمان به شرق كشور، انتقال آب از ارتفاعات هزارمسجد در قالب 13 زیرپروژه، جایگزینی پساب فاضلاب در بخش كشاورزی، انسداد چاههای غیرمجاز و تجهیز چاههای كشاورزی به سامانه هوشمند مصرف را از اقدامات در حال انجام برای تامین آب مشهد و دیگر نقاط خراسان رضوی برشمرد.
* تدابیر و راهكارها برای تامین آب
معاون طرح و توسعه شركت آب منطقه ای خراسان رضوی هم به خبرنگار ایرنا گفت: 89 درصد آب تولیدی این استان در بخش كشاورزی، هشت درصد در بخش شرب و سه درصد در حوزه صنعت به مصرف می رسد.
علیرضا طاهری افزود: راهكارهای تامین آب در مشهد و دیگر نقاط خراسان رضوی با توجه به كاهش بارندگی، افت روان آبها و تداوم پدیده خشكسالی، در سه بخش كوتاه مدت، بلند مدت و میان مدت در حال اجرا است.
وی هوشمندسازی چاههای كشاورزی مجاز و جلوگیری از اضافه برداشت در آنها، انسداد چاههای غیرمجاز و جلوگیری از تصرف بستر رودخانه ها در خراسان رضوی را از راهكارهای كوتاه مدت در حال اجرا عنوان كرد.
معاون طرح و توسعه شركت آب منطقه ای خراسان رضوی بهره برداری بهینه از منابع آبی هزارمسجد در شمال غرب استان، جایگزینی پساب فاضلاب در بخش كشاورزی و انتقال آن به غرب مشهد با آزادسازی 400 حلقه چاه و حفظ 120 میلیون مترمكعب تراز آبخوانها در سال را نیز راهكارهای میان مدت تامین آب ذكر و بیان كرد: طرح بهره برداری بهینه از منابع آبهای هزارمسجد كه اكنون مرحله دوم مطالعات آن پایان یافته راهكاری مهم برای ساماندهی آبهای مرزی رها شده در رودخانه های شمالی استان است كه در قالب 13 زیرپروژه اجرا خواهد شد.
وی ادامه داد: اجرای این طرح در مجموع 70 میلیون مترمكعب آب رها شده در شمال غرب استان را ساماندهی می كند و تاكید می شود كه مازاد این آب پس از رفع كمبودها و تامین نیازهای منطقه برای شهر مشهد مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
طاهری نیاز آبی شهر مشهد را در شرایط كنونی 260 میلیون مترمكعب در سال عنوان و بیان كرد: با اجرای طرح مذكور كه مدت سه سال به طول می انجامد افزون بر 35 میلیون مترمكعب آب برای مشهد از این طریق قابل تامین است.
* انتقال آب از دریای عمان
معاون طرح و توسعه شركت آب منطقه ای خراسان رضوی در ادامه انتقال و شیرین سازی آب از دریای عمان به شرق كشور را از تدابیر بلندمدت تامین آب ذكر و بیان كرد: اجرای مطالعات این طرح هم اكنون از پیشرفت 70 درصدی برخوردار است.
وی افزود: بزرگترین طرح انتقال آب كشور از دریای عمان به طول هزار و 600 كیلومتر یكی از راهكارها برای جبران كمبود آب در بخش شرب و صنعت استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان پیش بینی شده است.
او ادامه داد: نیاز آب سه استان شرقی كشور در سال 1420 یك میلیارد و 750 میلیون مترمكعب پیش بینی شده اما حجم آب تولیدی این استانها در شرایط موجود تنها 900 میلیون مترمكعب است.
طاهری گفت: با اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان سالانه 250 میلیون مترمكعب آب به خراسان رضوی انتقال می یابد. طبق برآوردها اجرای كامل این طرح در مدت هفت سال با هزینه 150 هزار میلیارد ریال از طریق بخش خصوصی انجام خواهد شد.
* صرفه جویی آب حاصل از انسداد چاههای غیرمجاز
معاون حفاظت و بهره برداری شركت آب منطقه ای خراسان رضوی نیز به طرحهای هوشمندسازی چاههای كشاورزی و انسداد چاههای غیرمجاز اشاره و بیان كرد: هم اكنون تعداد چاههای مجاز و غیرمجاز در این استان افزون بر 16 هزار حلقه چاه است. هفت هزار و 260 حلقه چاه غیرمجاز در این استان وجود دارد كه انسداد آنها از برنامه های در حال اجرا است.
محمدعلی نعمت نژاد میزان صرفه جویی آب از محل انسداد چاههای غیرمجاز را در خراسان رضوی 258 میلیون مترمكعب در سال عنوان و بیان كرد: پارسال سه هزار و 358 حلقه چاه غیرمجاز در مناطق مختلف خراسان رضوی مسدود و منجر به صرفه جویی 68 میلیون مترمكعب آب شد. امسال تاكنون نیز انسداد هزار و 300 چاه غیرمجاز صورت گرفته است.
وی به هوشمندسازی چاههای كشاورزی هم اشاره و بیان كرد: این اقدام برای اندازه گیری دقیق مصرف آب در چاههای كشاورزی و با هدف پیشگیری از هدر رفت آب در سالهای اخیر انجام شده است.
معاون حفاظت و بهره برداری شركت آب منطقه ای خراسان رضوی افزود: تاكنون 97 درصد چاههای كشاورزی مجاز در استان به كنتور هوشمند تجهیز شده اند.
خبرنگار: مریم انجیدنی **انتشار: حسین كریم زاده
3027/1858
مشهد - ایرنا- خراسان رضوی و دشت مشهد سالهای بسیار است كه با پدیده خشكسالی و بحران كم آبی دست و پنجه نرم می كند. به گفته مسئولان این استان هم اینك در حال سپری كردن هفدهمین سال متوالی خشكسالی است.
