سفر روحانی به هند، آغازگر فصلی جدید در تعاملات انرژی با شبه قاره هند

به گزارش روز شنبه ایرنا، صنعت نفت، فراورده های نفتی و پتروشیمی جزئی مهم از تعاملات اقتصادی ایران و هند را تشكیل می دهد به طوری كه این كشور روزانه به طور میانگین 450 تا 500 هزار بشكه نفت از ایران خریداری می كند.
همچنین، هند یكی از مهم ترین خریداران فراورده های نفتی و محصولات پتروشیمی ایران بوده است كه از طریق آن، بخشی مهم از درآمد ارزی كشور تامین می شود.
سفر حجت الاسلام و المسلمین حسن روحانی به هند گامی جدید در عرصه تعاملات 2 كشور در بخش انرژی به شمار می رود كه می تواند، سطح این تعاملات را هر چه بیشتر ارتقا دهد.

**هند، دومین خریدار بزرگ نفت ایران
هند در دوران تحریم، پس از چین به عنوان دومین خریدار بزرگ نفت ایران به شمار می رفت كه به طور میانگین روزانه 400 هزار بشكه نفت از ایران وارد می كرد.
پس از اجرای برجام و رفع تحریم ها در دولت یازدهم، سطح تعاملات 2 كشور در بخش انرژی روندی رو به افزایش گذاشت به طوری كه اكنون به طور میانگین به 450 هزار بشكه در روز نیز رسیده و جایگاه دومین خریدار بزرگ نفت ایران را نیز همچنان در اختیار دارد.
البته در ژوئن 2017 (خرداد- تیر96) شركت های پالایشی به طور میانگین روزانه 500 هزار بشكه نفت از ایران خریداری كردند كه ركوردی جدید محسوب می شد.
نكته مهم درباره هند، بازار رو به رشد این كشور است، با توجه به روند رو به افزایش مصرف انرژی در هند، كشورهای صادر كننده نفت توجهی ویژه به بازار این كشور دارند.
بر اساس گزارش ها، اكنون هفت شركت پالایشی هندی از ایران نفت، خریداری می كنند كه از جمله مهم ترین آنها می توان به آسار و ریلاینس اشاره كرد.
پیش از این، مشكلاتی در نقل و انتقال پول صادرات نفت از هند وجود داشت كه اكنون رفع شده است.
بیژن زنگنه، وزیر نفت در واكنش به ادعای مسدود شدن پول ایران در برخی كشورها نظیر هند گفته بود: ما از هند 2 هزار و 400 میلیون یورو طلب داشتیم كه 900 میلیون را پرداخت كردند، یك هزار میلیون دیگر را در ماه آوریل (فروردین- اردیبهشت) یا مارس (اسفند- دی) و 500 میلیون را هم در آینده می‌پردازند، یعنی تكلیف همه طلب‌ها كه متعلق به 2 شركت بخش خصوصی بوده است، مشخص شد.

**برنامه هند برای توسعه میدان های نفت و گاز ایران
شركت های هندی با توجه به تجربه خود در بخش بالادستی صنعت نفت (اكتشاف و تولید) در سال های اخیر، خواستار مشاركت در توسعه میدان های هیدروكربوری ایران شده اند كه از جمله مهم ترین آنها میدان گازی فرزاد بی است.
میدان گازی فرزاد بی را كنسرسیومی به رهبری شركت «او.ان.جی.سی.ویدش» هند در سال ٢٠٠٨ میلادی در بلوك فراساحلی فارسی (بینالود) در خلیج فارس كشف كردند.
قرار بود شركت های هندی، پس از اكتشاف، توسعه آن را بر عهده گیرند، اما پس از تشدید تحریم ها، فعالیت خود را در ایران متوقف كردند.
با رفع تحریم ها، هندی ها باردیگر خواستار توسعه میدان گازی فرزاد بی شدند. وزارت نفت هند امیدوار است ایران را متقاعد كند تا امتیاز توسعه میدان گازی فرزاد بی را به شركت هندی «او.ان.جی.سی.ویدش» واگذار كند.
اگرچه مذاكرات مربوط به این میدان، پیشرفت خوبی داشته اما مدتی است كه به علت، عدم تعیین تكلیف گاز تولیدی، متوقف شده است.
هندی ها خواستار تولید گاز از این میدان و فروش گاز به ایران هستند، اما مسئولان ایرانی می گویند با توجه به میزان كافی گاز در كشور ما نیازی به گاز این میدان نداریم.
به گزارش وزارت نفت، بیژن زنگنه در این باره گفته بود: روش‌های مختلفی برای توسعه میدان گازی فرزاد در نظر داریم كه باید دید كدام به نتیجه می‌رسد، مسئولان و مقام‌های ایرانی در حال رایزنی با مسئولان هندی هستند.
وزیر نفت تاكید كرده بود: بحث ما با هندی‌ها بر سر این است كه می‌گوییم هند باید این گاز را در ایران مصرف یا به خارج از ایران صادر كند.

**صادرات گاز
طرح صادرات گاز ایران به هند همزمان با امضای قرارداد احداث خط لوله صلح، كلید خورد، قرار بود كه گاز ایران از طریق خط لوله صلح ابتدا به پاكستان و سپس هند ارسال شود، اما به علت رقابت تاریخی و سیاسی هند و پاكستان، به نتیجه نرسید.
در واقع مسئولان هندی تمایل نداشتند كه با عبور این خط لوله گاز از داخل خاك پاكستان، شاهراه انرژی هند را در اختیار اسلام آباد قرار داده و به آن كشور وابسته كنند.
پس از آن، چند طرح دیگر برای انتقال گاز ایران به هند ارایه شده كه مهم ترین آن احداث خط لوله دریایی بود، در صورت اجرایی شدن طرح، این خط لوله به بزرگترین خط لوله دریایی جهان تبدیل خواهد شد.
بر اساس ارزیابی های اولیه، این خط لوله حدود یك هزار و 400 كیلومتر طول داشته و در بعضی از نقاط عمق آن به 3500 متر می رسد كه لوله گذاری به این میزان و تا این عمق در دنیا تا به حال انجام نشده است
به دلیل پیچیدگی احداث این خط لوله و هزینه بالای آن، تاكنون این طرح پیشرفتی نداشته و همچنان در مرحله ارزیابی قرار دارد.
روش دیگر صادرات گاز ایران به هند از طریق ال.ان.جی (گاز طبیعی مایع شده) است كه در صورت تحقق، می تواند تعاملات 2 كشور در بخش انرژی را تحكیم بخشد.

**ساماندهی صادرات پتروشیمی و فراورده های نفتی
هند از بزرگترین بازارهای محصولات پتروشیمی و فراورده های نفتی ایران از جمله قیر است. بر اساس گزارش ها، هند نیمی از قیر ایران را می خرد.
پیش از این، «حامد سلطانی نژاد» مدیرعامل بورس كالای ایران در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا از توافق با هند برای صادرات قیر از طریق بورس كالا خبر داده و گفته بود: در صورت عرضه این ماده نفتی از طریق بورس كالا می توان كیفیت و قیمت آن را مدیریت كرد.
به گفته وی، اكنون قیر صادراتی ایران به هند نه قیمت و نه كیفیت مناسبی دارد و كیفیت آن در برخی موارد بسیار پایین است.
بر اساس این طرح، قیر ایران از طریق پروتكلی كه بین 2 بورس نهایی می شود، فروخته خواهد شد. بدین ترتیب، كسی كه بخواهد قیر بخرد می تواند در بورس هند به طور مستقیم تابلو بورس كالای ایران را ببیند و از همانجا به خرید اقدام كند.

اخبار اقتصادی ایرنا در تلگرام: IRNAeco@
اقتصام*2022**6075
گزارش: میثم طاهری*انتشاردهنده:زهرا هجینی نژاد