مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد چندی پیش اظهار نظری درباره معماری این بنای هخامنشی كرد و گفت كه بنای تخت جمشید كپی كاری از تل تخت است كه بقایای آن در محوطه جهانی پاسارگاد است.
حمید فدایی افزود: با توجه به قدمت تل تخت و نحوه جایگیری آن برروی صفه سنگی (صفه ای كه از جنس سنگ بر بلندای یك تپه ساخته شده است) می توان به طور حتم این مجموعه را الگوی ساخت تخت جمشید دانست.
عضو هیات علمی بخش باستان شناسی و تاریخ دانشگاه شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به اینكه درباره هنر هخامنشی در مواردی بحث از تقلید مطرح می شود كه این موضوع اصلا شایسته هنر هخامنشی نیست گفت: هنر هخامنشی درست بخاطر همین ویژگی های خلاقّانه و هویّت ساز با ریشه داشتن در تمدن های گذشته خود صاحب اعتبار است، از این رو هنر هخامنشی نوعی هنر دانش بنیان محسوب می شود.
دكتر علیرضا عسكری چاوردی افزود: در حقیقت مواردی كه از تقلید در هنر هخامنشی نام برده می شود، به این دلیل است كه افراد زمینه سازمان سیاسی، فرهنگی و هنری دوره هخامنشی را نمی شناسند، هنر هخامنشی هنری هویّت ساز، اصیل و دارای اعتبار و در حقیقت هنر این دوره معرفت ساز است.
وی ادامه داد: هنر هخامنشی حكمت اندیشه چند هزار سال تجربه خارومیانه است كه در اندیشه خلاّق مردم ایران به بار نشسته و در نتیجه آن این زایش هنری شكل گرفته است، هنر هخامنشی نشان می دهد كه ذهن و اندیشه ایرانی مادامی كه در مسیر صحیح خود قرار گیرد این گونه زایش های هنری خارق العاده را پدید می آورد.
وی اضافه كرد: جامعه ایرانی به دلیل پویایی هنر هخامنشی همچنان در عصر اسلامی و تا به امروز پویا و زنده است، در حقیقت تجربه خلاقانه الگوهای معرفتی دوره هخامنشی است كه در تلفیق با ساختار اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این دوره زمینه شكل گیری نوعی هنر دانش بنیان را فراهم ساخته است.
باستان شناس و استاد دانشگاه شیراز به اینكه در مرحله نخست، در بازشناسی ساختار شكل گیری حكومت هخامنشیان باید سیستم های شهری، مدنی و هویتی را شناخت تا به اندیشه خلاقانه و دانش محور هخامنشیان پی برد گفت: شهر انشان ( انزان) به عنوان نخستین پایگاه سیاسی در آن دوران مورد استفاده واقع شد و در پی آن پاسارگاد در محدوده شمالی استان فارس به صورت رسمی جایگزین آن شد، در پاسارگاد شهری بنا شد با مصالح بسیار ماندگار تر از آنچه در اَنشان تجربه شده بود.
وی اظهار كرد: فرمانروایی واپسین ایلامی های حاكم در منطقه جنوب ایران در سده ششم هجری به سازمان حكومتی بزرگی تبدیل شده بود كه ناگزیر از ایجاد بناهایی عظیم و بكارگیری هنرمندانه ترین اسلوب های معماری روزگار خویش بود در همین مرحله، كوروش دوم در شهر كُهن اَنشان ساختار مدیریتی به ارث برده بود كه می بایست این نظام مدیریتی، در ساخت بزرگترین بناهای سنگی دوره باستان، پاسارگاد و سپس تخت جمشید تجلّی می یافت.
عسكری بیان كرد: در مرحله دوم، ساختار سازمان حكومتی ایجاب می كرد تا شكوه و عظمت هنری در ساخت بناهای حكومتی به نمایش گذاشته شود و این عظمت و یكپارچگی در فهم بزرگترین بیانیه های سیاسی حكومت به صورت رسمی ارائه شود.
ابن باستان شناس گفت: داریوش یكم رسما بزرگترین اعلامیه سیاسی روزگار خود را در شاهراه تاریخی محور شرق و غرب در مسیر راه باستانی ابریشم در صخره ای به ارتفاع 20 متر اعلام می دارد، در این سنگ نوشته برای نخستین بار ظهور سازمانی حكومتی و مفهوم سیاسی قلمرو حكومتی اعلام می شود.
وی افزود: در فهم و درك همین ساختار سیاسی گسترده حكومتی است كه تمام آثار هنری یك بنای سَمبلیك نظیر تخت جمشید در طی یكصدو پنجاه سال با اندیشه القای قدرت و بسط ایدئولوژیك سیاست شكل گرفت و در محدوده ای از مصر تا دریای اژه از یك طرف و از طرفی از درّه ایندوس تا آسیای مركزی، سرزمینی با فرهنگ های مختلف و متنوّع و با زمینه های فرهنگی كم و بیش متفاوت در قلمرو حكومتی سازمان سیاسی هخامنشی اداره شد.
استاد دانشگاه شیراز معتقد است كه در محدوده مركزی این امپراتوری، پایتخت های هنری این سازمان حكومتی نظیر پاسارگاد، تخت جمشید و كاخ های جدید الاحداث بر خرابه های شوش و بابل بنا و به هنر زبان بیان جامعه هخامنشی تبدیل شد.
استاد باستان شناسی دانشگاه شیراز بیان كرد: به دلایل ساختار طبیعی، هسته مركزی حكومت های یكپارچه ایران باستان حتی بعدها هم در این محدوده جغرافیایی شكل گرفت.
تخت جمشید یا پرسپولیس پایتخت امپراتوری هخامنشیان در سال 1979 میلادی درمیراث جهانی یونسكو به ثبت رسید و همچنین در سال 1310 هجری شمسی با شماره 114 در فهرست آثار ملی ثبت شد.
تخت جمشید حدود 60 كیلومتری شمال شیراز است.
سلسله هخامنشیان از سال 330 تا 550 پیش از میلاد در ایران حكومت كردند.
9873 / 1876
شیراز-ایرنا- مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد معتقد است كه این بنا كپی كاری از معماری تل تخت پاسارگاد است اما عضو هیات علمی بخش باستان شناسی دانشگاه شیراز می گوید: تقلید شایسته هنر خلاق و دانش بنیان هخامنشی نیست.
