طالقان كه در تقسيم بندي جغرافيايي از شهرستان هاي استان البرز محسوب مي شود، از سمت شمال به منطقه الموت و مازندران و از جنوب به فشگلدره و ساوجبلاغ متصل مي شود. ويژگي هاي طبيعي اين شهرستان باعث شده اين منطقه سرسبز و پرجاذبه همچون نگيني سبز بر سينه ستبر كشور ايران بدرخشد.
فرا رسيدن سال نو بهانه اي شد تا در گزارشي به ظرفيت هاي گردشگري منطقه زيبا بپردازيم. طالقان منطقه اي است كه تاريخ و تمدن در آن نهفته و هرقدر بخواهي در مورد آن بداني باز هم جاهايي در آن وجود دارد كه در موردش كمتر شنيده اي.
سفر به طالقان چند حسن دارد كه مهمترين آن نزديك بودن به دو كلان شهر تهران و كرج است. توصيه هايي براي آن دسته از هموطناني كه قصد سفر يك روزه به طالقان دارند پيشنهاداتي مهيج مي توان ارائه كرد. همه نقاط طالقان را در يك روز نمي توان ديد به خصوص روستاهاي بكر و تاريخي، ولي ارزش رفتن و ديدن اين منطقه به حدي است كه بايد وقت گذاشت و به آن توجه كرد و همه چيز را از نزديك ديد.
گويش محلي طالقاني ها به زبان مازندراني و تالشي و گيلكي شباهت دارد. طالقان در دره بزرگي قرار دارد كه متشكل از حدود 80 روستاي كوهستاني است و حدود يكهزار و 300 كيلومترمربع مساحت دارد.
مهمترين رودخانه طالقان، طالقان رود مي باشد كه از حاشيه جنوبي شهر مي گذرد و به شاهرود مي ريزد. در ميان شهر صداي خروشان رودخانه را به وضوح مي توان شنيد.
در حد فاصل ميان دو رشته كوه، رودخانه شاهرود از شرق به غرب جريان دارد. دره شاهرود، رود طالقان و رود آبهاي دامنه البرز را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود كوه هاي ميان دره چالوس و سفيدرود را از شرق به غرب شكافته و آن را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم كرده اند. رودخانه شاهرود اصلي ترين عامل مايه حيات زندگي و اجتماع را در طالقان رقم زده است.
براي رسيدن به طالقان وارد بزرگراه كرج - قزوين شده و از شهرهاي كرج، هشتگرد، آبيك گذشته و 4 كيلومتر بعد از آبيك، به جاده انحرافي و اختصاصي طالقان مي رسيد، پس از رد شدن از زياران و طي مسافت 28 كيلومتر از كناره اتوبان برفراز گردنه ابراهيم آباد، بايد به طرف شمال حركت كرده تا وارد دره طالقان شده و به شهر طالقان برسيد. پس از رسيدن به پست نيروي انتظامي مستقر در مسير لار و جاده آسفالته فرعي شده و به سوي غرب كم كم ارتفاع را كم كرده و با عبور از آبادي هاي سنگ بن و كمپ سر به كناره نيلگون درياچه سد طالقان مي رسيد و به سمت روستاي حسنجون كه در 5كيلومتري شهرك مركز طالقان واقع شده است حركت مي نماييد، زيرا مسير صعود به شاه البرز از اين روستا و عبور از باغ ها و در امتداد رودخانه است.
روستاي حسنجون روستايي ييلاقي با باغات ميوه است كه از اين مكان شاه البرز به خوبي با گردني برافراشته به سمت چپ و در جهت شمالي پيداست كه جريان رودخانه از كنار آن مي گذرد.
تعداد چشمه هاي دائمي منطقه طالقان 399 چشمه و چشمه هاي اصلي 57 چشمه است كه اهميت وجود آب هاي زيرزميني و بالابودن سفره آب زيرزميني را در اين منطقه نشان مي دهد و ميزان بارندگي نسبتا زياد اين منطقه كوهستاني، چشمه ساران فراوان و رودخانه‌هاي فصلي و دائمي آن منشاء وجود و پيدايش آبشارهاي زيادي است و اين پديده از جمله جلو‌ه‌ها و زيبايي‌هاي طبيعي طالقان محسوب مي شود و آبشارهاي متعدد فصلي و دايمي در انحناي كوه‌ها و دامنه ارتفاعات چشم را مي نوازد و جلوه خاص دارد.
وجود خاك حاصلخيز و ميزان رطوبت بالا و وجود چشمه سارهاي متعدد باعث سرسبزي منطقه طالقان شده كه باغات ميوه شامل ( گردو، سيب، گيلاس، گلابي، زيتون، زالزالك، زرشك كوهي و بادام كوهي و…) درختان چنار، بيد و همچنين وجود گياهان علفي و داروئي و زينتي از جمله: ريواس، تره كوهي، شنگ، كاسني، صعلب، آويشن، جو شير، بومادران، برنجاسف، گون، گلهاي شقايق و… وجود دارد كه همچون نگيني ارتفاعات را سبز پوش كرده است و به مثال چادري سبز همراه با گلهاي زرد، آبي، بنفش و سفيد كه بر پهنه اين منطقه افراشته شده و خودنمايي مي‌كند وچشم همه را نظاره گر اين طبيعت نموده است.
از پستانداران و پرندگان وحشي كه در جبال شاه البرز زيست مي كند مي توان به خرگوش، كفتار، گراز، شغال، گرگ، خرس و پرندگاني نظيرعقاب، دم جنبانك، زاغچه، قوش و كبك دري و... اشاره كرد.
طالقان از ديرباز مورد توجه كوهنوردان بوده و شايد يكي از عمده ترين دليل اين بوده كه رشته كوه طالقان با يكي از بلندترين رشته كوه‌هاي ايران يعني تخت سليمان هم مرز است و روستاي پراچان يكي از روستاهاي مبدا صعود به قله مرتفع تخت سليمان و علم كوه و ديگر قلل محسوب مي شود. اين روستا از معدود اماكني است كه مي توان از آن، بيش از 26 قله با ارتفاع بيش از 3 هزار و 500 متر صعود كرد و سه مسير پياده روي مشهور به رودبارك، كلاردشت و دره سه هزار دارد كه اين ويژگي را در كمتر روستاي در ايران مي توان يافت.
سوغاتي طالقان در فصل بهار ريواس كوهي و قارچ كوهي مي باشد. يكي از معروف ترين سوغاتي هاي طالقان عسل طالقان است. انواع عسل هاي طالقان شامل عسل آويشن، عسل چهار گياه، عسل گون، مي باشد كه هر كدام از اين عسل ها مربوط به فصل خاصي از سال است.
در تاريخ طالقان رسم ها و كلمه هايي وجود دارد كه برخي از آنان هنوز هم كاربرد دارد. كلماتي كه براي نسل قديم بسيار آشنا و با رگ و خون آنها عجين شده ولي نسل جديد، خيلي هايشان هيچ از آنها نمي دانند مانند چله بزرگ، چله كوچك، چارچار، سده، اهمن و بهمن، سياه بُهار و سرماپيرزن.
در باور قديم، زمستان به دو بخش: چله بزرگ (چله كلان) و چله كوچك (چله خرد) تقسيم مي شده كه چله بزرگ از (اول دي ماه تا دهم بهمن ماه) و چهل روز كامل بوده و چله كوچك از (يازدهم بهمن تا پايان بهمن ماه) به مدت 20 روز كامل است و به همين دليل چون 20 روز كمتر از چله اوليست، چله كوچك ناميده شده است.
غروب آخرين روز چله بزرگ جشن سده برگزار مي شد، مردم دور هم جمع مي شدند و از اين جشن لذت مي بردند و در نهايت با برپايي آتش و خواندن شعر و پايكوپي به دور آتش، سده را جشن مي گرفتند.
جشن سده، با افروختن هيزمي كه مردمان، از پگاه بر بام خانه خود يا بر بلندي كوهستان گرد آورده‌اند، آغاز مي‌شود.
اين جشن هميشه به شكل دسته جمعي و با گردهمايي همه مردمان شهر و محله و روستا در يكجا و با برپايي يك آتش بزرگ برگزار مي‌شده است. مردمان در گردآوردن هيزم با يكديگر مشاركت مي‌كنند و بدين ترتيب جشن سده، جشن همكاري، شادي و همبستگي مردمان است.
چله بزرگ و چله كوچك در هشت روز در كنار همديگر هستند كه آن 8 روز را چار چار مي نامند. يعني چارچار، به چهار روز آخر چله بزرگ و چهار روز اول چله كوچك گفته مي شود.
پس از چار چار، نوبت به اهمن و بهمن (پسران پيرزن (ننه سرما) مي رسد كه خودي نشان دهند. 10 روز اول اسفند را اَهمن و 10روز دوم اسفند را بهمن مي گويند و اين 20 روز ممكن است آنقدر بارندگي باشد كه اين دو برادر به دو چله طعنه بزنند.
تا اينجا 20 روز از اسفند به نام اهمن و بهمن نامگذاري شده اند و مي ماند 10 (يا 9) روز آخر اسفند ماه كه 5 روز اول سياه بهار نام گرفته و در اين ايام، شبها بارندگي فراوان بوده و روزها كشاورزان مشغول شروعِ كار كشت و زراعت مي شدند.
5 روز آخر هم چلّه پيرزن يا «سرما پيرزن نام داشت كه در اين روزها آسمان گاهي ابري گاهي آفتابي، گاهي همراه با باد است و اكثر اوقات از آسمان، تگرگ مي بارد كه قديمي هاي دل پاك بر اين باور بودند كه گردنبند پيرزن پاره شده و مهره ها و مرواريدهاي آن به زمين مي ريزد.
رييس اداره ميراث فرهنگي،صنايع دستي وگردشگري شهرستان طالقان نيز درگفتگو با ايرنا در تكميل موارد ذكر شده در گزارش با اشاره به طبيعت بكر، طالقان اظهار داشت: طالقان به واسطه جاذبه‌هاي طبيعي و گونه‌‌هاي متنوع گياهي و زيستگاه حيات وحش يكي از قطب‌هاي گردشگري و تفريح‌گاهي پر جاذبه است. همچنين علاوه بر جاذبه هاي طبيعي، آثار تاريخي با ارزشي را در خود جاي داده و نيز داراي 26 اماكن زيارتي است كه از شاخص‌ترين آنها امامزاده هارون برادر امام رضا (ع) مي باشد كه علاقمندان را به خود جلب مي‌كند.
محمدرضا حداديان گفت: يكي از مهمترين عوامل جذاب منطقه طالقان و حضور بي شمار گردشگران و طبيعت دوستان در فصول مختلف سال شرايط آب وهوايي، آبشار، باغات ورودخانه و چشمه هاي جاري است.
وي افزود: كارهاي خوبي در حوزه ميراث و جذب گردشگر در سطح شهرستان صورت گرفته و آمادگي لازم براي همكاري با تورهاي مختلف براي جذب توريسم را نيز داريم.
حداديان با اشاره به روستاهاي هدف گردشگري گفت: روستاهاي ناريان، پراچان، فشندك، بزج، ديزان، گليرد، گوران، حسنجون، جوستان، كركبود، سوهان، وشته، زيدشت از جمله روستاهاي هدف گردشگري در شهرستان طالقان مي‌باشند.
رييس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري شهرستان طالقان با بيان اين كه روستاي گليرد به دليل مستقر بودن منزل محل ولادت آيت‌الله طالقاني و كركبود به دليل آبشاري كه در دل خود دارد، براي گردشگران جالب اند گفت:روستاي گليرد زادگاه آيت الله طالقاني است و از معماري سنتي بسيار خوبي برخوردار است و اين خانه تاريخي يكي از جاذبه هاي گردشگري روستاي گليرد است كه مرمت و بازسازي آن نيز انجام شده و معابر روستا هم سنگفرش شده است.
رييس اداره ميراث فرهنگي، گردشگري و دبيرستاد خدمات سفر شهرستان طالقان با اشاره به برنامه هاي نوروزي تدارك ديده شده در اين شهرستان گفت:پايگاهي براي راهنماي سفر گردشگران در ابتداي ورودي اين شهرستان پيش بيني شده است.
حداديان اظهار داشت: از 20 اسفند بازارچه اي با همكاري ادارات بهزيستي، كميته امداد، فعالان اقتصادي وگردشگري برپاخواهد شد كه تلاش مي‌گردد درصورت استقبال به بازارچه دائمي عرضه محصولات صنايع دستي، كشاورزي، دامي و... شهرستان طالقان تبديل گردد.
وي گفت: 10 هتل و هتل آپارتمان درشهرستان طالقان وجود دارد كه آماده پذيرايي از گردشگران نوروزي خواهند بود.
حداديان افزود: مجوز4 مسافر كاشانه و يك واحد بوم‌گردي درروستاي حسنجون توسط اداره ميراث فرهنگي وگردشگري براي خدمات دهي به مسافران نوروزي نيز صادر شده است.
دبيرستادخدمات سفر شهرستان طالقان اظهار داشت: اين ستاد اداره آموزش وپرورش را موظف به ارائه واحد اقامتي به گردشگران كرده است كه براين اساس اين اداره 4 واحد اقامتي را در زيدشت و مركز شهر آماده ارائه خدمات به مسافران نوروزي كرده است.
1535
كرج - ايرنا - شهرستان طالقان منطقه ييلاقي در ميان كوه هاي برف‌گير البرز با مناظر طبيعي بي نظير و آب و هوايي خوش نگيني بر ظرفيت هاي گردشگري استان البرز است كه تا كنون چندان شناخته نشده است.