در ادامه اين گزارش آمده است: اين سفر در حالي صورت مي‌گيرد كه سطح روابط و مناسبات ميان تهران و پاريس از سويي چشم انداز مثبتي دارد و از سوي ديگر با دوگانگي و گاهاً تضادهاي فراوان روبه رو است. اين امر در بحبوحه مذاكرات هسته‌اي ميان ايران و گروه 1+5 نيز وجود داشت. زماني كه لورن فابيوس وزير خارجه فرانسه با ايفاي نقش پليس بد در مذاكرات هسته‌اي به گفته برخي از منابع مطلع، باعث به تاخير افتادن نتيجه نهايي در مذاكرات شد. همين امر پيش‌زمينه‌اي را ايجاد كرد تا با پيوند خوردن به موضع‌گيري فرانسوي ها در خصوص مسائل موشكي و نقش ايران در منطقه، برخي از رسانه‌هاي كشور، دستاوردهاي اين سفر را با ترديد نگريسته و بيشتر بر روي اين موضوع مانور دهند.
آنچه مشخص است، روابط و همكاري‌هاي سياسي و اقتصادي ايران و فرانسه با قدمتي كه در آن وجود دارد، كمتر زماني به مانند امروز با فراز و نشيب‌هاي فراوان مواجه بوده است. فرانسه اكنون بر روي كاغذ بيشترين بهره‌برداري را از توافق هسته‌اي و بازگشت مجدد ايران به جامعه جهاني برده است. روابط اقتصادي دو كشور پس از برجام با رشد و افزايش كم نظيري روبه رو بود، به طوري كه بازگشت مجدد كارخانه‌هاي پژو و رنو و همچنين قرارداد با غول نفتي توتال و خريد هواپيما از ايرباس تنها گوشه‌اي از سطح همكاري‌هاي نوين ايران و فرانسه است.
از سوي ديگر پيروزي امانوئل ماكرون در انتخابات بهار امسال و دور شدن خطر قدرت‌گيري راست افراطي در فرانسه، با استقبال كم‌نظيري از سوي تمامي جناج‌هاي كشور و همچنين افكار عمومي ايرانيان مواجه شد. در آن زمان بسياري از تحليل‌گران در داخل كشور، حضور ماكرون در اليزه را به عنوان برگ برنده‌اي براي ايران تلقي كرده و پيش بيني روزهاي درخشاني را در روابط دو كشور داشتند. اين ميزان سرمايه اجتماعي براي ماكرون در ايران اما با برخي از اظهار نظرها و موضع‌گيري‌هاي فرانسه در قبال مسائلي همچون برنامه موشكي و نقش منطقه‌اي ايران به ميزان قابل توجهي افول كرد. ماكرون قرار بود مدت‌ها قبل به ايران سفر كند، ولي در بحبوحه بحران ميان عربستان و قطر به رياض رفت و در آنجا از برخي سياست‌هاي ايران انتقاد كرد.
وزير خارجه فرانسه نيز كه طبق گفته مقامات فرانسوي قرار بود زودتر از اينها به تهران آمده و مقدمات سفر دي ماه ماكرون به ايران را فراهم مي‌ساخت، اكنون در فضايي وارد تهران شده است كه ديگر آنچنان از اقبال عمومي افكار جمعي ايرانيان خبري نيست.
با اين حال سفر لودريان فارغ از اين اظهار نظرها در كنه خود داراي اهميت‌هاي فراواني است. در شرايط بحراني در منطقه خاورميانه و آشفتگي‌هايي كه به واسطه نقش آمريكا در برجام بوجود آمده است، گفت و گوهاي مستقيم و بي واسطه ميان ايران و فرانسه به عنوان يكي از مهمترين اركان اتحاديه اروپا، مي‌تواند در ترسيم مسير آينده اين دو مساله مهم، بسيار اثرگذار باشد. اين سفر همچنين مي‌تواند تا حدودي مكمل سفر سال گذشته روحاني به فرانسه در جهت پيگيري همكاري‌هاي دوجانبه ميان دو كشور باشد.
از سوي ديگر حمايت فرانسه و كليت اتحاديه اروپا از برجام نيز مي‌تواند به عنوان پايه‌اي مستحكم براي ايجاد گفت و گو در موضوعات واگرا و متناقض تلقي شود. آنچه مشخص است، ايران و فرانسه نيز بنا بر ماهيت روابط بين‌الملل داراي اشتراكات و افتراقات خاص خود هستند. آنچه در اين ميان مي‌تواند تهديد‌ها را به فرصت تبديل كند، سنگيني كفه اشتراكات است كه به نظر مي‌رسد ميان تهران و پاريس وجود دارد.
** حمايت در گفتار كافي نيست
اين امر در سخنان روز گذشته محمدجواد ظريف با همتاي فرانسوي خود كاملاً مشهود است، زماني كه وزير خارجه كشورمان با لودريان در خصوص طيف وسيعي از موضوعات مورد علاقه از جمله روابط دو جانبه، اجراي برجام و بد عهدي‌هاي ايالات متحده آمريكا، مسائل منطقه‌اي به ويژه سوريه و يمن گفت و گو و تبادل نظر كرد. ظريف در ادامه به همتاي فرانسوي خود ضمن اشاره به موضع اصولي فرانسه و اروپا در خصوص برجام، از برخي رفتارها و اظهارات مقامات اروپايي در اجراي برجام و نيز تاثير پذيري از فشار آمريكايي‌ها انتقاد كرد و افزود: برجام به عنوان يك توافق چند جانبه كه اروپا هم در به ثمر رسيدن آن سهيم بود و به گواهي 10 گزارش آژانس بين المللي انرژي اتمي، ايران كاملا به آن پايبند است، در حال حاضر دستخوش بازي‌هاي غير منطقي و سياسي كاري‌هاي آمريكايي‌ها شده است كه اروپا مي‌تواند نقش سازنده‌تري در حفظ اين دستاورد بين‌المللي ايفا كند. حفظ اين دستاورد ديپلماتيك بايد براي همه ما به يك اندازه مهم باشد و حمايت در گفتار كافي نيست. اگر قرار است جامعه بين المللي تلاش كند يك طرف را راضي به ماندن در توافق هسته‌اي كند، اين ايران است كه بايد راضي شود نه آمريكا. آمريكا نه تنها در اجراي تعهدات خود بدعهدي نهادينه داشته است، بلكه حتي مانع اجراي تعهدات اروپا هم شده است.
وزير امور خارجه كشورمان در خصوص تحولات منطقه نيز به تلاش‌ها و پيشنهادهاي ايران براي حل و فصل بحران‌هاي منطقه اشاره كرد و گفت: متاسفانه برخي طرفها اراده‌اي براي حل و فصل سياسي بحران‌هاي منطقه ندارند. ما فكر مي كنيم كه اروپا مي‌تواند دوستان منطقه‌اي خود را متقاعد به در پيش گرفتن راه حل‌هاي سياسي در اين مشكلات و بحران‌ها كند. اگر اروپا واقعا به دنبال پايان دادن به فاجعه‌هاي انساني در منطقه است مي‌تواند در اين زمينه از تبادل نظر با ايران استفاده كند ولي اگر هدف، تبليغات و يا راضي كردن آمريكاست ما در اين بازي وارد نمي شويم.
** دو طرف خواستار روابطي با ثبات هستند
اما پايه مذاكرات مستقيم پيش از سفر لودريان به تهران از گفت و گوي تلفني ميان روحاني و ماكرون كليد خورد. روحاني شامگاه يكشنبه و پيش از ورود وزير خارجه فرانسه، طي گفت و گو با رئيس جمهوري اين كشور، از تصميم ايران براي برقراري يك رابطه باثبات با فرانسه سخن گفت. ماكرون نيز متعاقباً خواستار يك رابطه روشن، محكم و با ثبات با ايران شد و گفت دفاع از برجام خط روشن و صريح پاريس است.
در همين رابطه روحاني روز گذشته در ديدار خود با وزير خارجه فرانسه با تاكيد براينكه ايران در توسعه روابط با پاريس هيچ محدوديتي قائل نيست، اظهار داشت كه بر هم خوردن توافق هسته اي نقطه پشيماني همگان خواهد بود و البته ما براي هرگونه شرايطي كه مد نظرمان نباشد، آماده خواهيم بود. او همچنين گفت: خوشبختانه امروز به واسطه برجام فضاي مناسبي براي توسعه روابط و همكاري هاي فيما بين به وجود آمده كه بايد در راستاي دستيابي به اهداف مهم و مشترك و منافع دو ملت در اين مسير حركت كنيم.
وزير خارجه فرانسه نيز در اين ديدار با اعلام آمادگي كشورش براي توسعه و تحكيم روابط با ايران، گفت كه فرانسه تسهيلاتي را براي گسترش همكاري‌ها در نظر گرفته است. لودريان همچنين با اشاره به اينكه پاريس بسيار مايل است كه به عنوان كشوري دوست در تمامي زمينه‌ها با ايران رايزني و همكاري داشته باشد، اعلام كرد: ايران و فرانسه مي توانند در راستاي تقويت ثبات و امنيت منطقه اي به ويژه جلوگيري از وقوع فاجعه انساني در كشورهاي منطقه و حل بحران هاي منطقه اي همكاري هاي خوبي با هم داشته باشند.
** رفتارشناسي فرانسه در معادلات خاورميانه
كارشناسان در خصوص تحليل رفتارهاي فرانسه در حمايت از برجام و انتقاد از نقش منطقه‌اي و برنامه موشكي ايران قائل به دو نظر هستند. برخي معتقدند كه فرانسه و به طور كلي اروپا با توجه به راهبردهاي ضد ايراني واشنگتن و به منظور حفظ توافق هسته‌اي وادامه همكاري ها با ايران، قصد دارند در مسيرهايي با آمريكا همراهي كنند. اين همراهي و هم‌صدايي در دو مساله كه با سياست‌هاي دلخواه آنها در تضاد قرار دارد، به وجود آمده است. نخست برنامه موشكي ايران و دوم نقش ايران در منطقه خاورميانه تا از اين رهگذر فرانسوي‌ها با يك تير دو نشان را هدف قرار داده و به نوعي بازي دو سر سود را براي خود طراحي كنند.
به همين دليل است كه ظريف در پاسخ به اظهارات وزير خارجه فرانسه در خصوص توان موشكي ايران، ضمن تشريح مذاكرات برجام و تبيين مستدل اين واقعيت كه موضوع موشكي ايران خارج از برجام و حتي قطعنامه 2231 است تاكيد كرد: آمريكا و ديگر كشورهايي كه منطقه ما را با فروش سلاح به انبار باروت تبديل كرد اند بايد اين اقدامات را متوقف كنند. توان نظامي ايران براي دفاع از كشور و بازدارندگي است و ايران با توجه به تجربه تلخ جنگ تحميلي آموخته است كه براي دفاع از شهروندان خود به توان بازدارندگي خود متكي باشد.
اين در حالي است كه برخي ديگر از كارشناسان علت انتقاد و موضع‌گيري فرانسه عليه ايران را در جايگاه آنها در منطقه خاورميانه جستجو و تحليل مي‌كنند. آنها معتقدند كه فرانسوي‌ها از ديرباز نفوذي سنتي در منطقه به ويژه در كشورهايي مانند سوريه و لبنان داشته‌اند كه با توجه به تحولات اخير منطقه، اين نفوذ و جايگاه به ميزان زيادي از بين رفته است. از همين رو پاريس با برآورد كردن وزنه آمريكا در تحولات آتي خاورميانه، قصد دارد تا با همراهي كردن واشنگتن، بار ديگر جايگاهي در منطقه براي خود دست و پا كند.
** اعتقاد راسخ فرانسه براي اجراي برجام
با اين اوصاف لودريان در ملاقات ديروز خود با ظريف از اعتقاد راسخ كشورش براي اجراي برجام سخن گفت و اظهار داشت: ما در اين مسير اقدامات عملي متعدد و گسترده‌اي از آن جمله سرمايه‌گذاري در صنايع خودرو و انرژي ايران و ايجاد اعتبار ويژه براي همكاري تجاري و سرمايه گذاري در پروژه هاي مشترك داشته‌ايم.
لودريان در ادامه با اشاره به اراده فرانسه براي تداوم روابط محكم و دوستانه با ايران اظهار داشت: اروپا به ويژه فرانسه متعهد و علاقمند به اجراي برجام با وجود فشارهاي آمريكا است. ما در خصوص همكاري‌هاي بانكي اقدامات خوبي را شروع كرديم و سرمايه گذاري شركت هاي فرانسوي در ايران پس از برجام رشد چشمگيري داشته است كه ضمانت هاي صادراتي و گشايش خطوط اعتباري از جمله نشانه هاي اين همكاري است.
** انتقاد صريح شمخاني از برخي اقدامات اروپا
در همين راستا وزير خارجه فرانسه با علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان نيز ديدار و گفت و گو داشت. وي به شمخاني گفت: در فضاي پسابرجام چشم انداز روابط سياسي و اقتصادي ميان ايران و فرانسه بسيار روشن است. لودريان همچنين بر مخالفت كشورش با اقدامات آمريكا در قبال تاكيد كرد و اظهار داشت: به زودي راهكارهاي جديدي به منظور ايجاد گشايش‌هاي جدي در روابط پولي و بانكي ميان ايران و فرانسه اعلام خواهد شد.
دبير شوراي امنيت ملي كشورمان نيز در اين ديدار به وزير خارجه فرانسه گفت: منطق هر نوع توافق بين‌المللي صيانت همه طرفها و جامعه جامعه جهاني از آن بوده و درخواست پايبندي از يك طرف و بي تفاوتي نسبت به نقض تعهدات طرف ديگر قابل قبول نيست. شمخاني تاكيد كرد كه سياست اروپا در امتيازدهي به آمريكا براي باقي نگه داشتن اين كشور در برجام نادرست و به معناي انفعال و تسليم شدن در برابر بازي رواني ترامپ است.
وي همچنين تقويت توانمندي دفاعي ايران به ويژه قدرت موشكي كشور را ضرورتي اجتناب ناپذير در مسير اجراي سياست بازدارندگي عنوان كرد و افزود: توان دفاعي ايران تهديد كننده هيچ كشوري نبوده و توسعه آن بدون تاثير پذيري از مولفه هاي سياسي، تابعي از نيازمندي‌هاي امنيتي و تهديدات بالقوه كشور است. شمخاني در ادامه قطعنامه اخير پيشنهادي برخي كشورهاي اروپايي در مورد يمن را نااميد كننده و علامت بي تفاوتي كشورهاي غربي به نسل كشي و نقض حقوق بشر در يمن و فجايع انساني در اين كشور عنوان كرد و اظهار داشت: ترجيح منافع اقتصادي حاصل از پشتيباني از عربستان سعودي و امارات بيانگر استاندارد دوگانه و قابل معامله بودن جان انسان‌ها در نظر مقامات برخي كشورهاي اروپايي و آمريكا است.
*منبع: روزنامه ابتكار؛ 1396،12،15
**گروه اطلاع رساني**9117**2002
تهران- ايرنا- روزنامه ابتكار با درج گزارشي نوشت: ژان ايو لودريان وزير امور خارجه فرانسه سرانجام پس از ماه‌ها تاخير يكشنبه شب وارد تهران شد و در نخستين روز از ملاقات‌هاي رسمي خود در تهران با حسن روحاني رئيس جمهوري، محمدجواد ظريف وزير خارجه و علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان ديدار كرد.
