كرمان؛ دل عالم

به گزارش ایرنا، میهمان نوازی كرمانیان دیرزمانی ورد زبان همه آنانی است كه كرمان را مقصد گذر، نظر و سفر خود برگزیده اند.
بهره مندی از آثار تاریخی و باستانی متعدد، طبیعت چهار فصل و از همه مهمتر مردم مهربان و با صفای كرمان، این دیار را به یكی از بهترین میزبانان مسافران نوروزی بدل كرده است.
رونق محبت و صمیمیت در گوشه و كنار این دیار، یادآور انس و الفت مردم با صفای خطه كریمان است كه محبتشان را به میهمان در طبق هایی از جنس لطیف شكوفه، با شیرینی شعر خواجوی كرمانی و شهد سوغات های سنتی چون قاووت، كلمپه و كماچ سهن تعارف می كنند تا كام میهمان را به شهد شیرین شعر، شعور، شربت و شیرینی حلاوت بخشند و حریم حرم جانشان را از بوی خوش زیره های روییده در كوه های ستبر این دیار معطر كنند.
گردشگران و مسافران نوروزی كه از ورودی جاده تهران - یزد، مشهد - راور یا زاهدان - بم كه وارد مركز استان شوند معمولا از رهگذران سراغ میدان ارگ (توحید) و بازار تاریخی كرمان را می گیرند.
پیكره به هم تنیده بازار در بافت قدیم كرمان با مظاهر زیبایی از دوره های گذشته به یادگار مانده و ویژگی های این معماری بینندگان را متحیر می كند.
چهار سوق گنجعلیخان، بازارهای میدان ارگ (توحید)، ارگ، گنجعلیخان، میدان قلعه، مسگری، زرگری، كفاش ها، وكیل، مظفری و قدمگاه از جمله نام قسمت هایی از بازار بزرگ كرمان است كه زیبایی وصف ناپذیر آنها را فقط باید دید و لذت برد.
تلفیق معماری باستانی و ضرب نوازشگر چكش های مسگران، عطر خوش زیره و جنب و جوش مردم بدون شك زیباست و در كنار آن وجود مجموعه های تاریخی گنجعلیخان شامل كاروانسرا، حمام، موزه سكه، آب انبار و مسجد و مجموعه وكیل این بازار را در زمره یكی از ناب ترین زیبایی های استان كرمان قرار داده است.
*مجموعه گنجعلیخان
مجموعه گنجعلیخان از جاذبه های مهم گردشگری كرمان و شامل میدان، مسجد، حمام، بازار، آب انبار و ابنیه دیگری است كه در دوران حكومت گنجعلیخان از سرداران دربار صفویه احداث شده است.
یكی از مهمترین بناهای مجموعه گنجعلیخان حمامی است كه در ضلع جنوب میدان و میانه بازار بزرگ كرمان واقع و سال 1020 هجری قمری توسط معمار سلطان محمد یزدی احداث شده و دارای آثاری بدیع از نقاشی ها، مقرنس كاری ها، كاشیكاری ها و گچبری های زیبا همراه با استفاده از تزیینات سنگی بسیار ظریف است.
ضرابخانه (موزه سكه) گنجعلیخان هم اواسط بازار غربی و در شمال میدان واقع شده كه از آثار اواخر این دوره به شمار می رود و محل ضرب سكه و مسكوكات طلا و نقره دولتی بوده و در حال حاضر انواع سكه های قدیمی در غرفه های آن به نمایش گذاشته شده و یكی از معتبرترین موزه های سكه ایران است.
*مسجد جامع كرمان
مسجد جامع كرمان یكی از زیباترین بناهای دوران اسلامی كشور است كه تاریخ ساخت آن به روایت كتیبه سر در آن به 750 هجری قمری یعنی دوران حكومت امیر مبارزالدین محمد مظفر میبدی سر سلسله خاندان آل مظفر بر كرمان باز می گردد.
*گنبد جبلیه كرمان
گنبد جبلیه كرمان آرمیده در دامنه كوه های مسجد صاحب الزمان (عج) این شهر و در جوار مجموعه تفریحی و گردشگری پردیسان قائم با ساختمان هشت ضلعی ساخته شده از سنگ یكی از جلوه های زیبای تاریخی این استان به شمار می رود.
*باغ موزه هرندی كرمان
مجموعه باغ موزه هرندی مربوط به اواخر دوره قاجار است كه آن را مرحوم عدل السلطان بنا كرد و سال 1313 به مبلغ چهل هزار تومان به مرحوم ابوالقاسم هرندی فروخته شد.
این باغ موزه 18 آذر 1354 به عنوان یكی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده كه در حال حاضر طبقه همكف ساختمان موجود در آن به عنوان موزه سازهای سنتی و طبقه اول آن به عنوان موزه باستان شناسی مورد بازدید علاقه مندان قرار می گیرد.
*موزه دفاع مقدس كرمان
موزه دفاع مقدس كرمان یكی از نتایج ماندگار و پدیده های منحصر به فرد كنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهید استان های كرمان و سیستان و بلوچستان است كه به همت و تدبیر فرمانده وقت لشكر 41 ثارالله به مدت 11 ماه و با هدف انتقال فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت و نیز اثبات حقانیت ملت مسلمان ایران در جنگ هشت ساله عراق و ایران بنا شده است.
این موزه به حضور هشت لاله گلگون كفن كه نام آنها در آسمان ها جاودانه و در زمین گمنام هستند مزین شده و میعادگاه عارفان و عاشقان زیادی است.
*باغ شاهزاده ماهان
طراوت و صدای آرامش بخش نهری جاری، فواره های سرشار از نشاط و درختانی كه دست به دست هم داده اند تا خنكای آرامش را تقدیم دل های میهمانان خود كنند، گوشه ای از زیبایی های باغ شاهزاده ماهان یا همان باغ شازده به شمار می رود.
ساختمان های سنتی سپید رنگ، طاق های میهمان نواز و گچ بری ها و كاشی كاری های لاجوردی گوشه ای دیگر از زیبایی های باغ شاهزاده ماهان به شمار می رود.
**كلوت های شهداد
كلوت های شهداد كه از پدیده های زیبای طبیعی و بی نظیر در دنیا به شمار می روند در فاصله 40 كیلومتری شرق و شمال شرقی شهداد قرار گرفته اند و بر اثر فرسایش آبی و بادی بوجود آمده اند و با وسعت 11 هزار كیلومتری خود قسمتی از حاشیه غربی دشت لوت را در سطحی به عرض متوسط 80 كیلومتر و طول متوسط 145 كیلومتر پوشانده اند.
بخش شهداد از توابع شهرستان كرمان و در فاصله 109 كیلومتری مركز استان است و از سال ها قبل برخی امكانات رفاهی موسوم به كمپ كویری شهداد فراهم شده است.
سیرچ در نزدیكی شهداد نیز از مناطق گردشگری طبیعی است كه در فصول مختلف سال هم استانی ها و شمار زیادی از گردشگران كشورمان را به سمت خود می كشاند.
در مسیر كرمان به شهداد، بزرگترین و مشهورترین چشمه آب معدنی استان كرمان در فاصله 55 كیلومتری جنوب شرق شهر كرمان و در ارتفاعات جنوبی ییلاق زیبای سیرچ واقع شده كه به آبگرم جوشان معروف است.
شرایطی چون نزدیكی به مركز استان، خواص درمانی، وجود چشم اندازهای جذاب و شرایط آب و هوایی مناسب این چشمه را به یكی از بزرگترین مراكز آب درمانی در جنوب شرق كشور تبدیل كرده است.
**ارگ راین
ارگ تاریخی راین دومین بنای خشتی جهان بعد از ارگ بم محسوب می شود و این بنای تاریخی با حدود 22 هزار متر مربع مساحت بر بالای تپه ای در جنوب غربی شهر كنونی راین در استان كرمان قرار دارد.
ارگ راین در مسیر كرمان به بم قرار دارد و كسانی كه ارگ بم مقصد آنهاست بطور معمول سری هم به ارگ راین می زنند كه جذابیت های خود را دارد.
**شهر دقیانوس و كنار صندل
در كنار تمامی جاذبه های زیبای باستانی در جیرفت، شهر اسلامی دقیانوس (جیرفت قدیم) واقع در شمال این شهرستان، مربوط به دوره سلجوقیان است كه با توجه به وسعت 40 كیلومتری این شهر كه هسته مركزی آن تنها 12 كیلومتر وسعت دارد، جزو بزرگترین شهرهای اسلامی كشور محسوب می شده است.
شهر دقیانوس در زمان سلجوقی از قطب های تجاری و اقتصادی ایران با كشورهای شرقی منطقه بوده كه ماركوپولو جهانگرد مشهور ایتالیایی نیز در سفرنامه خود از شهر تاریخی دقیانوس به عنوان یك شهر پرشكوه یاد كرده است.
تپه باستانی كنار صندل نیز در روستای كنار صندل و در فاصله 25 كیلومتری جنوب شهر جیرفت قرار دارد كه از حدود چهار هزار و 300 پیش به یادگار مانده اند.
تپه كنارصندل جنوبی نیز در فاصله یكهزار و 300 متری جنوب تپه كنار صندل شمالی قرار گرفته و بقایای دژ عظیمی است كه به احتمال بسیار زیاد زمانی اقامتگاه فرمانروای پادشاهی مستقر در این منطقه بوده است.
در كنار آثار باستانی شگرف جیرفت، طبیعت بسیار زیبا و عطر بهار نارنج و مردمان خونگرم این دیار نیز رسم میهمان نوازی را به گونه ای شایسته در خاطره ها به جای می گذارد.
روستاهای ساردوئیه و دلفارد جیرفت از جمله مكان های گردشگری بكری هستند كه رفتن به این روستاها نشاط، سرزندگی، شادابی و آرامش خاصی به انسان می بخشد.
شهرستان جیرفت از شمال به شهرستان كرمان، از جنوب به شهرستان عنبرآباد، از شرق به قسمتی از شهرستان بم و از غرب به شهرستان های بافت و رابر محدود شده است.
جیرفت فرودگاه دارد و به هفت شهرستان جنوبی استان كرمان خدمات می دهد و در حال حاضر پروازهای فرودگاه جیرفت به مقصد تهران - مهرآباد انجام می پذیرد.
**راور؛ شهر كاروانسراها
در شمال استان كرمان شهری با تاریخ كهن به علت قرار گرفتن در مسیر زائران حضرت امام رضا (ع) از روزگاران قدیم دارای كاروانسراهای متعدد بین راهی بوده كه راور نامیده می شود.
معروف ترین كاروانسراهای راور آب بید، حوض پنج، چاه كوران، شریف آباد، دربند، چهل پایه، اسماعیل آباد، هروز و حرجند هستند.
راور در 140 كیلومتری شمال كرمان و در حاشیه كویر لوت قرار گرفته است كه با جاذبه های گردشگری و طبیعی خود، خاطره ای خوش را در ذهن ها به یادگار می گذارد.
كمی آن طرف تر شهرستان های زرند و كوهبنان با طبیعت دلپذیر در فصل بهار و روستاهای متعدد گردشگری میزبان مسافران نوروزی هستند.
راور از شمال به استان های یزد و خراسان، از جنوب و شرق به شهرستان كرمان و از غرب به شهرستان زرند و كوهبنان منتهی می شود.
**سیرجان؛ شهر بادگیرهای چپقی
در گذر از جاده های پر پیچ و خم كویری و در فاصله 180 كیلومتری غرب كرمان و در محور كرمان - بندرعباس و از طرفی در مسیر یزد - سیرجان - بندرعباس، دیاری پر جنب و جوش به نام سیرجان قرار دارد.
این شهرستان علاوه بر موقعیت ویژه اقتصادی دارای جاذبه های گردشگری بی شماری است كه از معروف ترین آنها می توان به باغ سنگی، آرامگاه شاه فیروز و یخدان دوقلوی سیرجان اشاره كرد.
ساخت یخدان های دوقلوی سیرجان كه از آنها به عنوان منحصر بفردترین یخدان های دو قلو نام برده می شود به سال 1274 هجری شمسی نسبت داده می شود كه در این یخدان ها یخ مصرفی شهر قدیم سیرجان را تامین می كردند و توسط افراد خیر ساخته شده اند.
باغ سنگی بلورد در 45 كیلومتری سیرجان از دیگر جاذبه های ارزنده ای است كه گردشگران زیادی را به خود جلب می كند و به دست فردی ناشنوا به نام درویش خان اسفندیارپور ساخته شده است.
از آنجا كه سیرجان در مسیر استان های هرمزگان، فارس و كرمان واقع شده هر سال پذیرای گردشگران زیادی است.
سیرجان از شمال به شهرستان شهرستان رفسنجان و شهرستان شهربابك، از جنوب به استان هرمزگان، از مشرق به شهرستان های بافت و بردسیر و از غرب به استان فارس محدود است.
** روستای صخره ای میمند
در گذر از مسیر كویری یزد به كرمان و در جنوبی ترین نقطه شهرستان انار در مسیر سیرجان و بندرعباس به شهر فیروزه، مس و دیار غیور مردان و شیرزنان شهربابك می رسیم كه نماد بودنشان را روستای صخره ای میمند یادگار نیاكانشان می دانند.
روستای صخره ای و دستكند میمند كه در زمره فهرست آثار تاریخی جهان قرار دارد در 38 كیلومتری شمال شرقی شهربابك واقع شده و زمانی 12 هزار ساله نتوانسته رسم خوشایند زندگی و ضرب زمین را در ضربان دل روستای صخره ای میمند از جریان و تپش باز دارد.
چیدمان 400 خانه معروف به كیچه در دو تا پنج طبقه روی یكدیگر یادآور زندگی اجتماعی امروز و آپارتمان نشینی است كه 2 هزار و 500 اتاق را در روستای دستكند میمند به وجود آورده است.
دورنمای روستای صخره ای میمند، تصور این كه مردمان این دیار 2 هزار و 500 سال قبل یا به تعبیر گروه كارشناسان آمریكایی 12 هزار سال گذشته بدون ابزار و امكانات پیشرفته توانسته باشند چنین اعجازی را در قلب كوه رقم بزنند، دشوار می نماید.
صرف صبحانه، نهار و شامی با طعم طبیعت و به رسم این دیار در رستوران های دستكند همراه با اقامت در هتل های صخره ای لذتی است كه هیچ سفری نمی تواند به آدمی ببخشد.
** خستگی غار ایوب از گذر زمان
ایوب كوهی است در جنوب شرقی شهردهج از توابع شهربابك كه در شمار رشته كوه های مركزی ایران قرار دارد.
خنكای هوا، منظره هایی دل انگیز و طبیعتی بكر، دل انسان را به سوی خالق یكتا سوق می دهد و آن زمان كه سر را به نشانه شكر خداوندگار به آسمان بلند می كنی، شگفتی غار ایوب در دل كوهی به ارتفاع سه هزار و ‎ 308متر بیش تر از پیش آدمی را به شگرف وامی دارد.
** بم؛ نام آشنای تاریخ
اگر چه بم با خاطره غم انگیز آن در دی ماه 82 كه زلزله ای ویرانگر بود و هزاران نفر را به كام مرگ كشاند، پیونده خورده اما این شهر با دارا بودن آثار باستانی تاریخی متعدد از سابقه تاریخی و باستانی خود سخن ها دارد.
ارگ تاریخی بم یكی از آثار تاریخی شهرستان بم به شمار می رود كه از یادگاران دوره اشكانی است و در كتب تاریخی آمده كه قدمت این قلعه به زمان هخامنشیان بر می گردد و برخی از باستان شناسان را عقیده بر آن است كه قسمت هایی از پیكره ارگ مربوط به دوره مادها و ایلامی هاست.
به اعتقاد باستان شناسان این مجموعه بیش از 2هزار سال قدمت دارد.
ارگ بم دارای 38 برج دیده بانی بوده است كه دور تا دور آن را حصاری بلند در برگرفته كه با كنگره ها و جایگاه های مخصوص مدافعان شهر را از گزند دشمنان حفظ می كرد و همین حفاظت آن را به نسل حاضر رسانده است.
این شهرستان از شمال و غرب به شهرستان كرمان، از جنوب غرب به شهرستان جیرفت، از جنوب به شهرستان عنبرآباد و از مشرق با شهرستان های نرماشیر و محمدآباد محدود می شود.
** منطقه حفاظت شده خبر بافت
طبیعت زیبا، هوای مفرح، زلالی آب های پر خروش و هزاران هزار زیبایی دیگری كه دست هنرمند آفریدگار یزدان در تابلویی زیبا از خبر بافت رقم زده، جای هزاران هزار سجده شكر را خالی می گذارد.
پارك خبر با مساحت حدود 120 هزار هكتاری در جنوب شهر بافت واقع شده كه سال 1379 به عنوان پارك ملی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست اعلام شد.
این پارك دارای پوشش گیاهی غنی بوده و گونه های جانوری كاراكال، گرگ، جبیر، كل و بز، قوچ و میش، پلنگ، یوزپلنگ و پرندگانی مانند هوبره، دراج، كبك، تیهو، عقاب طلایی، سارگپه پا بلند و تعداد زیادی از پرندگان آوازه خوان را در خود جای داده است.
سه نوع آب و هوای سردسیر، معتدل و گرمسیری در پارك موجب تشكیل سیستم های اكولوژیك مختلف شده و زیستگاه های متفاوت، چشم اندازهای دیدنی و گونه های گیاهی و جانوری فراوانی را در منطقه بوجود آورده است.
** كوهبنان؛ بام فرهنگی ایران
شهرستان كوهبنان یكی از خوش آب و هواترین مناطق استان كرمان است كه با جاذبه های متنوع سیاحتی، زیارتی، تاریخی، طبیعی و گردشگری در شمال غرب كرمان و در فاصله 168 كیلومتری مركز استان واقع شده است.
این شهرستان با ارتفاع بیش از 2هزار متر از سطح دریا در شمالی ترین نقطه استان و در نقطه مرزی كرمان با استان های یزد و خراسان جنوبی همچنین در جوار شهرستان های زرند، راور، رفسنجان، بافق و بهاباد و مناطق نوق و اسفیچ قرار گرفته است.
ویژگی های منحصر بفرد این شهرستان باعث شده تا بام فرهنگی استان كرمان در تمام ایام سال پذیرای میهمانان و مسافران علی بن موسی الرضا (ع) باشد.
وجود مدرسه عرفان اسلامی در این خطه همیشه سرافراز بیانگر این واقعیت است كه كوهبنان در گذشته ای نه چندان دور مامن و ماوای بسیاری از عرفا و سالكان طریق حقیقت بوده كه از اقصی نقاط كشور به این شهرستان می رفتند تا به كسب علم، اخلاق، معرفت و معارف اسلامی مبادرت ورزند.
وجود بناهای تاریخی از جمله سلسله دروازه ها، مساجد، حمام ها، برج ها، قلعه ها، اماكن مذهبی، سیاحتی و زیارتی، سنگ نوشته، روستاهای تاریخی، خانه های دست كند در دل كوه های روستای در گزك، تنها اكواریم طبیعی دنیا در روستای در گزك همراه با رقص ماهیان 19ساله عید نوروز، خانه های تاریخی، چشمه آبگرم و وجود مجسمه ماركوپولو باعث شده كه كوهبنان به عنوان یك قطب گردشگری در جنوبشرق كشور مطرح باشد.
** تپه های شنی ریگان
مهمترین جاذبه گردشگری ریگان تپه های شنی این شهرستان است كه گفته می شود بزرگترین تپه های شنی جهان بشمار می رود.
این مكان علاوه بر اینكه مكانی گردشگری است و كویر بكر را به نمایش می گذارد، مكان مناسبی برای توریست درمانی است.
هر سال با ادامه توفان های شن در این منطقه به ارتفاع این تپه ها افزوده می شود.
نكته قابل توجه در مورد این تپه ها خاصیت درمانی آن هاست به طوری كه بسیاری از گردشگران از استان های مجاور كرمان برای درمان بیماری های خود به این تپه ها روی می آورند.
ریگان در فاصله 300 كیلومتری جنوب كرمان واقع شده و در گذشته یكی از بخش های شهرستان بم بوده است.
همانگونه كه ابتدای گزارش بیان شد این موارد نمونه ای از قابلیت های گردشگری استان كرمان بویژه در نوروز هر سال است و تپه های شنی ریگان، طبیعت لاله زار بردسیر، روستاهای گردشگری شهرستان زرند و بسیاری مناطق دیگر در سراسر استان را می توان به آنها افزود.
استان كرمان با مساحت 183هزار و 285 كیلومتر مربع در جنوب شرق ایران قرار گرفته و به لحاظ وسعت بزرگترین و پهناورترین استان كشور است.
این استان از شمال به استان های خراسان جنوبی و یزد، از شرق به استان سیستان و بلوچستان، از غرب به استان فارس و از جنوب به استان هرمزگان محدود می شود و از این نظر بخش قابل توجهی از راه های ارتباطی كشور برای جابجایی مسافر و كالا از این استان می گذرد این در حالی است كه شمالی ترین نقطه استان تا جنوبی ترین نقطه آن بیش از یكهزار كیلومتر فاصله دارد.
براساس آخرین تقسیمات كشوری، استان كرمان دارای 23 شهرستان، 58 بخش، 71 شهر، 151 دهستان و 5930 آبادای دارای سكنه است و شهرستان های آن عبارتند از: ارزوئیه، انار، بافت، بردسیر، بم، جیرفت، رابر، راور، رفسنجان، رودبار، ریگان، زرند، سیرجان، شهربابك، عنبرآباد، فاریاب، فهرج، قلعه گنج، كرمان، كوهبنان، كهنوج و منوجان و نرماشیر.
تنوع آب و هوایی استان كرمان به دلیل شرایط خاص اقلیمی در خور توجه است در نتیجه این شرایط اقلیمی، در نواحی شمال و شمال غربی، آب و هوا خشك، در جنوب و جنوب شرقی گرم و مرطوب و در جنوب غربی و مركز سرد و كوهستانی است.
شاه نعمت الله ولی از عارفان بنام كه آرامگاه وی در شهر ماهان و 30 كیلومتری كرمان واقع شده این گونه سروده است:
هرچند كز روی كریمان خجلیم
غم نیست كه پرورده این آب و گلیم
در روی زمین نیست چو كرمان جایی
كرمان دل عالم است و ما اهل دلیم
2309/ 5054