توجه به بافت هاي فرسوده و قديمي و رفع ناپايداري آنها به موضوعي جدي تبديل شده به گونه اي كه سازمان هاي ذيربط را به تلاش براي ساماندهي و بازآفريني اين بافت ها سوق داده و لزوم مداخله در اين بافت ها را در دوره هاي مختلف زماني مطرح كرده است.
بازآفريني نگرش و اقداماتي جامع و يكپارچه براي حل مشكلات شهري منطقه هدف است كه در نهايت به پيشرفت پايدار اقتصادي، كالبدي، اجتماعي و محيطي منجر مي شود؛ بازآفريني شهري بر اين مهم تاكيد دارد كه طرح و اجراي هرگونه روش براي مقابله با مشكلات شهرهاي بزرگ و كوچك، بايد داراي اهداف بلندمرتبه و راهبردي باشد.
طرح بازآفريني شهري پايدار يكي از راهكارها براي توانمندسازي اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي، ساماندهي كالبدي - زيرساختي و پيشگيري از گسترش بافت هاي نابسامان شهري است كه هدف آن بهبود كيفيت زندگي ، بازيابي هويت شهري و جلوگيري از محروميت ها و فقر شهري است.
به طور كلي اهداف بازآفريني شهري، رويكرد و سياستي جامع و يكپارچه براي هدايت روند رشد و توسعه شهرها، پاسخگويي به چالش هاي برآمده از تغييرات و نيازهاي نسل جديد، كاهش فقر شهري، ارتقاي تاب آوري شهري، ارتقاي هويت و منزلت مكاني و افزايش حكم روايي محلي است.
اجراي برنامه ملي بازآفريني پايدار شهري در افق 1400، نوزدهم بهمن ماه امسال با حضور حجت الاسلام حسن روحاني رئيس جمهوري آغاز بكار كرد، رئيس قوه مجريه در اين مراسم در سخناني با بيان اينكه مهمترين اصل دولت در بخش مسكن، حفظ سلامتي و زندگي مردم است و افراد ساكن در بافت هاي فرسوده بايد با شرايط آسان به خانه امن برسند، اظهار داشت: طرح بازآفريني شهري برنامه اساسي دولت براي مسكن خانه اولي ها، صيانت از جان و سلامت مردم و نوسازي محله هاي كهنه و فرسوده است.
**اجراي طرح بازآفريني شهري در گيلان
در همين رابطه معاون هماهنگي امور عمراني استاندار گيلان با اشاره به آغاز اجراي برنامه ملي بازآفريني پايدار شهري در افق 1400 از شناسايي بافت فرسوده در 23 شهر استان و تصويب محدوده بافت فرسوده در اين شهرها خبر داد و اظهار كرد: شناسايي بافت هاي فرسوده در اين تعداد از شهرهاي گيلان انجام شده و محدوده بافت فرسوده در اين شهرها به تصويب رسيده است.
حجت شعبانپور اهداف دولت در احياي بافت فرسوده را رفع فقر شهري، احياي هويت هاي تاريخي ، توسعه و گسترش تجهيزات و تاسيسات شهري و توسعه زيرساخت ها به جاي ايجاد زيرساخت ها عنوان و خاطرنشان كرد: مهم ترين برنامه دولت در احياي بافت فرسوده، مقاوم شدن بناهاي فرسوده در حوادث غير مترقبه و همچنين بازگشايي معابر كم عرض است.
وي توجه به كيفيت زندگي مردم و سرانه سطح فضاي سبز، هويت بخشي محلات هدف، رعايت مقررات شهري ، مقاوم سازي و رعايت الگوهاي معماري و شهرسازي اسلامي و ايراني را از جمله اولويت هاي اين طرح نام برد و بيان كرد: قرار است اين طرح بصورت آزمونه (پايلوت) در محله خواهر امام رشت با رعايت هويت و حريم هاي تاريخي مربوطه اجرا شود.
وي در ادامه مهم ترين برنامه دولت در احياي بافت فرسوده را مقاوم شدن بناهاي فرسوده در حوادث غيرمترقبه و همچنين بازگشايي معابر كم عرض عنوان و اضافه كرد: گيلان نيز مانند 11 استان كشور يك قطعه زمين به مساحت يك هزار و 355 متر مربع در محله ساغريسازان رشت هم جوار بقعه متبركه خواهر امام رضا (ع) رشت معرفي كرده و براي بافت فرسوده اين شهر و ساير شهر هاي استان برنامه ويژه اي دارد.
** بازآفريني شهري و ارتقاء كيفيت زندگي شهروندان
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي فومن و عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان استان گيلان نيز در گفت وگو با ايرنا، با اشاره به اجراي طرح بازآفريني شهري و ضرورت توجه به اين طرح بيان داشت: طرح بازآفريني شهري، ارتقاء كيفيت زندگي شهروندان را به همراه دارد.
سيد مسعود موسوي خاطرنشان كرد: اجراي اين طرح در ارتقاي كيفيت و پايداري ساخت و سازها، بهبود وضعيت اجتماعي ساكنان و احياي ميراث فرهنگي و تاريخي شهرها نقش مهمي دارد.
وي با بيان اينكه برخي فضاهاي شهري با مرور زمان دچار مشكلات و معضلاتي مي شوند، تصريح كرد: ممكن است فضاهايي كه زماني فرصت بوده اند، تبديل به تهديد شوند كه اجراي طرح بازآفريني شهري براي جلوگيري از اين تهديدها نقش مهمي دارد.
به گفته اين عضو هيات مديره سازمان نظام مهندسي ساختمان گيلان، همچنين با توجه به فرسودگي بافت ها در برخي محلات، تعلق خاطري كه در آن بافت ها در گذشته بود، اكنون از بيرون به درون كشيده شده و تنگي معابر دسترسي، فرسودگي زيرساخت هاي آب، برق و گاز از جمله مشكلات در بافت هاي فرسوده است.
موسوي ادامه داد: مشكل ديگر اينكه ساكنان اين بافت ها، توان توسعه درون زا به صورت خودجوش را ندارند بنابراين لزوم مداخله و اينكه به آنان كمك شود، احساس شده كه طرح بازآفريني شهري نيز در اين همين راستاست.
اين استاد دانشگاه طرح بازآفريني را گام بلند در راستاي بهبود كيفيت زندگي مردم دانست و خاطرنشان كرد: اين طرح براي شهرونداني كه به صورت خودجوش نمي توانند بافت هاي فرسوده خود را توسعه دهند، بسيار كمك كننده است.
موسوي با اشاره به توسعه ساخت و سازها و رونق صنعت ساختمان با طرح بازآفريني اظهار كرد: اجراي اين طرح موجب اشتغالزايي مستقيم و غيرمستقيم در صنعت ساختمان مي شود و فرصت بي نظيري در اين حوزه است.
** رسالت بازآفريني شهري، بهبود كيفيت زندگي مردم است
رئيس كميسيون عمران و توسعه شهري شوراي اسلامي كلانشهر رشت نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا بيان داشت: بازآفريني شهري نگاه مشخصي به بهبود كيفيت زندگي شهروندان با تكيه بر هويت هاي تاريخي و اجتماعي يك شهر دارد.
رضا رسولي اظهار داشت: بايستي بپذيريم كه طرح بازآفريني شهري يك مدل شهرسازي است كه اگر تكيه بر احياء بافت هاي ناكارآمد شهري دارد، به دليل رسالت مهم اين طرح يعني بهبود كيفيت زندگي مردم است.
وي طرح بازآفريني شهري را مختص به برخي محلات ندانست و آن را يك مدل شهرسازي كه همه شهر را تحت تاثير قرار مي دهد، ذكر و تصريح كرد: اين طرح يك مدل پروژه محور نيست بلكه پروسه اي است كه تقريبا بر تمام تحركات شهري و سيستم مديريت شهري نظارت مي كند و يا اثر مي گذارد.
رسولي خاطرنشان كرد: در كلانشهر رشت كه به عنوان بافت ناكارآمد نگرانش هستيم، شامل حدود يك هزار هكتار بافت فرسوده است كه شش محله و سكونتگاه هاي غيررسمي را شامل مي شود.
وي بيان داشت: طرح بازآفريني شهري به صورت پايلوت در رشت آغاز، سندي ارائه و مصوبه اوليه اي در شوراي عالي بازآفريني شهري گرفته شد اما امروز به عنوان يك طرح در وزارت راه و شهرسازي مطرح و دبيرخانه اي تشكيل شده و بر روي شهرهاي مختلف ايران با تمركز در اين كلانشهر كار مي كند.
رسولي درباره سؤالي مبني بر تحقق ارتقاي فرهنگ شهروندي در اجراي طرح بازآفريني شهري اظهار كرد: در مورد اثر متقابل فرهنگ و اقليم يك فرضيه وجود دارد كه شهرسازي بخشي از اقليم هر منطقه را تشكيل مي دهد و نمي توان گفت كه كدام، بر ديگري غالب است يعني اقليم فرهنگ را يا فرهنگ اقليم را تشكيل مي دهد اما اين دو بر هم اثر متقابل دارند.
وي گفت: بازآفريني شهري مي خواهد با تغيير در فيزيك و روح حاكم بر شهر، بر فرهنگ و مراودات اجتماعي آن شهر اثر بگذارد نه عكس آن، بنابراين اگر اتفاق فرهنگي و اجتماعي مي افتد بيشتر در واقع اتفاقاتي است كه مي خواهد آن هويت تاريخي و گفتمان قالب در آن شهر را بر مبناي آن هويت تاريخي و اجتماعي شكل دهد نه اينكه يك كار فرهنگي موضعي يا مقطعي اتفاق بيفتد.
به گفته رسولي ، بايستي مدلي از مديريت اجتماعي شهرمان درآوريم مبني بر اينكه قرار است روح حاكم بر شهر چه باشد؟ آيا نشاط، شب نشيني، بهبود زندگي شبانه در شهر، احترام به ادبيات، هنر و تئاتر است، اگر اينگونه است اين ويژگي ها گرفته و در همان حوزه هايي كه ممكن است به فراموشي سپرده شده باشد، بخواهيم لكه هايي در شهر ايجاد و احياء اتفاق بيفتد.
رئيس كميسيون عمران و توسعه شهري شوراي اسلامي كلانشهر رشت خاطرنشان كرد: بخش زيادي از نارضايتي در شهرها به خاطر ناكوك رفتار كردن اجزاي شهر با يكديگر است به گونه اي كه خيلي وقت ها مشاهده مي شود شهروندي در شرايط سطح رفاه خيلي عالي قرار ندارد اما سطح رضايت خوبي دارد.
** در بازآفريني شهري، باز زنده سازي و بازآفريني شهرها دنبال مي شود
شهردار كلانشهر رشت نيز در اين باره با بيان اينكه بازآفريني شهري از اصلي ترين مباني شهري است كه در دستور كار وزارت راه و شهرسازي به عنوان دبير و رئيس جمهوري به عنوان رييس قرار گرفته، گفت: در اين طرح جداي از تاثيرگذاري در كالبد شهرها، باز زنده سازي و بازآفريني شهرها دنبال مي شود.
مسعود نصرتي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، با بيان اينكه در اجراي اين طرح وضعيت اجتماعي در محلات داراي بافت فرسوده و تاريخي بازنگري و وضعيت فرهنگي اجتماعي مجدد بازخواني مي شود، افزود: در اين باره بايستي بخش اعظم كارها توسط اهالي محله و نواحي اجرايي شود و نقش شهرداري ها و دولت، نقش كمك كننده و در اصلاح زيرساخت ها باشد و رشت هم به عنوان يك كلانشهر صاحب بافت ارزشمند از اين قاعده مستثني نيست.
وي خاطرنشان كرد: براي سال 97 ، 20 پروژه مشاركتي با اداره كل راه و شهرسازي برنامه ريزي شده كه اميدواريم در يك برنامه سه ساله، زيرساخت هاي اوليه مورد نياز همزمان و موازي با كارهاي فرهنگي اجتماعي و تحقق نگاه محله محوري انجام گيرد.
نصرتي بيان داشت: بايد جذابيت را در اين محلات فراهم كنيم كه سرمايه گذاران بخش خصوصي و مالكان پلاك ها اين رغبت را داشته باشند كه در پروژه بازآفريني شهري مشاركت كرده و امتيازهاي لازم را براي اجرايي شدن اين برنامه كه توسط دولت تعيين شده، كسب كنند كه البته عوامل انگيزشي هم به حد كافي در نظر گرفته شده است.
وي اظهار داشت: بازآفريني شهري سعي مي كند بر اساس نيازهاي نسل امروزي شرايط را طوري فراهم كند كه اين بازسازي ها و نوسازي به دست بخش خصوصي توسط خود شهروندان انجام گيرد، ما هم هويت بخشي را مجدد به شهر برگردانده باشيم و احساس تعلق بين شهروندان و پويايي احياء شود.
نصرتي سال آينده را با اجراي طرح بازآفريني، سال رونق صنعت ساختمان در رشت عنوان و اظهار اميدواري كرد كه با ابلاغ هايي كه در مرحله صدور قرار دارد، براي تمام استان ها ارائه شود تا موفق به شروع خوبي براي اجراي طرح بازآفريني شهري در اين كلانشهر باشيم.
بافت هاي فرسوده شهري، محلات فرسوده‌اي در فضاي شهري است كه مسائل و پيچيدگي هاي اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي و شيوه خود را دارد؛ اين محلات و بافت ها از يك سو داراي ريشه هاي سكونتي ارزشمند با غناي فرهنگي، اجتماعي و معماري هستند و از طرف ديگر به دليل فرسودگي شديد، نبود دسترسي مناسب به خدمات شهري و بهداشتي، وجود مشكلات اجتماعي و امنيتي و آسيب‌پذيري در برابر زلزله، سيل و آتش سوزي و نيز عدم تطابق با زندگي امروز شهري و شهرسازي مدرن داراي مشكلات رو بنايي و زير ساختي هستند؛ بنابراين طرح بازآفريني شهري تاكيد بر نوسازي بافت هاي فرسوده در شهرها، گام بلند و مهم دولت تدبير و اميد در راستاي بهبود زندگي شهروندان با تكيه بر هويت تاريخي و فرهنگي در شهرهاست.
رشت حدود 700 هزار نفر جمعيت ثابت دارد كه به طور متوسط ، اين تعداد در طول روز به بيش از يك ميليون و 200 هزار نفر مي رسد.
7286/2007
رشت - ايرنا - طرح بازآفريني شهري تاكيد بر نوسازي بافت هاي فرسوده در شهرها، تدبير، گام مهم، همت بلند دولت و طرحي نو در راستاي بهبود زندگي مردم، ارتقاي كيفيت، پايداري و رونق ساخت و سازها، ايجاد فرصت هاي شغلي و حفاظت پايدار و احياي ميراث فرهنگي و تاريخي دراين بافت هاست.
