۴ فروردین ۱۳۹۷، ۱۲:۳۵
کد خبر: 82870159
T T
۰ نفر
برج پيرعلمدار دامغان معماري شگفت انگيز تاريخ كهن ايران است

سمنان - ايرنا - برج پيرعلمدار شهرستان دامغان بعد از بناي گنبد قابوس گرگان به عنوان دومين برج كهن ايران است كه نوع معماري شگفت انگيز آن گردشگران به ويژه معماران هنرمند را به خود جلب كرده است.

به گزارش ايرنا، اين بناي تاريخي، آرامگاه ابي جعفر محمد بن ابراهيم، پدر يكي از فرمانروايان حكومت آل زيار در ناحيه‌ قومس به نام بختيار ملقب به ابوحرب است و با توجه به يكي از كتيبه‌هاي موجود در اين قصر مي توان فهميد، اين مكان به دستور بختيار بعد از وفات پدرش در سال 417 هجري قمري و توسط حاجي حسين مشهور به بناي دامغاني ساخته شده است.
اين برج واقع در نزديكي مسجد جامع دامغان با ارتفاع 13 متر داراي گنبدي با قطر داخلي 4٫5 متر است و از جمله نخستين بناهايي است كه در آن از نقش برجسته‌ي آجرچيني براي خارج كردن نماي ساختمان از رج‌هاي هم‌شكل و يكنواخت استفاده شده است.
بدنه‌ي استوار اين برج، شامل 2 بخش است كه بخش پايين آن حدود نيمي از ارتفاع كلي برج را شامل مي‌شود.
اين برج آجركاري ظريف، ساده و بدون بندكشي دارد و دروازه‌ي ورودي به همراه تزيينات در اين بخش جاي گرفته است كه اين نوع معماري، توجه بسياري از معماران ايران ، جهان رابه خود جلب كرده است.
بخش فوقاني شامل هفت نوار تزيينات تسمه‌اي آجرتراش به همراه كتيبه‌اي زيبا زير پيش‌آمدگي سطح بالاي ديوار است كه سبب شهرت گنبد شده است كه اين پيش‌آمدگي سازه‌اي است كه گنبد را نگه داشته است.
يكي ديگر از جلوه‌هاي معماري زيبا و كهن ايراني در اين مجموعه، ورودي آرامگاه است كه به صورت قاب مستطيل‌شكل طراحي شده است.
اين ورودي شامل سردر و تزييناتش چون حواشي، كتيبه و گچ‌بري‌هاي متناسب و ستون‌هاي پيل‌پا مانند مي‌شود.
البته در گذشته، اين بقعه ايواني مقرنس نيز داشته است كه به جز قسمتي از كتيبه‌ي زيباي آن، اثري از آن باقي نمانده است.
كتيبه‌هاي بقعه‌ي پير علمدار دامغان شامل سه مجموعه كتيبه است كه هر كدام براي علاقه‌ مندان به تاريخ معماري حقايق بسياري را در مورد طراحان و سازندگاننش بيان مي‌كند.
كتيبه‌ي بيروني گنبد، كتيبه‌اي است زيبا كه با خط كوفي مشبك ساده به عرض 75 سانتي‌متر در دور تا دور قسمت خارجي گنبد نصب شده و در آن از آجر برش داده شده در زمينه‌ي گچي استفاده شده است و در واقع نگين نماي ساختمان برج است كه اين كتيبه همان كتيبه‌اي است كه در آن سال ساخت، مشخصات سازنده، كسي كه دستور ساخت داده به همراه مشخصات فرد مدفون در اين مكان، ذكر شده است.
كتيبه‌ي داخلي گنبد، كتيبه‌اي با خط كوفي مشبك داراي حاشيه گره‌دار، به عرض 80 سانتي‌متر است كه بر ديواره‌ي داخلي مجموعه و در حدود بالاي در نصب شده و از نوع نقاشي روي زمينه‌ي گچي است و آياتي از قرآن مجيد در آن به زيبايي مشخص است.
خط كوفي حاشيه اي گره‌دار، يكي از انواع پيچيده و درهم‌بافته‌ي خط كوفي است كه در حروف عمودي خود مثل الف و لام گره‌چيني‌هايي حيرت‌آور دارد.
كتيبه‌ي سردر نيز يك سطر كتيبه با خط كوفي ساده از نوع گچ‌بري با آيه‌ي شريفه‌ي بسم الله است كه بالاي سردر ورودي بقعه نصب شده است.
شماري از گردشگران در گفت و گو با ايرنا بر ضرورت بيش از پيش حفاظت از اين اثر تاريخي كم نظير از سوي مسوولان تاكيد كردند.
بقعه‌ي پير علمدار دامغان در پانزدهم دي ماه سال 1310 شمسي به شماره‌ي ثبت 79 در فهرست آثار ملي ايران ثبت شد.
بيش از 700 اثر تاريخي استان سمنان در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
9856/6026