'نوروز خواني، بهارخواني يا نوروزي' هنري در جرگه آوازخواني است كه از گذشته بسيار دور رواج داشته است. در هنر نوروز خواني افرادي كه به آنان 'نوروزخوان' گفته مي شود پيش از آغاز فصل بهار به صورت دوره گردي به شهرها و روستاها مي رفتند و اشعاري در مدح بهار با ذكر مفاهيم مذهبي و در مدح اهل بيت(ع) به صورت بداهه يا از روي حافظه مي‌خواندند.
اين اشعار به زبان فارسي يا زبانهاي محلي بوده و پس از اسلام اغلب ضمن اعلام نوروز و زيباييهاي آن، پس از ستايش خداوند در مدح امامان معصوم(ع) گفته مي شده است.
* نوروزخواني ميراث اجدادي
استاد محمد طاحوني 89 ساله ساكن روستاي 'كسينه' شهرستان كاشمر كه يكي از معدود بازماندگان نوروزخوانان قديمي در خراسان رضوي مي گويد از 12 سالگي هنر نوروزخواني را به صورت سينه به سينه از پدران و اجدادش فراگرفته است.
وي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: زيبايي و منحصربفرد بودن اين هنر به قدري است كه با نوروزوخواني نه تنها مردم را شاد مي كني بلكه خود نيز شاد مي شوي اما مهمتر از آن انتقال فرهنگ به نسلهاي جديد، يادآوري آيينها و فرهنگ نوروز به مردم است كه با استمرار چنين هنرهايي محقق مي شود.
اين نوروزخوان كهنسال ادامه داد: هنر نوروزخواني بومي شهرستان كاشمر است كه در ديگر استانهاي كشور به انواع و اشكال مشابه اجرا مي شود. هم اينك تنها نوروزخوان شناخته شده كشور و مسنترين آنها من هستم. دو پسر از 6 پسرم و يكي از دامادهايم هنر نوروزخواني را از من فراگرفته اند اما با توجه به لهجه محلي و اصيل نوروزخواني كه خاص و ويژه است در اين عرصه همچنان تنها نوروزخوان كشور محسوب مي شوم.
وي گفت: بايد نسل جوان اين هنر را فراگيرند تا از فراموشي آن جلوگيري شود زيرا يكي از آيينهاي كهن و متعلق به دوران ساسانيان در ايران همين هنر نوروزخواني است. نوروز و فروردين ايام پربركتي است كه اصول فراواني دارد. خانه تكاني، نظافت، ديد و بازديد و صله ارحام، آشتي و فراموشي كدورتها از اين اصول هستند كه موجب ماندگاري و زيبايي نوروز در كنار زيباييهاي بهار شده اند.
استاد طاحوني افزود: آنقدر به نوروزخواني علاقه مندم كه تا آخرين نفس اين هنر را زنده نگه مي دارم و اميدوارم پيش از رفتن از دنيا اين هنر را ماندگار ببينم.
وي حمايت از نوروزخوانان جوان و آشنايي بيشتر مردم با هنرها و آيينهاي سنتي نوروز را از ضرورتهاي حفظ هويت و فرهنگ نوروزي توصيف و بيان كرد: در نوروزخواني يادآوري نعمتها و زيباييهاي خداوند در طبيعت و شكر و ستودن پروردگار مهمترين جلوه اين هنر است.
نوروزخوان كهنسال خراساني گفت: امسال در جشن نوروزگاه مشهد هنر نوروزخواني براي مردم پررنگتر از گذشته معرفي شد كه اميد است اين روند ادامه داشته باشد.
* ثبت ملي نوروزخواني
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي نيز به خبرنگار ايرنا گفت: هنر نوروزخواني خاص و بومي شهرستان كاشمر است. اين هنر از خطه خراسان به ديگر نقاط ايران منتقل شده است.
ابوالفضل مكرمي فر افزود: هم اكنون افراد انگشت شماري در سطح كشور هنر نوروزخواني را اجرا مي كنند كه مسنترين آنها در كاشمر زندگي مي كند.
وي بر ضرورت حفاظت و صيانت از هنرها و آيينهاي سنتي تاكيد و بيان كرد: نوروزخواني از هنرهاي ديرين و جذاب است كه حمايت و حفظ آن و نيز جلوگيري از فراموشي اين هنر بومي وظيفه ميراث فرهنگي مي باشد. به همين دليل ثبت معنوي هنر نوروزخواني و مفاهيم آن در فهرست آثار ملي ايران در دستور كار است و امسال به سرانجام مي رسد.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان رضوي ادامه داد: چنين هنرهايي بايد با حفاظت و آموزش آن به نسل جوان ماندگار بمانند و از يادها نروند زيرا جزو هنرهاي شفاهي هستند و در ارتباط مستقيم با فرهنگ و هويت ايراني تلقي مي شوند.
وي گفت: در برنامه جشنهاي نوروزگاه كه با هدف معرفي آيينها و فرهنگهاي نوروزي امسال در خراسان رضوي برگزار شد، با حضور استاد طاحوني تلاش شد هنر نوروزخواني براي مردم اجرا شود تا به نسل جوان معرفي و براي نسلهاي قديمي يادآوري شود.
7496/1858
مشهد- ايرنا- اين روزها هنر سنت نوروزخواني كه خراسان يكي از خواستگاههاي آن است با گذر ايام و فوت نوروزخوانان در معرض فراموشي قرار گرفته بطوري كه هم اينك هنرمندان انگشت شماري در سطح محلي و روستايي نوروزخواني مي كنند لذا اين هنر سنتي به شدت نيازمند حمايت و صيانت است.
