به گزارش گروه علمی ایرنا، بانك های مغز در دنیا قدمتی نسبتا طولانی دارند و از حدود 25 سال پیش راه اندازی شده اند؛ هدف از ایجاد این بانك ها فراهم كردن زمینه تحقیقات برای محققان در حوزه بیماری های سیستم عصبی به ویژه بیماری های پیشرونده و پیچیده مانند آلزایمر، پاركینسون، اسكیزوفرنی، صرع، ام اس و بیماری های ناشی از ضربات مغزی است.
در ایران نیز بانك مغز، از حدود یك سال پیش در دانشگاه علوم پزشكی ایران و با حمایت معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی راه اندازی شده است.
سیستم عصبی مغز انسان با حیوانات تفاوت های بسیار قابل توجهی دارد و در تحقیقات در زمینه بیماری های سیستم عصبی نمی توان به مطالعه روی مغز حیوانات اكتفا كرد؛ بنابراین در دسترس بودن نمونه انسانی بافت مغزی یكی از ملزومات تحقیقات در این زمینه است كه می توان به عنوان یكی از دلایل راه اندازی اینگونه بانك ها از آن یاد كرد.
از سوی دیگر، بیماری های سیستم عصبی شایع ترین بیماری هایی هستند كه شاید شمار مرگ و میر آنها مانند بیماری های قلبی نباشد اما مشكلاتی برای سلامتی افراد ایجاد می كند كه كیفیت زندگی آنها را به شدت پایین می آورد و از این نوع می توان به آلزایمر و سكته مغزی اشاره كرد؛ این مشكلات نه تنها بیمار بلكه خانواده های آنها را نیز درگیر می كند.
دكتر محمدتقی جغتایی رییس بانك مغز ایران درباره دلایل راه اندازی بانك مغز انسانی در ایران گفت: بیماری های سیستم عصبی در انسان ها نسبت به موجودات دیگر متفاوت هستند؛ در بیماری های دیگر مانند دیابت، روی مدل های حیوانی روش های درمانی این بیماری ها را پیدا كرده و داروها را تست می كنند و سپس وارد فاز بالینی شده و در نهایت پس از انجام تمام تحقیقات و آزمایش ها داروی موردنظر را تولید و روانه بازار می كنند.
وی ادامه داد: اما در مورد بیماری های سیستم عصبی به دلیل نوع سیستم عصبی انسانی و پیچیده بودن ساختار آن نسبت به ساختار مغز حیوانات آزمایشگاهی، روش های درمانی كاملا متفاوت است؛ به همین دلیل نمی توان مانند یك مدل آلزایمر، اسكیزوفرنی، ای ال اس، پاركینسون یا ام اس را كه بیماری های پیچیده اند، در مدل مغز حیوانات درست كنیم بنابراین در دنیا بانك های مغز راه اندازی شده است.
** منابع بانك مغزی
رییس بانك مغز ایران درخصوص منابع (بافت های مغزی) این بانك گفت: بافت های موجود در این بانك هم از بافت های بیماران سیستم عصبی و هم از بافت های مغز افراد سالم است.
* بافت مغز بیماران سیستم عصبی
جغتایی نحوه اهدای این بافت ها را با ارائه رضایت نامه از سوی بیماران سیستم عصبی یا افراد سالم و یا خانواده بیماران و افراد سالم پس از مرگ اعلام كرد و توضیح داد: مبتلایان به بیماری های عصبی پیش از مرگ با ارائه یك رضایت نامه مغز خود را اهدا می كنند؛ به این ترتیب پس از مرگ، مغز آنها در شرایط آزمایشگاهی در اتاق عمل درآورده شده و در بانك مغز نگهداری می شود.
وی گفت: از زمانی كه بانك مغز در دانشگاه علوم پزشكی ایران تشكیل شده است، تعداد زیادی از خانواده ها مغز عزیزانشان و یا بیماران مغز خود را اهدا كرده اند. بیمارستان ها نیز در این زمینه همكاری زیادی با ما داشته و با دریافت رضایت خانواده ها در تامین نیاز این بانك ما را یاری كرده اند.
* بافت مغز مبتلا به تومور
رئیس مركز تحقیقات سلولی و مولكولی ادامه داد: یك منبع مغزی دیگر این بانك نیز شامل بخشی از مغز بیمارانی است كه دچار تومور شده و در جراحی ها برداشته می شود، این نمونه ها نیز در این بانك نگهداری می شوند.
جغتایی افزود: علاوه بر این در حوزه بیماری صرع توانسته ایم با تعدادی از جراحان هماهنگی كنیم و آنها نیز توانسته اند با رضایت تعدادی از خانواده ها بخش هایی از مغزها را كه طی جراحی درآورده اند، در اختیار بانك قرار دهند.
* بافت مغز افراد سالم
جغتایی با بیان اینكه افراد سالم نیز می توانند مغز خود را اهدا كنند، گفت: تاكید ما روی بیماران است اما برای انجام مطالعات جامع و مقایسه بافت های بیمار با بافت سالم به تعدادی از مغز افراد سالم نیاز است تا در شرایط طبیعی نیز مغز از نظر كاركردهای مولكولی سلولی مطالعه شود.
وی ادامه داد: منابع موجود در این بانك برش داده می شود و برای مطالعات سلولی در اختیار محققانی كه خواهان مطالعه در مورد یك بیماری خاص هستند، قرار می گیرد تا بتوان نتایج آن را در راستای پیشبرد علم و درمان بیماری ها به كار بست.
مشاور وزیر بهداشت در امور توانبخشی با بیان اینكه در برخی از بیماری ها توانسته ایم تعداد قابل توجهی نمونه نگهداری كنیم و در اختیار محققان قرار دهیم، خاطرنشان كرد كه هزینه ای از محققان برای در اختیار قراردادن این بافت ها دریافت نمی شود.
به گفته جغتایی، طی یك سال گذشته بیش از 80 مغز افراد سالم و بیمار تهیه و در این بانك نگهداری شده است.
رییس بانك مغز ایران خواستار اطلاع رسانی بیشتر رسانه ها در این زمینه شد تا هم جامعه پزشكی و هم افراد علاقمند به اهدا، با آگاهی در این زمینه به غنای این بانك كمك كنند؛ چراكه این مساله به پیشبرد تحقیقات علمی و پیشگیری و درمان بیماری های سیستم عصبی كمك كرده و می تواند بار بیماری ها در حوزه اختلالات عصبی راكه بسیار گسترده است، كاهش دهد.
علمی**1834**1440
تهران - ایرنا - بانك مغز انسانی با هدف فراهم كردن زمینه برای تحقیقات در حوزه بیماری های سیستم عصبی مدتی است در ایران راه اندازی شده است؛ بانكی كه نتایج مطالعات روی منابع آن روزنه ای در درمان بیماری های سیستم عصبی خواهد بود.
