و چه دشوار است قلم‌زدن درباره سيد اهل قلم - عليرضا مرادي*

سيدمرتضي آويني زندگي‌اش قصه پيچيده‌اي نداشت و قصه پيچيده‌اي داشت. تابستان سال 1326 در ري به دنيا آمد و تا فروردين 1372 در فكه پرونده 47 سال زندگي اش بسته شود و بزرگترين ثمره اين 47 سال، شد بزرگترين نوع بندگي خدا؛ شهادت.
كودكي را در زنجان و كرمان درس خواند و نوجواني‌اش به تهران رسيد. نقاشي مي كرد، شعر مي‌‎گفت و روزنامه نگار بود. خود كودكي اش را اينطور توصيف كرده كه: «من بچه شاه عبدالعظيم هستم و در خانه‌اي به دنيا آمده و بزرگ شده‌ام كه در هر سوراخش كه سر مي‌كردي به يك خانواده ديگر نيز برمي‌خوردي.»
علاقه‌مندي و انس او با هنر نيز همواره همراهش بود تا دانشگاه كه معماري خواند، آن هم در بهترين دانشگاه پايتخت. او معماري را با علاقهٔ زياد ياد گرفت و خواند اما بعد از پيروزي انقلاب در ايران بنا به ضرورت‌هاي انقلاب از معماري به فيلم سازي رجعت كرد.
با گروه جهاد جزء اولين مستندسازاني بود كه به جبهه ها رفت و آهسته آهسته ايده روايت فتح در ذهن خلاق او شكل گرفت تا شد اين روايت فتحي كه حالا بعد از بيست و پنج سال از هجرت او باز هم درباره آن حرف مي زنيم و گوش مي كنيم.
درباره اين بخش از زندگي خود نيز اينطور گفته است كه: «اكنون چهل و شش سال تمام دارم و حالا از يك راه طي شده با شما حرف مي‌زنم. داراي فوق ليسانس معماري از دانشكده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران هستم اما كاري را كه اكنون انجام مي دهم نبايد با تحصيلاتم مربوط دانست.»
آويني اما اين بخش از زندگي نامه‌اش به قلم خودش تندي و تيزي خاصي دارد آنجا كه مي‌گويد: «با شروع انقلاب حقير تمام نوشته‌هاي خويش را اعم از تراوشات فلسفي، داستان‌هاي كوتاه، اشعار و... در چند گوني ريختم و سوزاندم و تصميم گرفتم كه ديگر چيزي كه «حديث نفس» باشد ننويسم و ديگر از خودم سخني به ميان نياوردم. هنر امروز متأسفانه حديث نفس است و هنرمندان گرفتار خودشان هستند. به فرموده خواجه شمس الدين محمد حافظ شيرازي «رحمه‌الله عليه» تو خود حجاب خودي حافظ از ميان برخيز.»
ذهن سيال او فارغ از تحجر و تجدد بين سال‌هاي 58 و 59 بيش از يك صد فيلم توليد كرد تا از سراسر نقاط جنگ زده ايران روايت كند فتوح رزمندگان را.
چهار سالي از جنگ گذشته است اما انگار تا تمام جنگ را روايت نكند قصد ايستادن ندارد. آويني همچنان در فضاي جنگ و جبهه در حال روايتِ «روايت فتح» است. و فكه و شهادت شد نقطه پايان زندگي او آنجا كه در حال جستجو براي لوكيشن فيلم مستند «شهري در آسمان» آسماني شد.
حالا نيز به زعم بسياري از اهالي ادبيات و سينما، مجموعه‌ آثار شهيد سيدمرتضي آويني در اين دوره هم از حيث كميت، هم از جهت تنوع موضوعات و اصالت تفكر بيان اعجاب‌آور است و اين درحاليست كه سرچشمه‌ اصلي تفكر او به قرآن و نهج‌البلاغه و گفتار حضرت امام (ره) باز مي‌گشت.
با تفكر فلسفي غرب و آرا و نظريات متفكران غربي نيز آشنايي داشت و با يقيني برآمده از نور حكمت، آن‌ها را نقد و بررسي مي‌كرد.
خبرنگار گروه فرهنگي ايرنا*
فراهنگ**9246**1055