به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، طبیعت گردی و سفر به مناطق طبیعی پای ثابت برنامه خانواده های ایرانی در نوروز و پس از آن، در ادامه فصل های بهار و تابستان است. گسترش تبلیغات آژانس های مسافرتی و معرفی ظرفیت های گردشگری ایران در فضای مجازی علاقه مندی به سفر و گذران اوقات فراغت در طبیعت بكر و آرام را افزایش داده است. غافل از اینكه اغلب این سفرها به دلیل ناآگاهی، با تخریب و آسیب رساندن به محیط زیست همراه است.
پررنگ شدن حضور مردم در مناطق طبیعی به واسطه توسعه حمل و نقل جاده ای تبعات زیستی جبران ناپذیری را به محیط طبیعی وارد ساخته است كه بازسازی و برطرف ساختن آن ها تنها در سایه آموزش و فرهنگ سازی امكان پذیر خواهد بود. شكستن شاخه ها،
آتش افروزی ، آلوده ساختن آب رودخانه ها، لگدمال كردن سبزه های تازه روییده و رهاساختن زباله هدیه برخی به طبیعت است ، هنگامی كه به طبیعت گردی و سفر می روند هرچند كه اغلب از روی ناآگاهی و بی توجهی است .
جای خالی آگاهی نسبت به مسائل زیست محیطی اما با گسترش فضای مجازی و رواج استفاده از شبكه های اجتماعی میان مردم تا اندازه ای پر و جبران شده است. اكنون فضای مجازی دیگر تنها محلی برای به اشتراك گذاشتن تصاویر و مطالب شخصی نیست بلكه فرهنگ سازی در مسائل گوناگون یكی از اصلی ترین محورهای گفت وگو و تبادل اطلاعات را در این فضا تشكیل می دهد.
راه اندازی كمپین های گوناگون با اهدافی چون حفظ طبیعت، تولید زباله كمتر، آلوده نساختن آب و خاك، نگه داری از جنگل و درخت، حفظ گونه های جانوری و نه به شكار غیرقانونی در یكی دو سال اخیر حساسیت های عمومی به محیط زیست و مقابله با چالش های آن را افزایش داده است.
در تازه ترین این حركت ها شاهد فعالیت كمپین «طبیعت پاك» در روزهای تعطیل نوروز به ویژه هنگام نزدیك شدن به روز طبیعت بودیم كه علاوه بر اجرا شدن در بیش از 20 استان كشور، بسیاری از كاربران فضای مجازی را نیز به سوی خود جذب كرد. این كمپین برای دومین سال پی درپی در سیزدهم فروردین ماه در خروجی ها و بوستان های تهران و بسیاری از استان های دیگر، كیسه زباله برای جمع آوری زباله ها توزیع كرد. در این میان بسیاری از چهره ها و شخصیت های فرهنگی، هنری و حتی سیاسی در كنار حمایت از این كمپین، در پست ها و مطالب خود به مخاطبان توصیه های زیست محیطی كردند.
كمپین نه به تولید زباله كه حتی بسیاری از شخصیت های مذهبی و هنرمندان را نیز با خود همراه ساخت، از دیگر اقدامات زیست محیطی در فضای مجازی برای حفظ هر چه بیشتر محیط زیست بود. چندی پیش نیز انتشار فیلمی كوتاه از یك جوان در حال آزار یك سگ، خشم بسیاری از كاربران اینستاگرام را برانگیخت. برخی بازیگران سینما و تلویزیون نیز در پست های خود پیگیری موضوع و مجازات با این حیوان آزار را خواستار شدند. سرانجام این موج اعتراضی، دستگیری فرد توسط پلیس فتا را در پی داشت.
وجود چنین جریان هایی به طور حتم پیامدهای مثبتی برای محیط زیست ایران به همراه خواهد داشت. نگاه نخست از دریچه جامعه شناختی نشان از رشد جامعه مدنی در ایران دارد كه بخشی از آن از مشاركت توده های مردم در فضای مجازی حاصل شده است. تبادل آرا و اطلاعات در این فضا به آموزش و آگاهی در زمینه های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی كمك كرده است. ایجاد همگرایی، وحدت و تقویت روحیه جمعی نیز از پس چنین فعالیت هایی برمی آید.
رشد سمن ها در فضای مجازی و دنبال كردن فعالان محیط زیستی مطرح و مشهور كه آنان نیز به فرهنگ سازی در این حوزه مشغول بوده و حل چالش های زیست محیطی از عمده ترین دغدغه های آنان است؛ از دیگر رهاوردهای شبكه های اجتماعی برای محیط زیست ایران است. در این فضا افراد با دنباله روی از كسانی كه به دنبال رفع چالش های زیست محیطی هستند، به اصلاح رفتارهای تخریبگر خود در محیط زیست خواهند پرداخت. در یكی دو سال اخیر به طور چشمگیری حساسیت های عمومی به مسائلی مانند آلودگی هوا یا ریزگردها در جامعه افزایش یافته است.
وجود شبكه های مجازی به مثابه كاتالیزوری است كه اهداف زیست محیطی را پیش برده و مردم را به عنوان متولیان اصلی حفظ محیط زیست وارد چرخه سازد. جنبش های اجتماعی در قالب گروه ها و كمپین هایی كه به برخی از آن ها اشاره شد، به طور موثری به حفظ، بهبود چالش ها و اجرای راه حل های كارآمد و كوتاه مدتِ محیط زیست منجر خواهد شد.
این در حالی است كه روند افزایشی نگرانی های زیست محیطی میان مردم و مسئولان و حمایت گسترده نخبگان و فرهیختگان در شبكه های اجتماعی از این دست مسائل، ساماندهی موضوعات زیست محیطی در شبكه ها را در پی خواهد داشت.
پیوند مستقیم زندگی انسان با محیط زیست به گونه ای است كه كوچكترین اخلال در آن، زندگی بشر را مورد تاثیر قرار می دهد. بنابراین، توجه به این مهم باید در همه طرح های توسعه ای و آمایش سرزمینی در نظرگرفته شود و اهداف بر مبنای حفظ محیط زیست و منابع آبی و خاكی پایه گذاری گردد. در این میان یاری جستن از ابزارهای فرهنگ سازی مانند شبكه های اجتماعی و فضای مجازی دستیابی به وضعیت بهتر زیست محیطی را میسر و تسریع خواهد كرد. در سال های اخیر به یاری دولت و فضای مجازی محیط زیست از قالب موضوعات لوكس و فانتزی خارج و اولویت زندگی خانواده ها و برنامه های توسعه ای كشور تبدیل شده است. چنین گام هایی سهم بزرگی در حفظ محیط زیست برای نسل های آینده خواهد داشت.
پژوهشم*9283**1601**
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- گسترش استفاده از شبكه های اجتماعی، سالی متفاوت تر از سال های گذشته را برای محیط زیست ایران و دوستداران آن رقم زد كه از افزایش آگاهی های زیست محیطی شهروندان در سایه فضای مجازی نشان دارد.
