روابط عمومی و چالش های چند وجهی آن

به گزارش ایرنا، در این میزگرد كه به مناسبت 27 اردیبهشت روز ارتباطات و روابط عمومی برگزار شد، برخوردهای سیاسی، ضعف در ارتباط گیری با مدیران و خبرنگاران،دور بودن از دانش روز، مداحی و ستایشگری مدیران، غیرپاسخگو بودن در كنار معتقد نبودن مدیران به روابط عمومی از جمله چالش های مهم این حوزه عنوان شد كه با رفع آنها دستگاه های اجرایی می توانند به شكل بهتری به تنویر افكار عمومی پرداخته و به مردم امید ببخشند.
این میرگزد با حضور نصرت الله علیرضایی دبیر شورای اطلاع رسانی استان و مدیركل روابط عمومی استانداری قزوین، محمد كریم كاظم پور رییس خانه مطبوعات استان قزوین، محمد حسن سلیمانی سردبیر روزنامه ولایت، محمد حسین ارداقیان مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی قزوین، حامد مكملی مدیر روابط عمومی اداره كل راه و شهرسازی قزوین و مهری آشوری مدیر روابط عمومی تامین اجتماعی قزوین برگزار شد.

**ضعف روابط عمومی ها ناشی از محافطه كاری رسانه هاست
نصرت الله علیرضایی دبیر شورای اطلاع رسانی استان و مدیركل روابط عمومی استانداری قزوین در این میزگرد ابتدا گریزی به تاریخچه روابط عمومی زد و گفت: این موضوع در جامعه ما مانند بسیاری دیگر از مفاهیم، وارداتی می باشد و ظهور و بروز آن تابع شرایط خاص اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بوده است.
وی با بیان اینكه روابط عمومی از انقلاب فرانسه به این سو و با ظهور مفاهیمی چون دموكراسی، افكار عمومی و حقوق شهروندی مطرح شد،افزود: در نظام پادشاهی مردم رعایا بودند اما پس از آن و با برگزاری انتخابات بر سرنوشت خود حاكم شدند و افكار عمومی در جامعه باب شد و هچنین شرایطی ایجاد شد كه حاكمان به مردم پاسخگو باشند.
علیرضایی، احزاب و رسانه ها و تشكل های مردم نهاد را از نمایندگان افكار عمومی از قرن 18 به بعد یاد كرد و گفت: روابط عمومی ها نیز نمایندگی افكار عمومی را برعهده دارند و شعبه دیگری از رسانه ها در داخل سازمان ها و نهادهای اجرایی و حاكمیتی هستند كه علاوه بر كاركردهای معمول، وظیفه مهم انعكاس نظرات و مطالبات شهروندان به مدیران و گرفتن پاسخ و ارایه آنها به جامعه را برعهده دارند.
دبیر شورای اطلاع رسانی استان قزوین با بیان اینكه امروزه بیشتر با روابط عمومی مدیر نه روابط عمومی یك سازمان و اداره روبرو هستیم كه رویه ای غلط است،افزود: در حال حاضر فعالیت روابط عمومی ها بیشتر یك سویه و یك جانبه است و بازخورد فعالیت دستگاه ها در نزد مردم ضعیف است كه این مهم یكی از چالش های جدی فعالان این حوزه به شمار می رود.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود روابط عمومی پاسخگو و رسانه های پرسشگر را محصول فرایند مبتنی بر شایسته سالاری دانست و گفت: اگر سیستم انتخاب مدیران بر پایه شایسته سالاری،تخصص و تعهد باشد، مسیر ارتقای شغلی مدیران بر اصول بروكراتیك و كاملا حرفه ای تعریف و تعیین می شود و در این سیستم مدیر خود را موظف به پاسخگویی می داند اما اگر چنین نباشد و مدیر بر پایه سفارش و بدون ضابطه بر روی كار آمده باشد بدون شك لزومی نیز به پاسخگویی نمی بیند و این موضوع تاثیری به حال او ندارد.
علیرضایی با بیان اینكه روابط عمومی ها خود مستقیم نمی توانند زمینه نقد و یا بررسی موشكافانه یك موضوع در درون دستگاه خود را دنبال كنند اما به رسانه ها كمك می كنند كه آنها اینكار را انجام دهند،افزود: البته مشكل دیگری نیز كه در حوزه ارتباطات و روابط عمومی ها وجود دارد، محافظه كاری رسانه های ماست كه بخش مهمی از آنها غم نان دارند و در حوزه اقتصاد رسانه دچار مشكل هستند.
وی اظهار كرد: این یك چالش و تضاد است كه با وجود وابستگی رسانه ها به منابع مالی دستگاه ها آیا رسانه ها باید طرفدار افكار عمومی باشند و درد مردم را فریاد كنند و یا جانب مدیران و دولت را بگیرند.
علیرضایی با بیان اینكه در دولت اصلاحات چون رسانه ها محافظه كار نبودند و در بیان واقعیت ها لكنت زبان نداشتند شاهد تشكیل صف برای خرید روزنامه ها بودیم،افزود: امروزه نشریات ما بیان كننده حرف دل و خواسته های مردم نیستند و مشتری ندارند بنابراین برای كسب منافع مادی به سمت دستگاه ها می روند و به برجسته سازی مدیران می پردازند در حالی كه شاید مدیر دستگاه مربوطه در جایگاه لازم برای اینكه برجسته شود، قرار ندارد.
وی با بیان اینكه برای جلسات استانداری در دفتر استاندار از 40 رسانه و در سالن اجتماعات از 120 رسانه دعوت می می كنیم،افزود: با این وجود در جلسات اول 4 خبرنگار و در جلسات دوم 10 تا 15 خبرنگار شركت می كنند در عین حال خبرنگاران در برنامه های افتتاح، نشست های خبری و بازدید از صنایع حضور پررنگ دارند كه این رفتار و استفاده نكردن از فضای فراهم شده برای طرح سوال و به چالش كشیدن ضعف ها با پرهیز از حضور در جلسات مهم استان یعنی اصحاب رسانه، خود را به چالش می كشانند كه این مهم باید آسیب شناسی شود.
مدیركل روابط عمومی استانداری قزوین با بیان اینكه باید شاهد غربالگری خبرنگاران و شناسایی اصحاب رسانه واقعی از خبرنگارنماها باشیم، گفت: قریب به اتفاق خبرنگارن با كم ترین شرایط مالی و رفاهی مشغول به كار هستند و روزگار می گذرانند اما عده ای نیز فقط برای تامین منافع اقتصادی شخصی و یا منافع ارگان و حزب و یا شخصیت سیاسی خاصی كار می كنند و در چنین شرایطی نیاز است تا بانك اطلاعاتی اصحاب رسانه داشته باشیم.
علیرضایی همچنین با بیان اینكه گفته می شود 400 خبرنگار در سطح استان داریم اما بازخورد آن دیده نمی شود، گفت: اگر امروز روابط عمومی ها ضعیف هستند این موضوع به محافظه كاری و سكوت رسانه ها و روزمرگی و قدرت زده بودن آنها برمی گردد.
وی اظهار كرد: یك زمان مسئولان استان برای انتشار و مطالعه یك نشریه لحظه شماری می كردنداما امروز باید دید اگر 80 درصد نشریات منتشر نشوند، اتفاق خاصی در سطح استان ایجاد می شود یا خیر؟

**سطح روابط عمومی ها نباید به ستایشگری مدیر نازل پیدا كند
محمد كریم كاظم پور، رییس خانه مطبوعات استان قزوین نیز در این میزگرد با بیان اینكه به وجود مشكل سواد رسانه ای اذعان داریم،افزود: از سوی دیگر امروزه روابط عمومی های ما از ابزارهای اطلاع رسانی عقب هستند و در بعضی اوقات افراد مشغول در این حوزه به دلیل اینكه كارمند خوبی در سایر بخش ها نبوده اند به این حوزه فرستاده شده اند و حتی قادر به ارسال یك خبر معمولی برای رسانه ها نیستند.
وی با بیان اینكه باید مشخص شود كه روابط عمومی كارمند مدیر و یا دستگاه است و یا نماینده نظام و افكار عمومی در درون یك دستگاه می باشد،افزود: نباید سطح روابط عمومی به ستایشگری و مداحی مدیر تقلیل یابد بلكه باید نقش فعالان این حوزه را بسیار بالاتر دید و اگر نقص و مشكلی نیز در درون دستگاه ها وجود دارد، روابط عمومی ها باید آنرا با هدف حل و گوشزد به مدیران به اطلاع رسانه ها برسانند.
رییس خانه مطبوعات استان قزوین با بیان اینكه برخی روابط عمومی ها قادر به ارتباط با مدیران خود نیستند و نمی توانند بین مدیریت مجموعه خود و اصحاب رسانه حلقه ارتباطی ایجاد كنند،افزود: بخش دیگری از مشكل به حرفه ای و تخصصی نبودن بیشتر خبرنگاران ما باز می گردد به شكلی كه شاهدیم در بیشتر فضای رسانه ای استان یك حالت آماتوری وجود دارد كه قادر به نقد و به چالش كشاندن موضوعات نیست.
كاظم پور همچنین گفت: مشكل دیگر سوء استفاده از شرایط مالی رسانه هاست و شاهدیم كه برخی دستگاه ها بویژه شهرداری ها این وضعیت را به اهرم فشاری برای خبرنگاران تبدیل كرده اند و بوسیله آگهی و رپرتاژ تلاش دارند تا رسانه ها را به سمت و سویی جذب كنند كه هیچ نقد و اطلاع رسانی شفافی در مورد آنها وجود نداشته باشد.
وی، رفتار سیاسی و تبغیض آمیز مدیران و روابط عمومی ها با رسانه ها را نیز مشكلی دیگر در حوزه ارتباطات و روابط عمومی ها دانست و اظهار كرد: با وجود آنكه شاهد دستور و تاكید استاندار برای پرهیز از شكایت مدیران از رسانه ها بودیم این اتفاق را مشاهده كردیم.
كاظم پور همچنین گفت: البته با ایجاد و تشكیل شورای روابط عمومی های استان، وضعیت این حوزه بهتر شده اما كاستی های زیادی نیز مانند دور بودن روابط عمومی ها از دانش روز در حوزه خود وجود دارد كه باید برطرف شود.
وی اظهار كرد: اقای علیرضایی در این میزگرد به استقبال بالای مردم از روزنامه ها در دولت اصلاحات اشاره كردند كه باید در پاسخ آن یاد آور شد در آن زمان خبری از شبكه های اجتماعی و فضای مجازی نبود و از سوی دیگر مجوزها به صورت فله ای صادر نمی شد و باید در خصوص مقایسه مخاطبان نشریات در زمان گذشته و حال به این 2 موضوع توجه كرد.
رییس خانه مطبوعات استان قزوین با بیان اینكه آمار اعضای ما 400 نفر نیست بلكه 120 نفر است،افزود: قبول داریم كه بخشی از نشریات ما زرد و غیرحرفه ای هستند كه البته شاهد لغو امتیاز بعضی از آنها بوده ایم.

** برخی روابط عمومی ها از شرایط مالی رسانه ها سوء استفاده می كنند
محمد حسن سلیمانی، سردبیر ولایت تنها روزنامه استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: امروزه یك سویه نگری از چالش های مهم روابط عمومی است و فعالان این حوزه بیشتر از انكه پلی برای ارتباط بین شهروندان و رسانه ها با مدیران باشند، تنها تبلیغات مدیر دستگاه را برعهده دارند.
وی با بیان اینكه امروزه بخشی از روابط عمومی ها جز مداحی مدیر كار دیگری انجام نمی دهند،افزود: برجسته سازی مدیران پروژه ای شكست خورده و تلاش غلطی است كه همچنان در برخی دستگاه ها از سوی روابط عمومی شاهد آن هستیم.
سردبیر روزنامه ولایت با بیان اینكه به عنوان فعال رسانه ای برای ایجاد تعامل و ارتباط با یك مدیر دستگاه به ناچار باید از معبر روابط عمومی گذر كنیم،افزود: در این بین هرچه قدر روابط عمومی قدرتمند و حرفه ای تر عمل كند مسئولیت خود را بهتر ایفا كرده و می تواند كمك حال دستگاه خود باشد.
سلیمانی با بیان اینكه براساس بررسی های ما در طول یكسال گذشته تنها 4 روابط عمومی در قبال مسایل طرح شده پاسخگو بوده اند،گفت: روابط عمومی ها به دلیل وابستگی سازمانی نمی توانند انعكاس گر مشكلات دستگاه خود باشند اما می توانند به رسانه ها كمك كنند تا با نقدهای خود به اصلاح امور بپردازند كه البته چنین وضعیتی را بویژه در سطح شهرداری ها شاهد نیستیم.
وی با تاكید بر اینكه روابط عمومی ها و بدنبال آن مدیران باید روحیه پاسخگویی داشته باشند چرا كه پیشانی مجموعه خود به شمار می روند،افزود: تلنبار شدن خواسته ها زیرپوست جامعه و پاسخ ندادن به آن منجر به اتفاقات تلخی چون حوادث دی ماه سال گذشته می شود اما اگر پاسخ های اقناعی و به موقع به افكار عمومی داده شود این مسایل را شاهد نخواهیم بود.
سلیمانی در جای دیگری سخنان خود با بیان اینكه رسانه های ما غم نان دارند،اظهار كرد: جای تاسف است كه از این مساله سوء استفاده می شود و در نشست های مطبوعاتی و محافل دیگر سعی می شود با دادن كارت هدیه خبرنگاران خریداری شوند.
وی به شرایط سخت مالی نشریات اشاره كرد و با بیان اینكه انها با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته اند،افزود: خیلی از اصحاب رسانه شرافت كاری خود را در اولویت قرار داده اند اما عده ای نیز برای جلب توجه و كسب منافع اقتصادی و یا سیاسی به این عرصه ورود پیدا كرده اند و به اخلاق حرفه ای پایبند نیستند كه این ها باید از یكدیگر تمیز شوند.
سردبیر روزنامه ولایت با بیان اینكه نباید در بیان مسایل و مشكلات یك طرفه به قاضی برویم،افزود: اگر روابط عمومی ها قادر به ایجاد پل ارتباطی بین خبرنگاران و مدیران خود نیستند این مساله ربطی به مسایل اقتصادی نشریات ندارد و به ضعف روابط عمومی و پاسخگو نبودن مدیران بازمی گردد.
سلیمانی گفت: انتظار داریم اگر رسانه ای بیانگر واقعیت شد و یا ایراد و ضعفی را آشكار ساخت و یا اگر مدیر ضعیف و منفعلی را معرفی كرد، برای روپوشانی آن از سوی روابط عمومی ها یا خریدن روزنامه نگار و یا تهدید رسانه مربوطه اقدام نشود.
وی خاطرنشان كرد: باید به جای افتراق به فكر اتفاق باشیم چرا كه بهبود شرایط در حوزه روابط عمومی ها و رسانه ها در گرو تعامل و ارتباط بیشتر و بهتر این 2 با یكدیگر است.

**روابط عمومی ها باید از رویكرد سنتی به نوین نقل مكان كنند
محمد حسین ارداقیان،مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی قزوین نیز در این میزگرد با بیان اینكه روابط عمومی ها باید دیدگاه سنتی را كنار گذاشته و با توجه به تحولات روز پیش بروند، گفت: در همین راستا باید فعالان این حوزه از توجیه گری به سمت اعتمادسازی پیش بروند.
وی با بیان اینكه روابط عمومی های ما در بخش ابزارهای اطلاع رسانی نیازمند پوست اندازی هستند،افزود: در شیوه های كاری نیز این بخش نیازمند تغییر و تحول است چرا كه امروزه در راستای اعتماد سازی خود روابط عمومی ها باید در كنار بیان عملكرد و نقاط قوت، كاستی ها و نقایص دستگاه خود را نیز بیان كنند تا توقعات جامعه بی جهت بالا نرود.
ارداقیان با بیان اینكه امروز دیگر نمی توان دهان كسی را بست و به او اجازه نداد صحبت كند،اظهار كرد: امروز روابط عمومی ها نمی توانند مسایل و مشكلات یك دستگاه را انكار كرده و پنهان كنند.
این كارشناس حوزه روابط عمومی گفت: روابط عمومی ها در دستگاه ها از نقش و جایگاه مهمی برخوردار هستند و به نوعی پیشانی دستگاه خود به شمار می روند از این رو فعالیت در این عرصه را نباید كمرنگ و كم اهمیت جلوه داد.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی قزوین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تنوع و پراكندگی بالای رسانه ها،گفت: در چنین شرایطی كه فضا برای فعالیت رسانه های غیررسمی مساعد است كار روابط عمومی ها سخت تر شده است البته ما دوست داریم تا اخبار و اطلاعات خود را از مبادی رسمی به اطلاع شهروندان برسانیم.
وی در ادامه با اشاره به مشكلات اقتصادی فعالان رسانه،گفت: خوب است تا مدیران دستگاه ها با علم به این موضوع كمك حال رسانه ها باشند اما از سوی دیگر انتظار تعریف و تمجید از اصحاب رسانه را نداشته باشند و در اصل پذیرای انتقاد آنان باشند كه البته این موضوع ارمانی و ایده ال است اما باید به سمت آن برویم.
مدیر روابط عمومی دانشگاه علوم پزشكی قزوین با بیان اینكه رسانه های ما باید از حالت مجیزگویی و مداحی دستگاه ها خارج شوند و آنها را در چارچوب اخلاق وانصاف با هدف اصلاح امور به نقد بكشند و مدیران نیز باید از این مساله استقبال كرده و واهمه ای از آن نداشته باشند،گفت: دستگاه ها وظیفه دارند تا به رسانه ها پاسخگو باشند و كمكی كه آنها در قالب رپرتاژ و آگهی به خبرنگاران می كنند به معنای پرداخت حق سكوت نیست.
ارداقیان در بخش دیگری از صحبت های خود اصحاب رسانه را نیازمند پیشروی به سمت تخصصی شدن دانست و گفت: بدلیل فقدان این موضوع خیلی اوقات وقت یك خبرنگار و مدیر صرف پرداختن به یك مساله كم اهمیت شده است در حالی كه در چنین شرایطی اولویت ها و مسایل مهم مورد غلفت قرار می گیرد.

** پاسخگو و شفاف بودن، شرط كار در حوزه روابط عمومی است
مهری اشوری، مدیر روابط عمومی تامین اجتماعی استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: امروزه روابط عمومی ها در فضایی فعالیت می كنند كه بنا به شرایط روز و پیشرفت فناوری و ارتقای سطح دانش و آگاهی شهروندان جایی برای پنهان كاری و ابهام ندارند.
وی اضافه كرد: در چنین شرایطی اگر نخواهیم خود به طور شفاف مسایل را بازگو نكرده و پاسخگو نباشیم بدون شك با مشكلات عدیده ای روبرو خواهیم شد.
مدیر روابط عمومی تامین اجتماعی استان قزوین خاطرنشان كرد: روابط عمومی ها باید از پنهان كاری و باقی گذاشتن مسایل در ابهام بپرهیزند چرا كه امروزه اتخاذ چنین روش هایی نه تنها موثر نیست بلكه به زیان دستگاه تمام می شود.
وی، پاسخگو بودن را شرط كار در حوزه روابط عمومی دانست و گفت: از سوی دیگر فعالان این عرصه باید این هنر را داشته باشند كه بین اصحاب رسانه، خود و مدیران ارتباط مناسبی ایجاد كنند كه خروجی آن اطلاع رسانی مناسب به مردم و بهبود وضعیت دستگاه ها در خدمت رسانی به جامعه است.
آشوری به حساسیت كار روابط عمومی ها نیز اشاره كرد و اظهار داشت: به عنوان مسئول روابط عمومی دستگاهی كه بیش از 60 درصد جمعیت استان را تحت پوشش خود قرار داده است، اگر وظایف خود را در این حوزه و در اطلاع رسانی به جامعه به خوبی انجام ندهیم، ابهامات زیادی در خصوص دستگاه ما ایجاد می شود و مشكلات بزرگی را بدنبال خواهد داشت.
مدیر روابط عمومی تامین اجتماعی استان قزوین با بیان اینكه رسانه ها بدون هیچ اغراقی بازوان ما در دستگاه های اجرایی به شمار می روند،افزود: البته برای من جای سوال است كه چرا اخبار ما با وجود ارسال برای بیشتر رسانه ها تنها در چند رسانه محدود منتشر می شود.

** روابط عمومی ها باید در توسعه استان و كشور اثربخش باشند
حامد مكملی، مدیر روابط عمومی اداره كل راه و شهرسازی استان قزوین نیز در این میزگرد گفت: معتقدم روابط عمومی و ارتباطات خیلی قبل تر از انقلاب فرانسه و در حدود 5500 سال قبل از میلاد مسیح و در آن زمان كه افراد برای ارتباط و اطلاع رسانی بر روی الواح سنگی نگارش كرده اند، ایجاد شده و قدمت بسیار بالایی دارد.
وی، سیاست زدگی را یكی از آفت های كار در حوزه روابط عمومی ها در استان قزوین دانست و افزود: فعالیت در این حوزه تحت تاثیر مسایل سیاسی قرار دارد.
مكملی در ادامه روابط عمومی ها را نماینده دستگاه های اجرایی و مردم دانست و گفت: انجام فعالیت های ترویجی و هماهنگی با رسانه ها كار روتین روابط عمومی هاست اما به نظر می رسد در این بخش باید افق دید وسیع تری داشت.
وی اظهار كرد: روابط عمومی ها و رسانه ها باید بكوشند تا در روند توسعه استان و كشور موثر واقع شوند و با پرداختن به موضوعات مورد نیاز جامعه و برجسته سازی آن برای رقم خوردن یك اتفاق خوب اثربخش باشند.
مكملی با بیان اینكه روابط عمومی ها و رسانه ها باید از حالت منفعل و خنثی خارج شوند و از ظرفیت های خود به شكل حداكثری استفاده كنند،افزود: امروز در سطح استان این اتفاق را شاهد نیستیم.
مدیر روابط عمومی اداره كل راه و شهرسازی قزوین با بیان اینكه بیشتر بدنبال زیرسوال بردن یكدیگر هستیم،افزود: امروز اتفاقات مهم فرهنگی، هنری و اجتماعی در استان ما انطور كه شایسته است بازتاب پیدا نمی كند و انتظار این است كه روابط عمومی ها و رسانه ها همدلی بیشتری داشته و با تعمق بیشتر به مسایل ورود پیدا كنند.
مكملی با اشاره به تشكیل شورای روابط عمومی دستگاه های قزوین،گفت: این شورا باید طرح موضوع كند و مطالبه گر باشد و با همكاری رسانه ها به فكر رسیدن به خروجی های مطلوب و كمك به توسعه بیشتر استان باشد.
3013/6012