كوتاه كردن موهای قدبلندان

این راه حل برگزیده شد تا مشخص شود گویا هیچ روش دیگری برای كوتاهی و بلندی قد دانش آموزان نشسته در كلاس یافت نمی شود به جز كوتاه كردن موهای قدبلندان.
اداره كل آموزش و پرورش فارس شامگاه دوشنبه 24اردیبهشت‌ گزارشی مبنی بر چیده ‌شدن موی 9 دختر دانش‌آموز مقطع دوم ابتدایی را منتشر كرد كه طی آن رئیس آموزش و پرورش شهرستان فسا این اقدام معلم كلاس یاد شده را خلاف اصول تربیتی خواند و قول پیگیری این موضوع را داد.
مسلم امینی‌ نژاد با بیان اینكه كوتاه كردن موی دانش‌آموزان بدترین روش حل مساله بوده است و به هیچ وجه مورد تأیید نیست، بیان كرد:هرچند صیانت از حریم همكاران فرهنگی وظیفه ذاتی ماست، صیانت و رعایت حقوق دانش آموزان به عنوان امانت‌هایی كه به آموزش و پرورش سپرده شده اند نیز مورد اهمیت و تأكید است.
رئیس اداره آموزش و پرورش فسا این را هم گفت كه این معلم ضمن ابراز پشیمانی از این رفتار، انگیزه خود را كوتاه كردن موهای بلند تعدادی از دانش‌آموزان عنوان كرد كه باعث مزاحمت برای دانش‌آموزانی شده بودند كه در نیمكت پشت سر آن‌ها نشسته بودند.
زمانی كه ما مدرسه می رفتیم راه حل دیگری برای این كار داشتند به این صورت كه قدبلندان را بر نیمكت های عقب و قدكوتاه ها را روی نیمكت های جلو می نشاندند و از ابتكاری به نام كوتاه كردن مو یا كاستن از اعضای بدن دانش آموزان خبر نداشتند.
امینی نژاد رئیس آموزش و پرورش فسا این سخن بدیهی را هم بیان كرده است : اداره ما طی بخشنامه‌های متعدد و در كلاس‌های آموزشی ضمن خدمت تأكید كرده كه همكاران فرهنگی باید ضمن رعایت اصول تربیتی از روش‌های صحیح حل مساله برای حل مشكلات موجود كلاس درس استفاده كنند.
با آنكه ممنوعیت تنبیه بدنی دانش‌ آموزان طی آیین‌ نامه اجرایی مصوب سال 1379 ممنوع اعلام شده است اما همچنان خبر‌هایی از این دست به گوش می‌رسد.
راه حل جنجال برانگیز اخیر در آبادان و كوتاه كردن موی دانش آموز، تنبیه بدنی دانش‌ آموز دارابی و همچنین دانش‌آموز زرین ‌دشتی در بهمن سال گذشته از این موارد است.
در این گونه موارد تیم های كارشناس آموزش و پرورش اعزام می شوند تا بار دیگر ضرورت خط قرمز‌های تربیتی را به برخی معلمان گوشزد كنند.
به ‌رغم تأكید بر ممنوعیت رفتار‌های خارج از عرف و با وجود آموزش‌های ضمن خدمت برای فرهنگیان، برخی معلمان بدون توجه به شدت آسیب‌ و میزان ماندگاری و تأثیر آن بر آینده كودك و نیز از بین بردن سرمایه و اعتماد اجتماعی خانواده‌ها به آموزش و پرورش، همچنان به این امر مبادرت می‌ورزند.

**كوتاه كردن موی دانش آموزان نوعی كودك‌ آزاری است
عضو هیات مدیره انجمن متخصصان كودك فارس به ایرنا گفت: كوتاه كردن موی دانش‌آموزان، كودك‌ آزاری محسوب می‌شود و در گروه كودك‌ آزاری عاطفی جای می‌گیرد كه به اشكال مختلف، اتفاق می‌افتد.
خدیجه ظریفی كوتاه ‌كردن موی دختران هشت ساله را به ‌مراتب بدتر از زدن كودك با تركه می‌داند و می گوید: چون مو برای دختران مهم است، كوتاه‌ كردن آن به قصد تنبیه، توهین آشكار و تخریب شخصیت كودك است و باقی‌ماندن آثار آن برای درازمدت آسیب بسیاری ازلحاظ روحی به وی وارد می‌كند كه متأسفانه این گونه تنبیه‌ها گاهی در خانواده‌ها نیز رخ می‌دهد.
این متخصص كودكان گفت: مهمترین آسیبی كه كودك با این نوع تنبیه دچار آن می‌شود، ازدست دادن اعتماد خود به محیط مدرسه و معلم است كه پیامد آن افت تحصیلی و تغییر رفتار است.
ظریفی ادامه داد: كودك در این مرحله اعتماد خود را به معلمان آینده‌اش را نیز از دست می‌دهد كه این نگرش می‌تواند در آینده سرمنشا رفتارهای خطایی باشد كه ممكن است در جامعه مرتكب شود.
این روانشناس كودك با تأكید بر اینكه بنیان جامعه بر خانواده است و خانواده باید كودكان را برای حضور در جامعه آماده كند، اظهار داشت: آموزش مهارت‌های زندگی و اجتماعی و افزایش اعتماد به نفس باعث می‌شود كودك بتواند با آسیب‌های احتمالی به درستی مواجه شود.

** ضرورت آموزش مهارت« نه گفتن» و تاب‌آوری به كودكان
وی مهارت تاب‌آوری و نیز نه ‌گفتن را از مهم‌ترین مسائلی می‌داند كه باید به كودكان آموزش داده شود.
این روانشناس افزود: با مهارت نه ‌گفتن كودكان در برابر آزار مقاومت و سكوت نمی‌كنند و با آموزش تاب‌آوری می‌توان به كودك یاد داد كه درصورت بروز اتفاق و حادثه چگونه آن را تحمل كند و این موضوعات مطالبی است كه ابتدا باید در محیط خانواده و پس از آن، در آموزش و پرورش به كودكان آموزش داده شود.
این متخصص كودكان همچنین بر ضرورت خود مراقبتی تأكید می‌كند و بر این باور است كه می‌توان با خود مراقبتی به كودكان آموزش داد كسی اجازه توهین و تنبیه آنان را ندارد و حدود رفتار‌های جامعه‌ای كه با كودك سروكار دارد را برای او تبیین كرد.
ظریفی تأثیر بروز چنین رخداد‌هایی را نه ‌تنها مربوط به دانش‌ آموزان آسیب‌ دیده كه متوجه دیگر دانش‌آموزان و سایر خانواده‌ها نیز می‌داند و بیان می‌كند: بروز چنین رفتار‌هایی اعتماد خانواده‌ها را به مدرسه از بین می‌برد و به آن‌ها آسیب می‌رساند این درحالی است كه در شرایط كنونی اجتماعی باید بتوانیم اعتماد مردم را به اقشاری همچون معلمان و پزشكان افزایش دهیم.
ظریفی كه یكی از مبدعان طرح زنجیره حامی كودك است، حمایت از كودكان را در این زنجیره با شش ركن تعریف می‌كند كه عبارت‌اند از خانواده، آموزش و پرورش، شهرداری‌ها، بهزیستی،‌ دادگستری و نیروی انتظامی و معتقد است سرمایه‌گذاری و تقویت زنجیره‌های نخست می‌تواند عامل پیشگیری از این رویداد‌ها باشد همچنین نقش رسانه‌ها در آموزش و اطلاع‌رسانی بموقع و كافی در این میان با اهمیت تلقی می‌شود.
باتوجه‌ به آنچه یاد شد و با در نظر گرفتن قانون حمایت از كودكان، مصوب سال 1381 در مجلس شورای اسلامی، كودك‌آزاری از جرائم عمومی است و احتیاج به شاكی خصوصی ندارد بدین ‌معنا تنبیه كودكان در مدارس مصداق كودك‌آزاری است و به مثابه جرمی عمومی واجد بخشودگی نخواهد شد.
محمدرضا ستوده، روانشناس بالینی در گفت‌ و‌گو با ایرنا بر اهمیت ریشه‌ یابی مشكلاتی كه باعث تنبیه بدنی كودكان در مدارس می‌شود تأكید می‌كند و معتقد است: تنبیه بدنی در مدارس دلایلی متعدد دارد كه باید آن‌ها را بموقع آسیب‌شناسی كرد. از سویی كودكان در خانه آموزش‌های لازم را ندیده‌اند و از سوی دیگر معلمان شخصیت كودك و ظرایف تربیتی او را نمی‌شناسند.

**كودكان قربانی خشم فروخورده برخی معلمان
وی با بیان اینكه برخی معلمان با وجود مشكلات معیشتی، شرایط اجتماعی و نیز فشار‌های بیرونی قادر به اداره درست كلاس نیستند، عنوان می‌كند: این عوامل باعث بروز اتفاقاتی از این دست می‌شود و كودكان در این مواقع قربانی خشم درونی معلمی می‌شوند كه نتوانسته است مشكلات خود را بیرون از مدرسه حل كند.
ستوده گفت: نفس عمل تنبیه چه در خانواده و چه در مدرسه، دارای آثار مخرب روانی و ضدتربیتی است و سرزنش كودكان به هر نوع و از بین بردن اعتماد به نفس آنان و فراتر از آن هر شیوه تنبیه بدنی، هیچ‌گونه جنبه تربیتی و آموزشی بر كودكان نخواهد داشت، بلكه باعث پدید‌آمدن مشكلات رفتاری خواهد شد.
این روانشناس بالینی معتقد است: بهترین روش برخورد با كودك تشویق گام‌به‌گام و شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های سنی كودك است و اینكه معلم توقع داشته باشد كودك فراتر از توانایی ذهنی و شناختی خود رفتار كند، علاوه ‌بر احساس حقارت و از‌ بین‌ بردن اعتماد به‌ نفس او باعث بروز مشكلات روانی می‌شود و معلم را نیز برآشفته و ناتوان می‌كند‌ زیرا انتظاراتش برآورده نمی‌شود و نمی‌تواند بر كار خود تمركز كافی داشته باشد.
وی تأمین حقوق معلمان، ضرورت آموزش‌های به‌روز و كاربردی، آموزش به خانواده‌ها و نیز اهمیت به تربیت درست كودكان را از راهكار‌های پیشگیری از این اتفاقات برشمرد.
به نظر می رسد برخی اقدامات در برخی مدارس از معنای واقعی تنبیه دور است زیرا معنای تنبیه، آگاه كردن است درحالی كه تلقی بیشتر مردم و حتی معلمان از تنبیه این نیست.
چنین افرادی، تنبیه را به معنای كتك زدن، در محدودیت نگاه داشتن و حتی تحقیر كردن است.
7375 /1876
گزارش: سیده سمیرا متین نژاد