29 میلیون نفر در ایران دچار چاقی و اضافه وزن هستند

به گزارش روز یكشنبه گروه علمی ایرنا ، دكتر رضا ملك ‌زاده با استناد به نتایج مطالعه جهانی «میزان شیوع و عواقب اضافه وزن و چاقی در كشورهای مختلف» كه وی از نویسندگان همكار این مطالعه بوده است، روند شیوع چاقی و اضافه وزن در ایران را نیز بسیار خطرناك و هراس انگیز خواند و افزود: 29 میلیون نفر در ایران، دارای چاقی و اضافه وزن هستند.
استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشكی تهران تصریح كرد: در سال 1980 (1359)، تعداد افراد چاق در ایران، معادل 2 میلیون نفر بوده كه به 11 میلیون نفر در سال 2015 (1394) رسیده و 5.5 برابر افزایش یافته است. همچنین تعداد افراد دچار اضافه وزن در ایران، طی همین دوره، از 5 میلیون نفر به 18 میلیون نفر افزایش یافته و بیش از 3.5 برابر شده است.
به گزارش ایرنا، شاخص توده بدنی (BMI) مهمترین فاكتور در تعیین وزن نرمال، اضافه وزن و چاقی است. شاخص توده بدنی با تقسیم وزن (به كیلوگرم) بر توان دوم قد (به متر) به دست می آید. شاخص توده بدنی كمتر از 18.5، نشان دهنده كم وزنی غیر طبیعی است. اگر عدد بدست آمده بین 18.5 تا 24.9 باشد، یعنی وزن فرد طبیعی است. عدد بزرگتر و مساوی 25، نشان دهنده اضافه وزن است. عدد 30 به بالا نشان دهنده چاقی است، كه به ترتیب به چاقی درجه یك (بین 30 تا 34.9)، چاقی درجه دو (بین 35 تا 39.9) و چاقی درجه سه (40 به بالا) تقسیم بندی می شود.

** افزایش شیوع چاقی در دختران زیر 20 سال كشور/ افزایش 8 درصدی چاقی زنان ایرانی
دكتر ملك زاده درباره شیوع اضافه وزن و چاقی در ایران گفت: در ایران از سال 1980 (1359) تا 2015 (1394)، شیوع اضافه وزن در زنان بالغ از 31٫7 درصد به 32٫3 درصد و شیوع اضافه وزن در مردان بالغ از 23٫9 درصد به 35٫3 درصد رسیده است.
وی ادامه داد: در همین فاصله زمانی، شیوع چاقی در زنان از 16٫6 درصد به 24٫1 درصد و شیوع چاقی در مردان از 5٫8 به 13٫8 درصد افزایش پیدا كرده است. شیوع اضافه وزن در دختران زیر 20 سال نیز از 6٫4 درصد به 10٫3 درصد و شیوع اضافه وزن در پسران زیر 20 سال از 4٫1 درصد به 8٫9 درصد رسیده است.
وی تصریح كرد: شیوع چاقی در دختران زیر 20 سال، از 1٫7 درصد به 4٫5 درصد و شیوع چاقی در پسران زیر 20 سال از 1٫2 درصد به 4٫3 درصد افزایش یافته است.
ملك‌زاده خاطرنشان كرد: در مجموع، شیوع استاندارد شده سنی اضافه وزن و چاقی در زنان و مردان بالغ از 39٫2 درصد در سال 1980 به 53٫1 درصد در سال 2015 رسیده و شیوع استاندارد شده اضافه وزن و چاقی در كودكان دختر و پسر در مجموع ، از 6٫7 درصد به 13٫9 درصد افزایش پیدا كرده است.

** افزایش بیش از دو برابری مرگ های ناشی از چاقی و اضافه وزن در ایران
رییس پژوهشكده گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران،به مقایسه میزان مرگ و میر منتسب به اضافه وزن و چاقی در ایران طی سال 1990 (1369) با سال 2015 (1394) پرداخت و گفت : در مجموع از كل تعداد مرگ و میرها در سال 1990 كه شامل 372 هزار فقره بوده، حدود 21 هزار و 500 مرگ یعنی حدود 6 درصد مرگ ها قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی بوده اند؛ در حالی كه از تعداد كل 385 هزار مرگ در ایران طی سال 2015 ، حدود 50 هزار مرگ یعنی معادل 13 درصد از مرگ و میرها، قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی بوده است.
وی در تفكیك مرگ های قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی در دو جنس نیز گفت: این مرگ ها، طی سال 1990 ( 1369) در زنان حدود 10 هزار و 500 فقره بوده كه در سال 2015 (1394) به 22 هزار مورد رسیده و بیش از دو برابر شده است. تعداد مرگ های قابل انتساب در مردان نیز از حدود 11 هزار در سال 1990 به 27 هزار در سال 2015 افزایش پیدا كرده و بیش از دو برابر شده است.

** شیوع چاقی در زنان ایرانی به شدت رو به افزایش است
دكتر ملك‌زاده با استناد به مطالعات مختلف در ایران از جمله مطالعه كوهورت گلستان كه بر روی بیش از 50 هزار فرد بالغ ایرانی بین 40 تا 75 سال صورت گرفته، هشدار داد كه چاقی به ویژه در زنان ایرانی به شدت رو به افزایش است.
وی تصریح كرد: شیوع چاقی در زنان ایرانی (32 درصد) ، حتی بیش از زنان امریكا (35 درصد) به عنوان كشوری كه با بیشترین شیوع چاقی در بالغین جهان روبه روست، بوده است و همچنین شیوع استاندارد شده سنی اضافه وزن در زنان ایرانی بر اساس مطالعه كوهورت گلستان، حدود 69 درصد و نسبت به زنان امریكایی با 62 درصد شیوع، به وضوح بیشتر است.
فوق تخصص بیماری‌های گوارش و كبد در عین حال اضافه كرد: شیوع اضافه وزن و چاقی در مردان ایرانی (به ترتیب با 54 درصد و 16درصد) نسبت به مردان امریكایی (به ترتیب 69 درصد و 28درصد) بسیار كمتر است.

** چاقی و اضافه‌وزن زیر 40 سال ، خطرات بسیاری برای آینده خواهد داشت
ملك زاده افزود: علاوه بر اهمیت شیوع اضافه وزن و چاقی، عوارض ناشی از آن شامل مرگ و میر و ناتوانی نیز بسیار چشمگیر و برای آینده خطرناك است. نتایج مطالعه بزرگ كوهورت گلستان نشان داده است كه اضافه وزن و چاقی در سنین 15 تا 30 سالگی با افزایش خطر مرگ و میر به طور كلی و مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی عروقی و سرطان ها در سنین بالاتر همراه هستند. افزایش وزن در سنین میانسالی از 15 تا 40 سالگی با افزایش چشمگیر خطر بیماری های قلبی عروقی همراه است.

** سهم 70 درصدی بیماری‌ های قلبی در مرگ‌ های منتسب به اضافه وزن و چاقی
معاون تحقیقات وزیر بهداشت عوارض چاقی را از نظر عامل ابتلا به بیماری های غیرواگیر مختلف، فاجعه بار و دارای هزینه های اقتصادی بسیار سنگین دانست و درباره ارتباط بیماری های مختلف با مرگهای قابل انتساب به چاقی و اضافه وزن نیز گفت: حدود 70 درصد كل مرگ‌های قابل انتساب به اضافه وزن و چاقی در زنان و مردان ، مربوط به بیماری های قلبی عروقی است.
وی افزود:دیابت دومین بیماری قابل انتساب به بالابودن نمایه توده بدنی،علت حدود 600 هزار مرگ در جهان بوده است و از بین تمامی مرگ‌های ناشی از دیابت، 9٫5 درصد در افراد چاق رخ داده و 4.5 درصد در افرادی بوده كه نمایه توده بدنی زیر 30 داشته‌اند. بیماری مزمن كلیوی و سرطان‌ها نیز علت كمتر از 10 درصد مرگ‌های قابل انتساب به چاقی و اضافه وزن بوده‌اند .

** نزدیك به یك میلیون ایرانی نیازمند عمل جراحی چاقی
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، هزینه های چاقی را فقط شامل ابتلا به بیماری های غیرواگیر مزمن ندانست و گفت: در حال حاضر نزدیك به یك میلیون ایرانی نیازمند عمل جراحی چاقی هستند و هزینه های این عمل بسیار زیاد است.

** تنها خبر خوب چاقی: چاق‌های امروز بیشتر از چاق‌های دیروز عمر می‌كنند
در میان همه این نتایج نگران‌كننده از چاقی در ایران، دكتر ملك زاده یك نكته امیدبخش را نیز اعلام كرد كه برغم افزایش شیوع چاقی، نرخ مرگ و میر و ناتوانی قابل انتساب به چاقی و اضافه وزن افزایش چشمگیری نداشته است. این یافته نشان می‌دهد افرادی كه در حال حاضر چاق هستند در مقایسه با دهه‌های گذشته سالمتر هستند و به دلیل مراقبت های بهتر، بیشتر عمر می‌كنند.
استاد دانشگاه علوم پزشكی تهران، البته این نكته مهم را هم اضافه كرد كه متاسفانه، مجموع افزایش شیوع چاقی و اضافه وزن در جهان و كاهش مرگ و میر ناشی از آن معادل است با افزایش بار ناشی از ناتوانی كه از بیماری‌های مزمن نظیر دیابت نوع 2 و بیماری مزمن كلیوی ناشی می‌شود.

** نكته بسیار نگران‌كننده: 3 برابر شدن شیوع چاقی در كودكان و نوجوانان و خطر افزایش بروز بیماری‌ها در سالهای آینده
به گفته وی، یكی از نگران‌كننده‌ترین نتایج مطالعه جهانی آن است كه شیوع چاقی در كودكان و نوجوانان در كشورهایی با درآمد متوسط بیش از 3 برابر شده است و این درحالی است كه شروع چاقی در سنین پایین معادل است با افزایش بروز دیابت، پرفشاری خون ، بیماری های مزمن كلیوی و سایر بیماری های غیرواگیر طی سالهای آینده

**هشدار مهم به والدین خوشبین كودكان چاق
نكته بسیار مهمی كه معاون تحقیقات وزیر بهداشت بدان اشاره دارد آن است كه خطر مرگ كلی و اختصاصی با كاهش وزن در میان افرادی كه در نوجوانی چاق بوده یا اضافه وزن داشته اند كاهش نمی‌یابد ! نتایج این مطالعات عوارض جبران ناپذیر چاقی و اضافه وزن به ویژه در میان كودكان و نوجوانان را نشان می‌دهد و این درحالیست كه متاسفانه شیوع اضافه وزن و چاقی در كودكی و نوجوانی كه بدترین نوع چاقی است، در ایران، به علل مختلف كه مهم ترین آنها رژیم غذایی نامناسب و پایین بودن میزان فعالیت بدنی است، روبه افزایش است.

**تصور افزایش شیوع قند خون ناشی از چاقی تا 25 درصد در سالهای آینده بسیار ترسناك است
فوق تخصص بیماری‌های گوارش و كبد، مصرف غذای اضافه و كم تحركی را از علل مهم شیوع چاقی و اضافه وزن در بین ایرانی ها دانست و گفت: 30 درصد غذای مصرفی ایرانی‌ها اضافه است و بیش از 70 درصد مردم دچار چاقی یا اضافه وزن هستند و این درحالیست كه ایرانی‌ها جزو كم‌تحرك‌ترین مردم جهان به شمار می روند و بیش از 80 درصد آنها تحرك كافی ندارند.
به گفته وی اگر روند افزایشی چاقی و اضافه وزن در ایران ادامه یابد،شاهد یك خطر بسیار جدی دیگر در آینده خواهیم بود و آن افزایش شیوع قند خون به عنوان عوارض چاقی، از میزان 10 درصد فعلی تا 25 درصد طی 20 سال آینده است و حتی تصور این اتفاق نیز بسیار ترسناك است.

**چاقی در ایران چگونه مدیریت می شود
ملك زاده در ادامه در پاسخ به نحوه مدیریت چاقی در ایران گفت: سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر كه به تصویب كمیته بیماری های غیرواگیر كشور و امضای برخی مسوولان ارشد و رییس سازمان بهداشت جهانی رسیده است، چاقی را عامل خطر بسیاری از بیماری های غیرواگیر مزمن و نیازمند مدیریت می داند و به همین دلیل، پایه اقدامات مصوب مقابله با چاقی در این سند، بر اطلاع رسانی چهره به چهره به مردم از طریق كارشناسان بهداشتی و توافقاتی با وزارت صنایع برای انجام اصلاحاتی در محصولات صنایع غذایی در راستای كاهش مصرف نمك و شیرینی جات استوار است.

** از افزایش دو برابری مطالعات چاقی در ایران طی 5 سال گذشته تا تشویق مردم به غربالگری مداوم چاقی و اضافه وزن
وی تصریح كرد: همچنین مطالعات زیادی توسط مراكز متعدد تحقیقات بیماری های غیرواگیر در كشور در حال انجام است كه افق دقیقی از میزان شیوع چاقی در ایران پیش رو قرار می دهد و شمار این مطالعات رو به افزایش است و طی 5 سال گذشته بیش از 2 برابر شده است.
عضو كمیته ملی بیماری های غیرواگیر اضافه كرد: سند ملی پیشگیری از بیماری های غیرواگیر، همچنین سیاستهایی همچون ترویج تغذیه انحصاری با شیر مادر تا دو سالگی، تشویق مردم به غربالگری مداوم چاقی و اضافه وزن، اجرای برنامه های پیشگیری از چاقی در مدارس و نظارت بر آن، اجرای برنامه های غربالگری اضافه وزن در برنامه های بهداشتی نظام سلامت، تشویق مردم به داشتن ترازوهای وزنی، ارائه تجهیزات ترازوهای وزنی برای مكان های عمومی، ارائه مشوق هایی به افراد چاق در رویدادهای سلامت مانند ترازوی وزن كشی، نوار اندازه گیری و ...، مشاور های رایگان رژیم غذایی در برنامه های سلامت، حاكمیت فعالیت های فیزیكی مدرسه محور، تاسیس و معرفی مناطق پویا، افزایش تاسیسات ورزش در محل كار، اولویت دادن به تحقیقات مرتبط با چاقی و ارائه تسهیلاتی به پایان نامه ها در این زمینه، ایجاد و تقویت سیستم های ثبت شیوع چاقی و مرگهای ناشی از آن در كشور، تدوین سیاستهایی برای محدود كردن تبلیغات بازاریابی نوشابه ها، پفك ها و ...، تشخیص و درمان چاقی و اضافه وزن از دوران كودكی، تعیین برنامه های ویژه برای سنین در معرض خطر چاقی و شیوع چاقی در ایران و ... را پیش بینی كرده است.

** ضرورت مصرف چند وعده ای میوه ها در طول روز برای كاهش پرخوری و پیشگیری از چاقی
رییس پژوهشكده بیماری های گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران در زمینه پیشگیری از روند فزاینده شیوع چاقی در ایران ضمن توصیه به افزایش تحرك بدنی افراد در جامعه و ورزش مستمر روزانه به طوری كه تعرق كافی بدن را به همراه داشته باشد، همچنین كاهش پرخوری را عامل بسیار مهمی در كاهش چاقی در جامعه دانست و گفت: سرانه مصرف كالری ایرانی‌ها در سال 1970میلادی 2هزار كالری بوده كه این عدد به بالای 3هزار كالری رسیده است.
وی مصرف چند وعده ای میوه ها و سبزیجات تازه در طول روز را در كاهش چاقی و پرخوری و كمك به حفظ سلامت بدن در برابر بیماری ها بسیار ضروری خواند و تاكید كرد: مردم باید این نكته را در نظر داشته باشند كه خوردن یك میوه در هر یك از وعده های چندگانه روزانه ، بهتر از مصرف چند میوه ، صرفا در یك وعده است .
فوق تخصص بیماری های گوارش و كبد در پایان بر یك نكته مهم تاكید كرد:خطر بسیار جدی شیوع فزاینده چاقی ، علاوه بر این كه در فهرست نگرانی ها و تعهدات مهم كشورها برای مقابله با آن است، باید ابتدا توسط مردم جدی گرفته شود و تا این اتفاق نیفتاد خطر شیوع چاقی در ایران باقی خواهد ماند.
علمی (1) ** 1201 **1440