به گزارش ایرنا از آتن، روابط آنكارا و آتن همیشه با چالش هایی روبرو بوده و در دوران اخیر، این روابط وارد مرحله ای جدید با تنش های فراوان شده است . اگر چه هر دو كشور عضو سازمان پیمان آتلانتیك شمالی ( ناتو) هستند و دست كم از این منظر، دو كشور متحد محسوب می شوند اما تنش ها میان این همسایه به ویژه در شرایط كنونی به حدی است كه حتی میانجیگری های دیگر كشورهای عضو ناتو هم نتوانسته در كاهش اختلاف های آنكارا و آتن موثر واقع شود.
در گذشته ای نه چندان دور نیز به رغم تلاش هایی توسط رهبران دو كشور برای بهبود بخشیدن به روابط خود و حل اختلافات كهنه و تشویق دو كشور توسط كشورهای عضو ناتو برای كنار گذاشتن اختلافات آتن و آنكارا ،نتوانستند به این هدف دست یابند.
در شرایط حاضر، عقربه اختلاف ها و تنش های یونان و تركیه تقریبا به منطقه قرمز نزدیك شده به گونه ای كه برخی تحلیلگران مسایل نظامی حتی احتمال درگیری نظامی بین دو كشور را منتفی نمی دادند.
گرچه اختلافات بین آنكارا و آتن ریشه در تاریخ دارد و به دورن عثمانی كه بیش از 400 سال بر یونان حكومت كردنده اند، بر می گردد، اما از آن زمان تاكنون تلاش ها برای رفع اختلافات دو كشور به نتیجه مطلوبی نرسیده است.
هنوز خاطره و یادگار جنگ های عثمانی و حاكمیت آن بر یونان در قلب و فكر یونانیان بجا مانده است. ترك ها نیز یونانیان را مسئول و عامل سقوط امپراطوری عثمانی می دانند.
براساس توافقنامه سال 1923 لوزان، مرزهای امروز تركیه و یونان مشخص شده و شرایط زندگی و ادامه كار اقلیت های باقی مانده از دو كشور نیز تعیین گردیده است كه البته تركیه مدعی است كه تعدادی از جزایره سنگی در دریای مدیترانه و اژه و همچنین مساله فلات قاره بین دو كشور تعیین تكلیف نشده است و این امر در واقع ریشه اختلافات باقی مانده از آن دوران را تشكیل می دهد، زیرا یونان این توافقنامه را كامل می داند كه هم مرزهای دو كشور را مشخص و هم حقوق اقلیت دو كشور را تعیین نموده است.
توافقنامه لوزران كه پس از درگیری شدید نیروهای نظامی تركیه و یونان و با شكست یونان در آسیای صغیر به امضای دو كشور و به عنوان یك سند بین المللی در سال 1923 رسید، مرزهای زمینی و آبی امروز یونان و تركیه و همچنین نحوه فعالیت و زندگی اقلیت های دو كشور در سرزمین یونان و تركیه را مشخص می كند.
** نگاهی به اختلافات دهه های اخیر بین دو كشور
پس از افزایش تنش بین تركیه و سرهنگ های دیكتاتور حاكم در یونان كه از سال 1967 قدرت را دریونان بدست داشتند، رفته رفته این اختلافات بر سر روند اوضاع سیاسی در كشور قبرس و درگیری ها بین یونانیان قبرس و ترك این كشور افزایش یافت و در سال 1974 نیروهای تركیه پس از درگیری های شدید بین نیروهای مسلح یونانی و قبرسی، وارد شمال قبرس شدند و بدین تریب كشور قبرس از این تاریخ به دو بخش شمالی( ترك نشین) و جنوبی (یونانی نشین) تقسیم گردید.
قبرس جنوبی و یونانی نشین توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته می شود، عضو اتحادیه اروپا و واحد پولی اروپا( یورو) است، ولی بخش شمالی( ترك نشین) جزیره قبرس فقط توسط تركیه به عنوان یك كشورمستقل به رسمیت شناخته می شود.
از سال 1974 تا كنون تمام تلاش های سازمان ملل متحد و دیگر جوامع بین المللی برای حل مساله قبرس و وحدت مجدد دو بخش این كشور، كه یكی ازمشكلات اصلی و اختلافات بین آتن و آنكارا را تشكیل می دهد، نتجیه ای در برنداشته .
البته یونان وتركیه دارای اختلافاتی برسر تعدادی از جزایرسنگی و فلات قاره بین مرزهای آبی دو كشوردر دریای مدیترانه و اژه نیز هستند.
گفتنی در سال 1996 نیز كماندوهای نیروی دریایی تركیه وارد جزایره سنگی' امی یا ' شده بودند و با برداشتن پرچم یونان، پرچم تركیه را بر فراز این جزیره افراشته بودند كه با وساطت آمریكا و اتحادیه اروپا از درگیری نظامی بین دو كشور جلوگیری به عمل آمد و نیروهای تركیه این جزیره را ترك كردند، اما تركیه همچنان مدعی است كه این جزیره و تعداد دیگری از جزایر در دریای مدیترانه متعلق به تركیه هستند زیرا براساس توافقنامه لوزان تكلیف این جزایر مشخص نشده است.
** اختلافات اخیر دو كشور
پس از رد درخواست های مكرر آنكارا مبنی بر استرداد آن دسته از نظامیان ترك كه بلافاصله بعد از كودتای نافرجام در این كشور، به یونان پناهنده شده اند ، باعث گردیده كه تنش بین دو كشور بشدت افزایش یابد.
بلافاصله پس از اعلام دادگاه یونان مبنی بر اینكه با درخواست پناهندگی نظامیان ترك براساس قوانین ملی و بین المللی به دلیل تهدید جان آنها در تركیه، تنش بین دو كشور به اوج خود رسید.
همچنین تركیه بار ها اعلام كرده است كه مرزهای یونان و تركیه نیازمند بازنگری هستند و قرارداد لوزان دارای مشكلاتی است و باید مفاد آن تغییر یابد كه این امر باعث خشم آتن و با عكس العمل شدید دولتمردان یونان روبرو گردیده است.
یونان بارها مرزهای خود را مرزهای اتحادیه اروپا معرفی و از سران اتحادیه اروپا خواسته است كه در قبال فعالیت های تحریك آمیز آنكارا سكوت اختیار نكنند.
' رجب طیب اردوغان' رئیس جمهوری تركیه چندی پیش طی سخنانی گفته است: توافقنامه 1923 لوزان بین تركیه و یونان به ضرر تركیه تنظم شده و تلویحاً خواستار بازنگری در آن شد.
این اظهارات نخست وزیر تركیه باعث عكس العمل شدید دولتمردان یونان گردید و از جامعه جهانی خواسته اند كه اجازه ندهند توافقنامه های بین المللی دستخوش بازی سیاسی شود و اعتبار سازمان های بین المللی و بخصوص شورای امنیت سازمان ملل متحد زیر سوال برود.
رییس جمهور یونان در این باره گفته است: هیچ اختلاف و ابهامی در رابطه با مرزهای یونان و تركیه وجود ندارد و تنها مساله ای كه بایستی حل شود، مساله فلات قاره در مرزهای آبی دو كشور است كه آن هم دادگاه لاهه تنها مرجع برای حل و فصل آن است ، بنابراین یونان به هیچ كشوری اجازه نخواهد داد كه حاكمیت یونان برمرزهای دریایی و زمینی اش را زیر سئوال ببرد و با تمام قدرت از حاكمیت ملی و تمامیت ارضی خود دفاع خواهیم كرد.
رئیس جمهور یونان تاكید كرده است: توافقنامه لوزان باید بطور دقیق و كامل اجرا و به آن احترام گذاشته شود زیر براساس آن مرزهای یك كشور عضو اتحادیه اروپا و به عبارتی مرزهای اتحادیه اروپا را تعیین و مشخص گردیده است .
** اختلافات بر سر منابع احتمالی نفت و گاز در سواحل قبرس
پس از دعوت قبرس جنوبی از شركت های خارجی برای انجام عملیات اكتشاف نفت و گاز درمرزهای آبی خود در دریای اژه، تنش بین آتن وآنكارا بشدت افزایش یافته و بارها تركیه اعلام كرده است: بخش جنوبی قبرس حق ندارد تا قبل از حل كامل مساله دو جامعه یونانی نشین و ترك نشین قبرس، به تنهایی ازمنابع نفت و گاز سواحل این كشور استفاده كند، زیرا قبرس شمالی( ترك نشین) نیز سهمی ازاین منابع دارد.
تركیه بارها اعلام كرده است: آنكارا تحت هیچ شرایطی اجازه نخواهد داد كه قبرس جنوبی و یونانی نشین به تنهایی از منابع نفت و گاز در سواحل قبرس قبل از حل كامل اختلافات دوبخش، بهره مند شود و این اختلافات طی یكی دو سال گذشته بارها باعث گردیده كه حتی تا آستانه درگیری نظامی هم پیش بروند كه با وساطت آمریكا و ناتو ازدرگیری نظامی بین این دو كشور عضو ناتو، جلوگیری به عمل آمد.
تحلیلگران و حتی بعضی از سیاستمداران یونان براین باورهستند كه تركیه با استفاده از بحران مالی یونان و با توجه به تصمیم ' رجب طیب اردوغان' رئیس جمهور تركیه برای انجام اصلاح قانون اساسی این كشور كه طبق آن به رئیس جمهوری قدرت زیادی داده خواهد شد، قصد آن دارد كه با افزایش تنش در دریای اژه و مدیترانه با یونان، نظر سیاسیون تندروی كشورش را برای همكاری و همراهی با دولت خود جلب نماید و از این رو دست به برگزاری انتخابات زودهنگام در این كشور زده است .
تحلیلگران نظامی در این باره براین باور هستند كه در آستانه انتخابات عمومی در تركیه، احتمال دارد برای جلب نظر تندروهای ملی گرای این كشور ، نیروهای مسلح تركیه به تنش افزایی بیشتری دست زنند.
در همین حال ' فوتیس كولیس' قائم مقام وزیر دفاع یونان دو روز پیش با هشدار به تركیه و تحریكات نیروهای نظامی این كشور در سواحل یونان و قبرس، گفت: یونان كشور صلح دوستی است ولی با هر تحریك همسایگان خود در راستای دفاع از تمایمت ارضی و حفظ عزت ملت یونان بطور جدی برخورد خواهیم كرد.
وی همچنین مرزهای یونان را مرزهای اتحادیه اروپا قلمداد كرد و افزود: ما براین باور هستیم كه رفاه ملت ها در سایه صلح و دوستی و توسعه همكاری كشورها و بخصوص كشورهای همسایه فراهم خواهد آمد ولی ما در دفاع از مرزهای خود كه مرزهای اتحادیه اروپا محسوب می شود، كاملا جدی هستیم و در این باره با احدی مذاكره نخواهیم كرد ضمن آن كه در صورت نیاز، نیروهای مسلح كشور در آمادگی كامل برای انجام وظایف خود هستند.
اروپام**462**1723
آتن- ایرنا- اختلاف های ریشه دار یونان و تركیه، به رغم تلاش های دو كشور برای بهبود روابط در دوره های مختلف و نیز تلاش های بین المللی برای حل و فصل آن، همچنان پابرجا است و اخیرا تنش ها میان دو همسایه ناسازگار تا جایی بالا گرفته كه برخی تحلیل گران، حتی احتمال وقوع درگیری نظامی بین دو طرف را چندان دور از انتظار نمی دانند.
