پكن در آخرين اخبار منعكس‌شده، تهديد كرده اعمال تعرفه سنگين براي واردات نفت خام، گاز طبيعي و ساير محصولات انرژي از آمريكا را درحالي‌كه در صدر فهرست واردكنندگان نفت آمريكا قرار گرفته است، در دستور كار قرار مي‌دهد؛ آن هم درست زماني‌كه در واكنش به اقدام آمريكا در اعمال تعرفه‌هاي جديد بر كالاهاي چيني اقدام به اعمال تعرفه 25درصدي بر محصولات آمريكايي با ارزش 50 ميليارد دلار كرده بود.
البته اسلحه جديد چين مي‌تواند سبب جايگزيني نفت خاورميانه به جاي نفت آمريكا براي پالايشگاه‌هاي چيني شود، زيرا اعمال تعرفه واردات، پالايشگاه‌هاي چيني را از واردات نفت آمريكا بازخواهد داشت. اين اتفاق مي‌تواند خبر خوبي براي ايران هم باشد. در اين صورت ايران مي‌تواند با درنظرگرفتن تخفيف‌هايي از دعواي اين دو قدرت اقتصادي جهان به نفع خود در شرايط تحريم‌هاي جديد، بهره بگيرد و اين اتفاق هوشياري مسئولان ايراني را مي‌طلبد.
**تهديد غيرمنتظره چين براي صادرات انرژي آمريكا
مت اسميت، مدير تحقيقات كالا در شركت «كليپر ديتا»، در‌اين‌باره گفت: اين مسئله مهمي است. چين در واقع بزر‌گ‌ترين مشتري نفت خام آمريكاست و تهديد اخير چين، تحول مهمي به شمار مي‌رود. طبق آمار وزارت انرژي آمريكا، چين در‌حال‌حاضر روزانه حدود 363 هزار بشكه نفت از آمريكا وارد مي‌كند و در كنار كانادا، به عنوان بزر‌گ‌ترين واردكننده نفت آمريكا قرار مي‌گيرد. همچنين حدود 200 هزار بشكه در روز از محصولات ديگر مانند پروپان را خريداري مي‌كند. صنعت انرژي آمريكا با توليد از ميادين نفت شيل اين كشور رونق گرفته و مجموع توليدش به ركورد 10.9 ميليون بشكه در روز صعود كرده است.
از اين ميزان، آمريكا حدود دو ميليون بشكه در روز صادر مي‌كند و ترامپ برتري در توليد و صادرات انرژي را كليدي براي گسترش نفوذ جهاني آمريكا توصيف كرده است. بر اساس گزارش رويترز، آمريكا همچنين از ساير كشورها، از جمله چين خواسته است واردات انرژي بيشتري از اين كشور داشته باشند و خريد نفت ايران را محدود كنند. چين بزر‌گ‌ترين خريدار نفت ايران است و در سه ماهه نخست سال ميلادي جاري، 650 هزار بشكه در روز نفت ايران را خريداري كرد و معلوم نيست بخواهد اين خريد را محدود كند.
**فرصتي براي ايران
نرسي قربان، كارشناس ارشد انرژي، در گفت‌وگو با «شرق» در تحليل آنچه اكنون در حال رخ‌دادن است، مي‌گويد: آمريكا و چين با ايجاد چنين جو رواني‌اي قصد دارند با فشار بر يكديگر، در نهايت پاي مذاكره بنشينند. قربان با بيان اينكه دنياي نفت بسيار انعطاف‌پذير است، مي‌گويد: اگر قيمت نفتي كه از آمريكا به چين مي‌آيد، فرضا 20 درصد گران‌تر از نفتي كه از خاورميانه مي‌آيد، شود، بلافاصله صادرات آمريكا به چين تقريبا قطع مي‌شود، زيرا پالايشگاه‌ها نمي‌توانند با آن تفاوت قابل توجه نفت، به كار خود ادامه دهند. به گفته اين كارشناس انرژي، آمريكا اگر دو ميليون بشكه صادر مي‌كند، روزانه حدود 20ميليون بشكه مصرف مي‌كند كه از اين ميزان 10.9ميليون بشكه را خود توليد كرده و مابقي را وارد مي‌كند. بنابراين هرچه صادر نكند، از واردات آمريكا كسر مي‌شود. بنابراين آمريكا بايد بتواند نفت خود را به مقصد ديگري بفرستد.
او با بيان اينكه تعرفه روي واردات نفت از آمريكا به پكن، بدون شك اسلحه‌اي در دست چيني‌ها خواهد بود، مي‌افزايد: اين امر موجب مي‌شود كه احتمال مذاكره جدي‌تر شود، اما فكر نمي‌كنم اتفاق فاجعه‌آميزي براي آمريكا باشد. قربان در پاسخ به اين پرسش كه اگر اين تهديد عملياتي شود، فرصتي در اختيار ايران خواهد بود يا خير، توضيح مي‌دهد: بدون شك چين بايد واردات نفت خود را از ساير كشورها افزايش دهد و آنچه اكنون براي اين كشور در دسترس است، نفت خاورميانه است؛ اما اينكه ايران يا عربستان، كدام را انتخاب خواهد كرد، مشخص نيست. با‌اين‌حال، اين اتفاق مي‌تواند فرصتي براي ايران باشد تا با درنظرگرفتن تخفيف‌هايي در قالب پيشنهاد، سهم بيشتري از بازار نفت چين را از آنِ كند.
**چين دنبال پيمان با روسيه
وحيد شقاقيشهري، اقتصاددان، نيز در گفت‌وگو با «شرق» در‌اين‌باره مي‌گويد: ترامپ معتقد است در اقتصاد جهاني تراز تجاري بين كشورها به ضرر آمريكا تمام مي‌شود. آمريكا اكنون 427 ميليارد دلار واردات از اتحاديه اروپا دارد، درحالي‌كه صادرات اين كشور به اروپا 270 ميليارد دلار است؛ يعني حدود 150 ميليارد دلار كسري دارد. اين اتفاق در مقابل چين هم در حال رخ‌دادن است. تحليل ترامپ اين بود كه هم اتحاديه اروپا و هم چين به دلايل مختلف موجب شده‌اند آمريكا متضرر شده و كسري تراز تجاري براي اين كشور ايجاد شود كه در نهايت كسري بودجه را براي اين كشور به همراه بياورد كه از آن، به‌عنوان كسري دوقلو يا دوگانه ياد مي‌كنند و در نهايت موجب تشديد هزينه و بدهي آمريكا مي‌شود.
شقاقيشهري مي‌افزايد: آمريكا معتقد است چين با راهكارهايي ازجمله دست‌كاري ارزش يوان، صادرات خود را ارزان مي‌كند كه اين امر رقابت در سطح اقتصاد بين‌الملل را غيرواقعي و به ضرر آمريكا مي‌كند. بنابراين مي‌گويد چين يوان را ارزش‌گذاري واقعي كند؛ زيرا در غير اين صورت، دست‌كاري ارزش دلار بايد رخ مي‌داد كه بازارهاي بين‌المللي را به‌هم مي‌ريخت. چيني‌ها هم زير بار نرفتند. از آن طرف، اتحاديه اروپا نيز براي رفع موانع غيرتعرفه‌اي كوتاه نيامد. اين امر موجب شد از مذاكرات بر سر دست‌كاري و واقعي‌كردن ارزش ارزها و حذف موانع غيرتعرفه‌اي به سمت جنگ تعرفه‌اي برويم كه آخرين مرحله جنگ اقتصادي است.
او با بيان اينكه جنگ تعرفه‌اي هر دو كشور را متضرر مي‌كند، مي‌گويد: همين كه آمريكايي‌ها تعرفه‌اي روي كالاها بگذارند، چيني‌ها نيز در مقابل تعرفه‌اي براي كالاها در نظر خواهند گرفت. در مجموع، متضرر در جنگ تعرفه، اتحاديه اروپا و چين خواهند بود؛ زيرا تراز تجاري به نفع اين دو است. وقتي حدود 130ميليارد دلار تراز تجاري به نفع اروپاست، در اين صورت، قطعا هزينه بيشتر را اتحاديه اروپا خواهد داد. چيني‌ها هم به همين شكل با سهم بيشتري متضرر مي‌شوند.
شقاقيشهري با بيان اينكه در گذشته چيني‌ها حاضر نبودند به اين راحتي وارد جنگ تعرفه‌اي با آمريكا بشوند، مي‌گويد: استراتژي چيني‌ها دو، سه سال است تغيير كرده و به همين دليل پيش‌بيني‌ها حول اين محور است كه جنگ اقتصادي در آينده تشديد شود. بنابراين اقتصاد صادرات‌محورشان دچار مشكل مي‌شود. چين از 2016 به بعد، استراتژي خود را از توسعه صادرات به تقاضا و توسعه مصرف داخلي برد تا از بحران اقتصادي آينده مصون باشد كه با افزايش رفاه حاصل از افزايش درآمد سرانه در اين كشور، با اقبال همراه خواهد بود.
او با اشاره به تهديد جديد چيني‌ها درباره تعرفه‌گذاري روي محصولات انرژي آمريكا، مي‌افزايد: اكنون چين مي‌تواند نفت خود را جايگزين كند. چيني‌ها فكر مي‌كنند مي‌توانند در بحث تأمين انرژي با روسيه، ايران و عربستان وارد مذاكره شوند. از آنجا كه توليد نفت روسيه نيز بسيار بالاست و اين كشور دنبال افزايش بيشتر توليد است، چيني‌ها به فكر آن هستند روسيه را به‌عنوان هم‌پيمان در كنار خود داشته باشند.
*منبع: روزنامه شرق؛ 1397،3،28
**گروه اطلاع رساني**2059**2002
ماجرا از جنگ ارزي آغاز شد و به ته خط جنگ تعرفه‌اي رسيد. تقابل ترامپ با اتحاديه اروپا و چين كه دعواي دوسر باخت را براي طرفين با نسبت‌هاي متفاوت به‌همراه دارد، حالا به شگرد جديد چين رسيده است.
