سازمان ميراث فرهنگي آثار اساتيد موسيقي را حفظ كند

به گزارش خبرنگار ايرنا، محمد حقگو عصر پنجشنبه در برنامه «خنياگران سرزمين مادري» ويژه موسيقي شناسي خراسان در فرهنگسراي ارسباران اظهار داشت: هر يك از اين اساتيد و بزرگان موسيقي همچون حاج حسن يگانه، محمدابراهيم شريف زاده، غلامعلي پورعطايي با مرگ خود، گنجي را بردند، نهادهاي فرهنگي بايد در زمان حيات اساتيد موسيقي حداقل با تامين معيشت و رفع نگراني هاي آنان، دانسته ها و آثارشان را ثبت و ضبط كنند و براي آيندگان حفظ كنند تا اسناد و منابعي ارزشمند براي هنرمندان جوان موسيقي باقي بماند.
وي درباره موسيقي نواحي گفت: اين موسيقي تا دهه 40، به عنوان موسيقي فولكلور و محلي شناخته مي شد و اواخر دهه 40 فوزيه مجد پژوهشگر موسيقي، پيشنهاد موسيقي نواحي را در راديو و تلويزيون به محمدتقي مسعوديه داد كه از آن پس ضمن تشكيل گروهي و جمع آوري اسناد، گوشه ها و مقام هاي در دسترس، اين واژه متداول شد و موسيقي نواحي از لحاظ علمي و آكادميك مديون اين 2 پژوهشگر است.
حقگو افزود: در حال حاضر در بخش موسيقي نواحي با مشكلات پژوهشي بسياري مواجه هستيم و نيازمنديم كه رويكردها در اين حوزه تغيير كند.
اين موسيقيدان افزود: موسيقي محلي، فولكلور، نواحي در نقاط مختلف كشور لايه دوم زندگي مردم بود، به اين معنا كه يك نفر كشاورز بود و ساز دو تار مي نواخت و فرد ديگر دامدار بوده، آواز هم مي خواند و هنر اين افراد در خشونت هاي منطقه، كمبودها و خشكي كوير، صيقل مي خورد و آثار محزون آنان متاثر از شرايط حزن انگيز اجتماعي و اقتصادي منطقه است.
وي اظهار داشت: پس از انقلاب، علاوه بر كالبدشكافي و رسيدگي به امور موسيقي، جشنواره هاي مختلفي رقابتي برگزار شد كه برخي از بزرگان و هنرمندان موسيقي در اين جشنواره ها حضور پيدا كرده و مورد تقدير قرار گرفتند و جوايزي به برخي از آنان تعلق گرفت اما برخي ديگر جوايزي دريافت نكردند.
حقگو گفت: به عنوان مثال در حال حاضر در تربت جام همدلي سابق وجود ندارد و علت آن اين است كه ما لايه دوم زندگي مردم را به لايه اول منتقل كرديم و سرعت پيشرفت اقدامات انجام شده در حوزه موسيقي بسيار بيشتر از فرهنگسازي در اين حوزه بود.
اين استاد دانشگاه افزود: حضور گروه هاي موسيقي در جشنواره هاي مختلف اقدامي شايسته است اما بايد مورد توجه قرار داد كه چه كساني در اين جشنواره ها حضور پيدا كنند و همچنين شايسته است كه نوجوانان و جوانان در جشنواره هاي رقابتي حضور پيدا كنند نه بزرگان و اساتيد موسيقي كه آثار آنان قابل تقدير است و چنين عواملي باعث شد كه خراسان از لحاظ احساسي دچار سردي شود.
وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به تقسيمات سياسي خراسان و ويژگي هاي موسيقي اين خطه گفت: تقسيمات سياسي اين خطه را به سه منطقه خراسان شمالي، مركزي (رضوي) و جنوبي تقسيم كرده و شمال خراسان، منطقه قوچان، شيروان و جنوب خراسان؛ خواف از لحاظ موسيقايي بسيار غني هستند.
حقگو موسيقي خراسان جنوبي را متفاوت از 2منطقه خراسان شمالي و مركزي دانست و افزود: موسيقي خراسان جنوبي، موسيقي ميداني است و در آن سازهاي سرنا، دهل و دايره بيشتر مشاهده مي شود و فراق خواني و موسيقي تنها مصداق موسيقي خراسان جنوبي است.
وي اظهار داشت: به دليل حضور قوميت هاي مختلف؛ كردها، كرمانج ها، تركمن ها، ترك ها و فارس ها در شمال خراسان، يك تركيب بسيار زيبايي از موسيقي در اين منطقه ايجاد شده كه بيشتر سازي است و تكنيك هاي سازي رشد بيشتري داشته است.
اين آهنگساز با اشاره به تعابير متفاوت ساز دو تار در شمال خراسان و منطقه خواف و تربت جام اظهار داشت: ساز دو تار در شمال خراسان ساز و راوي اصلي موسيقي است و در خواف و تربت جام آواز راوي اصلي موسيقي است و دو تارهمراهي كننده آواز است.
وي با انتقاد از وضعيت موسيقي در شرايط امروز جامعه گفت: ذائقه موسيقايي مردم در سطحي قرار گرفته كه بايد از يكديگر درخواست كنيم موسيقي پخش نكنيم و من گاهي اوقات دچار ترديد مي شوم كه كجا زندگي مي كنم، تمامي اين مسائل ناشي از اين است افرادي در اين حوزه مسئوليت برعهده گرفتند كه شناختي از موسيقي ندارند و نواهاي نامناسب و بي اصالت موسيقي را به هنرمندان جوان ارائه مي كنيم كه آنان مستعد خطا هستند و همچنين با تكريم هاي ناشايست هنرمندان براي حضور و ادامه فعاليت در اين حوزه بي انگيزه مي شوند.
در اين مراسم قرار بود كه از عثمان محمدپرست نوازنده پيشكسوت ساز دو تار تجليل شود، كه اين هنرمند به دليل كسالت در اين برنامه حضور پيدا نكرد.
عثمان محمدپرست متولد 1307 در خواف معروف به عثمان خوافي از استادان دوتار نوازي خراسان است. وي شكل ساز دوتار را تغيير و هفت، هشت پرده موسيقي به آن افزود.
براي اولين بار در سال 91 در قالب مراسمي با حضور محمود دولت آبادي ضمن تجليل، از سرديس اين هنرمند رونمايي شد. همچنين شهريورماه 96 نيز نخستين كاشي ماندگار خراسان‌ رضوي در راستاي حفظ ميراث ناملموس كشور از سوي اداره ‌كل ميراث ‌فرهنگي خراسان ‌رضوي بر سر در منزل عثمان محمد پرست نصب شد.
كيوان ساكت نوازنده تار نيز در اين برنامه با بيان ويژگي هاي شخصيتي عثمان محمدپرست گفت: محمدپرست به عنوان هنرمند پيشكسوت دوتار نواز جنوب خراسان شناخته شده اما شخصيت اجتماعي، بزرگ منشي و سخاوتمندي او هم قابل تامل است.
وي افزود: محمدپرست به همراه زنده ياد مجتبي كاشاني بنيانگذار انجمن ياوري بود كه تاكنون به همت اين انجمن حدود 900 مدرسه در مناطق محروم كشور ساخته شده، اين كاري است كه هنر با مردم مي كند و با كسي كه با هنرش عشق مي ورزد.
ساكت اظهار داشت: زبان مادري ما مديون حكيم ابوالقاسم فردوسي است و خيام كه تقويم جلالي را تدوين كرده، عطار نيشابوري، شيخ حسن خرقاني، محمدرضا شفيعي كدكني و محمدرضا شجريان خسروآواز ايران از ديگر هنرمندان خطه خراسان هستند.
اجراي موسيقي شرق خراسان با حضور عزيز تنها (دوتار)، عبدالله اميني(آواز)، ياسمين تنها(دو تار) و اجراي موسيقي شمال خراسان با حضور ايوب سعيدي(دو تار)، اميد صابري(كمانچه و آواز) و مهدي قيطاسي(دايره) از ديگر بخش هاي اين برنامه بود.
به گزارش ايرنا، فرهنگسراي ارسباران از سال 95 برنامه «خنياگران سرزمين مادري» را با هدف معرفي و آشنايي با موسيقي اقوام برگزار مي كند كه دوره اول اين برنامه به موسيقي شناسي لرستان اختصاص داشت.
دومين برنامه «خنياگران سرزمين مادري» با موضوع موسيقي شناسي خراسان عصر پنجشنبه با حضور محسن سليماني مدير فرهنگي هنري منطقه 3 شهر تهران و رئيس فرهنگسراي ارسباران، محمد حقگو موسيقيدان، آهنگساز، استاد دانشگاه و هنرمنداني همچون كيوان ساكت، بيژن بيژني، منوچهر فيروزي، علي اكبر خادم در اين فرهنگسرا برگزار شد.
تقابل فرهنگي اقوام مهاجر ترك و كُرد در خطه خراسان موجب شده موسيقي نواحي شمال خراسان از نشانه هاي ويژه اين فرهنگ ها بهره مند شود. موسيقي نواحي شمال خراسان در كنار آداب و رسوم نگاه آييني از اقليم جغرافيايي اين سرزمين گرفته و به دو بخش عمده كوهپايه و جلگه اي تقسيم مي شود . بخش آوازي موسيقي نواحي شمال خراسان بيشتر بر پايه وقايع تاريخي، آييني و اساطيري استوار است كه با داستان هاي شاهنامه توسط آواز و همراهي ساز اجرا مي شود.
در بيشتر انواع موسيقي نواحي، مضمون اشعار و كلام نوع فواصل موسيقايي را مشخص مي كند و فضايي حزن انگيز دارد.
موسيقي آوازي اين سرزمين بيشتر با پرش هاي ملوديك بر روي فواصل خاصي پافشاري مي كند و توام با برگشت هاي پي در پي موسيقايي است كه از ويژگي هاي موسيقي آوازي نواحي خراسان شمالي شمرده مي شود.
عمده ترين نغمات و رپرتوآر موسيقي مقامي شمال خراسان توسط دوتار اجرا مي شود زيرا در بين سازهاي اين منطقه، بيشترين قابليت اجرايي را دارا است و بايد گفت اين ساز مهمترين نقش را در شناساندن موسيقي اين سرزمين به جهانيان ايفا كرده است.
تهرام/7245/ 1539