نبض بازار نامنظم می زند

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، افزایش قیمت دلار از اواسط پارسال آغاز شد اما با تداوم روند جهشی آن، دولت سیاست های ارزی تازه ای را بنا نهاد.
بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران از بیست و یكم فروردین ماه یكسان سازی نرخ ارز را با اعلام قیمت هر دلار 4200 تومان كلید زد و با تهیه و تصویب دستورالعمل های تامین ارز مورد نیاز هموطنان در دولت، شیوه های تخصیص ارز را اعلام كرد.
با وجود قول هایی كه برای ایجاد ثبات در بازار قیمت دلار در بازار آزاد داده شد، مردم همچنان با گرانی نامعقول برخی اقلام مصرفی روبرویند، شرایطی كه موضع گیری های مسوولان نشان می دهد بیش از آنكه ناشی از نوسان های ارزی باشد، دلایل دیگری دارد.

** خریداری از اصحاب كهف
در خیابان اصلی بازار تجریش فقط چند خریدار به چشم می خورند كه ویترین مغازه ها را تماشا می كنند. بسیاری از كسبه نیز به بازی با تلفن همراه خود و رصد آخرین خبرهای اقتصادی مشغولند.
خانم جوانی برای خرید چند قلم لوازم بهداشتی وارد یكی از مغازه ها می شود. تعجب بیش از اندازه ای كه چهره اش را بعد از پرسیدن نرخ چند قلم كالا تماشایی كرده است، توجهم را جلب می كند.
وی كه خود را مریم-خ معرفی می كند، می گوید آخرین بار در روزهای پایانی سال یك كرم ضدآفتاب ایرانی را با قیمت 32 هزار تومان خریده اما الان مجبور است آن را 78 هزار تومان بخرد.
وی ادامه می دهد: اواخر اسفند یك كالا را 18 هزار تومان خریدم اما امروز فروشنده آن را 28 هزار تومان عرضه می كند و تاكید دارد این قیمت هفته آینده افزایش می یابد.
«همه فروشنده ها از افزایش قیمت دلار به عنوان عامل گرانی بیش از حد محصولات خود یاد می كنند؛ الان قیمت دلار 2 برابر شده اما برخی اقلام بیش از 200 درصد گرانی را تجربه كرده است».
وی ادامه می دهد: آنقدر قیمت ها زیاد شده است كه فكر می كنم اصحاب كهف شده ام؛ با این تفاوت كه من فقط سه ماه است از بازار خرید نكرده ام.

** به جای فروش باید جوابگوی مردم باشم
فروشنده كه با اعتراض مشتری جوان خود روبرو شده است با عصبانیت می گوید: قبلا در مغازه ام از شدت ازدحام جای سوزن انداختن نبود اما این روزها از 500 نفری كه وارد مغازه ام حدود 400 نفر از قیمت ها متعجب می شوند و با گفتن بد و بیراه به ما از مغازه می روند.
وی ادامه می دهد: ما 2 فروشگاه در پاساژ قائم داشتیم كه یكی از آنها را به دلیل كاهش شدید فروش محصولات تعطیل كردیم و این مغازه را نیز تا پایان دی كه قراردادم تمام می شود، تعطیل خواهم كرد.
فروشنده زیرلب غرولند می كند: این روزها نمی توان كاسبی كرد؛ فقط باید درباره گرانی جواب پس بدهیم.

** كاسبانی كه انصاف ندارند
در پاساژ قائم برخی فروشندگان در حال ور رفتن با گوشی همراهند. عده ای نیز در راهروها كنار یكدیگر ایستاده اند و از وضعیت فروش، اجاره مغازه و... سخن می گویند.
به سراغ یكی از كسبه قدیمی می روم كه سالهاست مانتوهای رسمی و اداری با قیمت مناسب تولید و عرضه می كند.
به غیر از من یك مشتری دیگر دارد و حضور همین یك مشتری شاید نشانه ای از رونق كسب و كار او باشد؛ آن هم در پاساژی كه بسیاری از فروشگاه های آن خالی از مشتری است.
قیمت چند مدل مانتو را از او می پرسم كه نسبت به پارسال حدود 2 برابر شده است اما می گوید هم صنفی های وی با نوسان نرخ دلار قیمت كالای خود را بسیار بیش از این، تغییر می دهند.
وی ادامه می دهد: همه كالاها كه با دلار گران وارد كشور نشده است؛ با این حال بسیاری از كسبه قیمت كالاهای خود را برمبنای نرخ لحظه ای دلار در بازار سیاه تعیین و به مشتری اعلام می كنند؛ این دور از انصاف است.
«رسم كسب روزی حلال این نیست كه كالایی كه در انبارهاست و با دلار 3500 تا 3700 تومانی وارد یا تولید شده است با قیمت بالاتر به مردم بفروشیم».

** هزینه فروشندگان
بساط یك فروشنده جوان گوشه خیابان پهن است؛ احمد می گوید: اگر بخواهم مغازه بگیرم باید ماهانه 15 میلیون تومان اجاره بدهم و 200 میلیون تومان هم پول پیش؛ اجاره و مخارج خانه را هم اضافه كنید. چگونه می توان چنین ریسكی كرد؟
وی ادامه می دهد: با توجه به نبود مشتری مجبورم كنار خیابان بساط پهن كنم تا شاید نظر چند رهگذر را بگیرد.
دختری كنار احمد دستبند می فروشد؛ می گوید از پارسال برای اینكه مستقل باشد ساخت دستبند با سنگ های تزیینی را آغاز كرد.
می گوید 18 سال دارد اما مسن تر به نظر می رسد؛ ادامه می دهد: پیش از عید از ساعت 7 عصر تا 11 شب روزی 80 هزار تومان فروش داشتم اما این روزها تقریبا دست خالی به خانه می روم و در بهترین شرایط 2 تا سه دستبند می فروشم.
تابستان هایی را به یاد می آورم كه در پیاده روهای خیابان تجریش جای سوزن انداختن نبود؛ اغذیه فروشی كه چند قدم دورتر است، همیشه با صف مشتری ها تا داخل خیابان شناخته می شد اما اكنون چراغ های طبقه پایین خاموش است و در طبقه اول نیز به غیر از فروشندگان كسی نیست.

** افزایش خودسرانه قیمت كالا و خدمات ممنوع
با وجود عرضه گران تر كالا در بازار به مصرف كنندگان، رییس اتاق اصناف ایران می گوید: هیچ بنگاه تولیدی و صنفی حق ندارد قیمت كالا و خدمات را به صورت خودسرانه افزایش دهد.
«علی فاضلی» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: بر اساس قانون، هر گونه افزایش قیمت باید از سوی مراجع قانونی آن تصمیم سازی و ابلاغ شود.
فاضلی تایید می كند برخی بنگاه های تولیدی و صنفی نرخ كالا و خدمات خود را به بهانه افزایش قیمت ارز و دستمزد افزایش داده اند و می گوید: این بنگاه ها باید نرخ ها را به وضعیت گذشته برگردانند. قیمت همه كالاها و خدمات در گروه های كالایی اول، دوم و سوم نیز باید بعد از تایید مراجع حقوقی از جمله سازمان حمایت از مصرف كنندگان و تولیدكنندگان، افزایش یابد.
رییس قوه مجریه نیز بر این باور است كه با توجه به تخصیص ارز با قیمت 4200 تومان نباید قیمت كالاها به طور بی رویه و دور از منطق افزایش یابد.
آنگونه كه «حسن روحانی» هفته گذشته در جلسه‌ ساماندهی بازار و بررسی نوسان قیمت برخی كالاها تاكید می كند «هزینه‌ سودجویی عده‌ای نباید بر دوش مصرف‌كننده باشد».
به گفته رییس‌جمهوری، مبنای افزایش قیمت كالاها و خدمات نباید فراتر از نرخ تورم باشد؛ هر چند این گزاره چندان قابل دفاع نیست؛ زیرا تورم از نوسان قیمت‌ها محاسبه می‌شود و نه برعكس؛ یعنی نمی‌توان فرض كرد نرخ تورم یك عدد دستوری و ثابت است و قیمت باقی كالاها باید متناسب با آن نرخ نوسان داشته باشد.
اقتصام* م.خ *1961*