به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، مطالبه گری و پرسش و پاسخ ویژگی ذاتی و پذیرفته شده برای دانشجو به شمار می رود، با وجود این می بینیم كه گاهی مطالبات دانشجویی و طرح خواسته ها در تنگناهایی قرار گرفته و دانشجو به نتیجه دلخواه در این مسیر نمی رسد. در این میان تشكل های دانشجویی به عنوان بازوهای هدایت كننده، نقش مهمی در تعالی و ترقی مطالبات دارند.
رهبر معظم انقلاب در بیانات و دیدارها بارها مطالبه گری را حق اصلی جوانان به ویژه دانشجویان عنوان كرده اند. ایشان هفتم خرداد ماه گذشته در تازه ترین اظهارات خود در دیدار جمعی از دانشجویان، «روحیه ی جوانی، احساس هویت اثرگذار، انگیزه های ایمانی و آرمانی جریان های دانشجویی و مطالبه گری آرمان ها» را مایه ی امید به آینده خواندند و بر ضرورت «انقلابی بودن، انقلابی ماندن و انقلابی عمل كردن» با توجه به ظرائف و لوازم آن تأكید كردند. آیت الله خامنه ای همچنین پیشتر در جایی فرمودند: جوان باید مطالبه كند، باید احساس كند كه این مطالبه سودمند است، ثمربخش است؛ و تشویق بشود بر این مطالبه و باید احساس كند كه او فقط مسئولیتش طرح سؤال و پرتاب كردن یك شعار نیست.
به عبارت دیگر، مسلم این است كه نام دانشجو و دانشگاه با انتقاد، مطالبه و حتی اعتراض پیوند خورده است. هر یك از سلیقه ها و افكار مختلف حاضر در دانشگاه حق بیان دارند اما گاهی این بیان و مطالبه گری ها به سوی بیراهه هایی رفته كه نه تنها عرصه پیشرفت و فعالیت را بر دانشجویان تنگ می سازد بلكه نظام آموزش عالی را نیز دچار چالش می كند. در این میان این پرسش به ذهن می رسد كه مطالبات و خواسته های دانشجویی چگونه به بهترین و مناسب ترین راه محقق می شوند و دانشجو از چه طریقی می تواند به آنچه خواسته بر حقِ خود می داند، دست یابد؟
** صدای دانشجو، صدای بدنه جامعه
به گفته یك دانشجوی دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دانشگاه به دلیل ماهیت خود از بدنه جامعه و مطالبات آن حمایت می كند. دانشجویان مطالبه گر، برقراری عدالت و شفاف سازی در حوزه های مختلف را خواستار هستند.
این دانشجوی مقطع دكترا كه خواست نامش ذكر نشود، تاكید كرد: بدنه دانشجویی به دنبال افزایش حساسیت مسئولان نسبت به جامعه است. بنابراین صدای دانشجو باید شنیده شود.
وی در ادامه خواست تا مطالبه گری و درخواست های دانشجویان با برچسب های منفی پاسخ داده نشود چراكه بدنه دانشجویی به دلیل وابسته نبودن به بسیاری از امور، بدنه آزادی خواه جامعه تلقی می شود و چون هنوز محافظه كار نشده و در ساختارها قرار نگرفته است، می تواند جامعه را بازنمایی كند.
** مطالبات در چارچوب قانون و لزوم تخفیف در مجازات
«محمدجواد حق شناس» استاد دانشگاه و عضو پنجمین شورای شهر تهران با بیان اینكه امر مطالبه گری گاهی پرهزینه تعریف می شود، اظهار داشت: به طور معمول زمینه مطالبات دانشجویی در كشور ما به دلیل فراهم نبودن بسترهای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و قانونی با مشكلات جدی روبه رو می شود. در پاسخ به برخی مطالبات، شاهد رفتارها و روش هایی هستیم كه تناسبی میان مطالبه گری و دانشجو ندارد. میان برخوردها و مجازات ها با خواسته ها نسبتی وجود ندارد. در حالی كه در بسیاری از كشورهای جهان برای دانشجویان از تخفیف در مجازات استفاده می شود، بعضا شاهد برخوردهایی چون محرومیت از تحصیل و سایر محكومیت هایی چون زندان هستیم كه خوشایند نیست.
این استاد دانشگاه همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا مبنی بر اینكه چگونه می توان مطالبات دانشجویی را در مسیر قانونی و درست هدایت كرد تا به نتیجه مطلوب رسید، گفت: دستیابی به چنین امكانی در چند ساحَت قابل بررسی است. نخست، ساحت تقنینی است. همانطور كه می دانیم قانون اساسی ما هر نوع اعتراض، راهپیمایی و رفتار را كه نشان از وجود جریان آزاد در جامعه است، محترم شمرده است. بنابراین تصریح قوانین در این زمینه كمك بزرگی به توجه به مطالبات دانشجویی خواهد كرد.
وی معتقد است: اعمال حقوق و قوانین نیز كه بر دوش مقام های امنیتی و قضایی كشور است در ساحت بعدی مورد توجه قرار می گیرند. در این مرحله مقامات باید با نگاهی مثبت به دانشگاه و دانشجو نگریسته و فضا را به شیوه ای صحیح مدیریت كنند.
این استاد دانشگاه همچنین افزود: در این میان، تشكل های دانشجویی فعال چه در دانشگاه و چه خارج از این چارچوب نیز بار سنگینی بر دوش داشته و علی القاعده در هدایت مسیر اعتراضات باید مراقبت های لازم را به عمل آورند. فعالان دانشجویی باید راه خود را از جریان ها و افرادی كه به قانون و منافع ملی بی اعتنا بوده، جدا كنند.
حق شناس در پایان تاكید كرد كه صف تشكل های دانشجویی و دانشجویان مطالبه گر باید از طیف هایی كه در تلاش هستند اعتراضات را به حاشیه برده یا وحدت ملی و منافع كشور را زیر پاگذارند، جدا شود.
** ضرورت همخوانی خواسته ها با انتظارات عمومی
«محمدعلی حاضری» جامعه شناس و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا دلیل عمده حركت برخی مطالبات دانشجویی در مسیر نادرست را ناهمخوانی مطالبات با ارزش های عمومی عنوان كرد و گفت: اگر مطالبات دانشجویی در راستای مطالبه تاریخی و سیاسی كه كلیت جامعه به دنبال است، حركت كرده و دانشجویان خواست عمومی مردم را نمایندگی و رهبری كنند، می توان پیش بینی كرد كه در مسیر درست هدایت خواهند شد.
این عضو هیات علمی دانشگاه دلیل بیان مطالبات از زبان دانشجویان به جای مردم را عدم وابستگی های ذهنی دانشجویان عنوان كرد و افزود: دانشجویان به دلیل عدم وابستگی ها و برخورداری از شجاعت و شور جوانی مطالبه گری می كنند در حالی كه دیگران به دلایلی، توانایی درخواست آنها را نداشته باشند.
وی معتقد است: اگر دانشجویان همان انتظارها، ارزش ها و خواسته هایی را مطرح كنند كه سایرین شاید به دلیل برخی محافظه كاری ها جسارت طرح آن را نداشته باشند، صداهای مختلف شنیده خواهد شد و مطالبات هم به نتیجه می انجامد.
حاضری در ادامه آگاهی را دیگر دلیل طرح مطالبات از سوی دانشجویان دانست و به خبرنگار ایرنا گفت: گاهی عدم هم سنخی یا عدم همراهی و مطابقت با باورها یا ارزش های عمومی كه ناشی از آگاهی است، می تواند مانع ثمربخشی اعتراضات دانشجویی، آن گونه كه باید و شاید، شود.
به اعتقاد حاضری، گاهی ریشه بروز هرج و مرج در مسیر دستیابی به مطالبات دانشجویی از ایدئولوژی، فلسفه سیاسی و نظام اعتقادی فكری كه گاه ممكن است در تقابل با نظام و مردم باشد، نشات می گیرد. در چنین مواردی نیز ممكن است مردم یا حاكمیت با مطالباتی از این دست مقابله كنند و در جهت دفاع از حقوق مردم از قدرت و حاكمیت خود دفاع كنند.
این تحلیلگر همچنین شور و نشاط دانشجویی را كه گاهی مانع به كارگیری روش ها و سازوكارهای قانونی برای طرح مطالبات می شود، در نوع برخورد با دانشجویان مطالبه گر اثرگذار دانست.
آنچه از كلام تحلیلگران سیاسی و فعالان دانشجویی برمی آید این است كه ثمربخشی مطالبات دانشجویی و قرارگرفتن در مسیر درست به شكلی كه منجر به تنگناهای قانونی نشود، نیازمند طرح مطالبات در چارچوب های قانونی است به گونه ای كه برهم زننده نظم عمومی نبوده و خدشه ای بر منافع ملی و مصالح عمومی جامعه وارد نسازد. ثمربخشی اعتراضات دانشجویی مشروط بر دوری گزینی از گروه ها و جریان هایی است كه در تلاش اند تا در مسیر تعالی و توسعه آگاهی در جامعه خدشه وارد كرده و از این دست اعتراضات به نفع خود بهره برداری كنند. بنابراین می طلبد دانشجویان با تكیه بر هوشیاری و آگاهی و جداسازی مسیر از جریان های فرصت طلب، خواسته های خود را در فضایی آرام و قانونمند به پیش برده و به اهداف خود دست یابند.
علمی**9283**2017
تهران- ایرنا- نام دانشجو و دانشگاه كه به میان آید، مولفه های مطالبه گری و پرسشگری نیز در پیوند با آن به عنوان اصلی ترین ویژگی ها مطرح می شوند. پرسشگری حق اصلی دانشجو است و رعایت مرزها و چارچوب های قانونی در طرح مطالبات، نقش تعیین كننده ای در ثمربخشی آنها دارد.
