تكمیل زنجیره فولاد نیازمند راهبرد اجرایی

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، امروز جمهوری اسلامی با تدابیر اتخاذی ظرفیت تولید فولاد خام كشور را به بیش از 30 میلیون تن رسانده كه در واقع پشت سرگذاردن افزون بر نیمی از راه پیش بینی شده است.

** متوازن سازی زنجیره فولاد یك اصل مهم
دستیابی به ظرفیت پیش بینی شده در سند چشم انداز فولاد كشور نیازمند برقراری توازن لازم بین زنجیره شامل استخراج مواد خام، كنسانتره سازی، گندله سازی، آهن اسفنجی و سرانجام فولادسازی است.
بررسی ها نشان می دهد توازنی در سال های 90- 1384 وجود نداشت و نامتوازن بودن زنجیره فولادسازی كشور و توقف بسیاری از طرح ها همچون فولادهای استانی هشتگانه، بستر تولید را با چالش های مختلف روبرو ساخته بود.
به گفته محمد اتابك عضو شورای نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، در نیمه دهه 80، منشاه مشكلات در زنجیره فولاد، نبود توازن بود؛ در بعضی از عرصه ها طرحی شروع اما به نتیجه نرسید و كار متوقف مانده بود.
وی یادآور شد: طرح های هشتگانه فولادی، سال ها با معضل نداشتن منابع روبرو بود و متوقف شد؛ این امر پیامد واردات میلیونی فولاد را بدنبال داشت.
به اعتقاد این متخصص صنعتی، امروز بحران آب این واقعیت را پیش روی برنامه ریزان قرار داده كه طرح های فولادی باید در كنار آب های بین المللی ایجاد شود تا برای تامین آب مورد نیاز، واردات مواد اولیه و صادرات محصولات نهایی دغدغه ای نباشد.

** 164 میلیون تن سنگ آهن نیاز داریم
بررسی ها در چارچوب سند چشم انداز 1404 نشان می دهد دستیابی به ظرفیت 55 میلیون تنی فولاد نیازمند تامین سالانه 164 میلیون تن سنگ آهن است كه از این رقم براساس ظرفیت كنونی بیش از 28 درصد تحقق یافته است.
اطلاعات موجود نشان می دهد علاوه بر ظرفیت حدود 47 میلیون تنی سنگ آهن كشور، طرح هایی در قالب ظرفیت 50 میلیون تنی نیز در دست اقدام است. بنابراین 67 میلیون تن ظرفیت جدید نیاز داریم تا استخراج این ماده معدنی برپایه آن صورت گیرد.

** نیازمندی به 80 میلیون تن كنسانتره
برپایه سند چشم انداز صنعت فولاد در افق 1404، یكی از پیش نیازها كنسانتره است كه برای این منظور حداقل 80 میلیون تن كنسانتره باید تامین شود. ظرفیت كنونی كشور به 48 میلیون تن رسیده و طرح های در دست اجرا به 20 میلیون تن رسیده است.
مهدی كرباسیان رییس هیات عامل سازمان توسعه ونوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ( ایمیدرو ) نیز معتقد است، همه تلاش صورت گرفته در زمینه زنجیره فولاد از مرحله كنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش این است كه به توازن برسیم.
وی افزود: یكی از اقدام‌های مهمی كه برای ایجاد توازن در سال‌های 92 و 93 انجام شد این بود كه طرح جامع فولاد به ‌صورت دقیق‌تری مورد بازنگری قرار گرفت و اكنون در دوره های سه ماهه برنامه دستیابی به 55 میلیون تن ظرفیت فولاد در چشم‌انداز 1404 برای حفظ و ایجاد توازن زنجیره فولاد، مورد پایش قرار می گیرد.

** ایجاد تعادل در بخش كنسانتره نیاز به سرمایه گذاری دارد
اتابك ضمن یادآوری شتاب بخشیدن به اجرای طرح های فولاد استانی در شرایط كنونی گفت: مجموع ظرفیت كنونی و طرح های دردست اجرای كنسانتره به 68 میلیون تن رسیده؛ در واقع بیش از 85 درصد هدف برنامه تكلیفش روشن شده و بقیه نیز نیازمند سرمایه گذاری است.
مدیرعامل شركت گسترش صنایع معدنی و فلزی كاوه پارس (وابسته به بنیاد مستضعفان) نیز گفت: اكنون 12 میلیون تن ظرفیت جدید برای كنسانتره نیاز داریم كه امكان تعادل بخشیدن در این بخش را در چارچوب سند چشم انداز به همراه خواهد داشت.
وی اضافه كرد: برخی براین باورند با وجود كمبود كنسانتره، صادرات سنگ آهن چگونه قابل توجیه است، اما تا مادامی كه ظرفیت سازی لازم برای ایجاد واحدهای تولید كنسانتره فراهم نشود، واحدهای سنگ آهن برای توسعه به سرمایه‌گذاری و جذب ارز نیاز دارند؛ بنابراین ناگزیر از صادرات می‌ شوند.

** نیاز به 75 میلیون تن گندله در قالب سند چشم انداز
پس از فراهم سازی بستر تامین نیاز كشور در بخش كنسانتره سنگ آهن، حلقه گندله یكی از دغدغه های اصلی بوده و اكنون دارای ظرفیت 44 تا 45 میلیون تنی است.
به گفته رئیس هیات عامل ایمیدرو، افتتاح طرح های پنج میلیون تنی گندله سنگان و اوپال در سال گذشته، حركتی رو به جلو در این بخش است.
اتابك افزود: در چارچوب سند چشم انداز اكنون به حداقل 75 میلیون تن گندله نیاز داریم؛ بنابراین سرمایه گذاری در این بخش یك ضرورت است.
این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: طبق بررسی ها میزان ظرفیت واحدهای گندله سازی در دست اجرا بیش از 30 میلیون تن است كه با احتساب ظرفیت فعال، تعادل در این بخش برقرار خواهد شد.

** 17 میلیون تن ظرفیت جدید آهن اسفنجی در دست اجرا
پس از كنسانتره و گندله سازی در زنجیره فولاد، تولید آهن اسفنجی اهمیت بسزایی دارد. برپایه اطلاعات، اكون كشورمان نخستین تولیدكننده آن در خاورمیانه محسوب می شود.
ظرفیت كنونی آهن اسفنجی 28 میلیون تن اعلام شده و برای دستیابی به رقم 52 میلیون تن ظرفیت در افق 1404، علاوه بر 17 میلیون تن ظرفیت جدید در دست اجرا، نیازمند سرمایه گذاری برای تحقق اهداف ترسیم شده است.
براساس اعلام شركت ملی فولاد، در زمینه آهن اسفنجی برنامه ریزی شده تا جایی كه امكانپذیر است نسبت به ایجاد واحدهای گندله‌سازی اقدام شود؛ این اقدام ضمن كاهش هزینه، زنجیره تولید را تكمیل می كند.
گزارش از : حسین عضدی فسا
اقتصام**1559** 2023 ** 1418