سرمایه گذاری در حوزه اشتغال نیازمند ثبات سیاسی و اجتماعی است

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ یكی از معضل ها و مشكل های مردم در سال های اخیر بحث اشتغال جوانان بوده است به گونه ای كه كاهش نرخ بیكاری از بارزترین هدف های برنامه ریزان اقتصادی محسوب می شود زیرا بیكاری از نامطلوب ترین پدیده های اجتماعی - اقتصادی به شمار می رود كه پیامد های مختلفی مانند نبود اطمینان در حوزه ملی، فقر و ناهنجاری های روانی، بزهكاری، مهاجرت، قاچاق مواد مخدر، طلاق و ... را به دنبال دارد. از این رو رسیدگی به این مهم سرآغاز از میان بردن بسیاری از مشكل ها خواهد بود.

بیشترین نرخ بیكاری را می توان در میان جمعیت فارغ التحصیل كشور مشاهده كرد زیرا با رشد روز افزون جمعیت دارای تحصیلات عالی كه نتیجه افزایش بیش از اندازه ظرفیت دانشگاه‌ ها و مراكز آموزش عالی بود، تعادل میان فرصت‌ های شغلی موجود، نیاز واقعی بازار كار و جمعیت فارغ التحصیل دانشگاهی از میان رفت و جمعیت زیادی از بیكاران به وجود آمدند كه شغلی ندارند و در غیر این صورت در بخش های غیررسمی، پاره وقت و غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود كار می كنند كه این مهم نیز معضل های خاص خود را ایجاد كرده است. از این رو دولت ها برای كاهش نرخ بیكاری باید سیاست‌های ایجاد اشتغال را در پیش بگیرند زیرا اگر با شفافیت و كارآمدی بیشتری در این زمینه رفتار كنند، بدون تردید سیاست ‌های ایجاد اشتغال نیز با اثربخشی بیشتری همراه خواهد بود.

بنابراین اشتغال از پدیده‌های انسانی حوزه اقتصاد محسوب می شود و از آن جهت كه عوامل زیادی در شكل گیری آن تاثیر دارند، باید این مهم را از جنبه‌ های گوناگون و به طور همزمان بررسی و تحلیل كرد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا برای بررسی وضعیت اشتغال و بیكاری در ایران با «زهرا كریمی موغاری» عضو هیات علمی دانشگاه و كارشناس اقتصادی در زمینه بازار كار به گفت وگو پرداخته است.

** عرضه نسبت به تقاضا در بازار كار ایران
كریمی موغاری درباره بازار كار و اشتغال در ایران گفت: اشتغال در ایران به ویژه در میان قشر جوان، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. از این رو برای بررسی بازار كار و اشتغال در كشور باید به عرضه و تقاضا توجه داشت؛ آن چیزی كه در بازار وجود دارد، مازاد عرضه نسبت به تقاضا است؛ یعنی تعداد افرادی كه نیروی كار خود را در بازار عرضه می كنند، بسیار بیشتر از فرصت های شغلی موجود است. هر چند این مشكل در همه كشورها وجود دارد و تنها مختص ایران نیست.

** تحول فرهنگی دهه 70 خورشیدی در بازار كار
عضو هیات علمی دانشگاه اظهار داشت: بازار اشتغال ایران با مشكل اضافه عرضه روبرو است كه به 2 عامل افزایش جمعیت دهه 60 خورشیدی و تحول فرهنگی دهه 70 خورشیدی مربوط می شود.

**وضعیت اشتغال زنان
این كارشناس اقتصادی بازار كار بیان داشت: بیشتر زنانی كه وارد دانشگاه شده اند، به دنبال شغل مناسب هستند و به هر مقدار كه سطح تحصیلات آنها بالاتر می رود، مدت طولانی تری در جستجوی كار هستند و اشتغال آنها به عنوان یكی از دغدغه های خانواده ها نیز تبدیل شده است. بنابراین ممكن است یك زن با مدرك دیپلم، چند ماه به دنبال كار باشد و سپس منصرف شود اما فردی با مدرك لیسانس و بالاتر مدت بیشتری به دنبال شغل مناسب است و همین كه زنان از پیدا كردن شغل مناسب منصرف می شوند، در آمارها هم به عنوان جمعیت خانه دار و غیرفعال به حساب می آیند.

اگر امروزه نرخ بیكاری در میان زنان بالای 20 درصد است، بخش قابل توجهی از آنها در آمارها به حساب نمی آیند كه به آن بیكاری پنهان می گویند؛ یعنی افرادی هستند كه از پیدا كردن شغل ناامید شده اند. بنابراین در بخش عرضه بازار كار، رشد قابل توجهی وجود دارد.

**ناتوانی در حفظ فرصت های شغلی
كریمی موغاری مساله جدی در بازار كار را در بخش تقاضا دانست و توضیح داد: یكی از مشكل های كشور در زمینه تقاضای بازار كار، ناتوانی در حفظ فرصت های شغلی موجود است. وجود خبرهایی از تعطیلی كارخانه ها، تعدیل نیروهای كار، كم كردن ظرفیت های تولید و ... گویای همین ناتوانی است كه این مهم با شرایط داخلی و بین المللی ارتباط دارد.

عضو هیات علمی دانشگاه درباره نقش سیاست های بین المللی در طرف تقاضای بازار كار ایران تصریح كرد: در حوزه بین المللی با خروج آمریكا از برجام و فشارهای بین المللی بنگاه های بیشتری به سبب نداشتن اطمینان، سرمایه گذاری خود را متوقف می كنند و بنگاه های جدیدی ایجاد نمی شود كه این مهم در حوزه تقاضا تاثیر مستقیم دارد.

**نیروی تحصیلكرده و مشكل اشتغال
این كارشناس اقتصادی بازار كار درباره وضعیت اشتغال در میان نیروهای تحصیلكرده و نیروهای ساده گفت: ایران از نظر نیروی كار ساده و غیرماهر با اشتغال كامل و گاهی با كمبود نیرو روبرو است، در صورتی كه نرخ بیكاری برای نیروی كار تحصیلكرده به ویژه برای زنان به نزدیك به 50 درصد می رسد؛ یعنی مشكل بازار كار و اشتغال در ایران در حوزه نیروی كار تحصیلكرده وجود دارد زیرا بنگاه رغبتی برای سرمایه گذاری جدید مبتنی بر نیروی كار ماهر ندارد.

بنابراین باید دانست در حوزه اشتغال نیروی تحصیلكرده و ماهر با وضعیت نامناسبی روبرو هستیم و اگر شرایط به همین صورت ادامه پیدا كند، در آینده مشكل اشتغال نیروی كار تحصیلكرده همچنان بیشتر خواهد شد.

وی در ادامه یادآور شد: اكنون ایران از یك مزیت بزرگ نیروی كار تحصیلكرده برخوردار است كه در بیشتر مواقع مزد كمی می گیرند و بخش بزرگی از آنها در اشتغال غیررسمی به سر می برند كه از بیمه و امنیت شغلی نیز برخوردار نیستند زیرا عرضه بالا در برابر تقاضای پایین قرار دارد و این شرایط را ایجاد كرده است.

**راهكارهای ایجاد اشتغال و كاهش نرخ بیكاری
كریمی موغاری درباره راهكارهای ایجاد اشتغال و كاهش نرخ بیكاری در كشور توضیح داد: اگر بخواهیم در حوزه اشتغال شرایط بهبود پیدا كند باید این فضای نامطمئن با چشم انداز نامناسب را تغییر داد زیرا صاحبان منابع مالی در چنین شرایطی گرایش به سرمایه گذاری بلندمدت پیدا نمی كنند. از طرفی اگر دیپلماسی كشور در حوزه بین المللی، بتواند سایه تنش ها را از سر اقتصاد دور كند و اختلاف های داخلی به ویژه در حوزه سیاسی مدیریت شود و به نوعی ثابت در كشور ایجاد كنند، با مزیتی كه ایران در حوزه نیروی كار تحصیلكرده دارد، می تواند سرمایه های خارجی را جذب و نوعی پویایی در حوزه اشتغال ایجاد كند.

عضو هیات علمی دانشگاه در پایان اظهار داشت: برای تغییر این وضعیت و كم كردن بار مشكل های مردم در حوزه اشتغال باید در حوزه داخلی و بین المللی نوعی ثبات و امنیت ایجاد كرد زیرا اقتصاد برخلاف سیاست كه میدان ریسك و خطر كردن است، به ثبات و امنیت نیاز دارد تا بتواند سرمایه گذاری خارجی را جذب كند. از این رو آن چیزی كه در بازار كار مشاهده می شود انعكاسی از وضعیت اقتصادی كشور است به همین سبب اگر بازار كار در شرایط خوبی به سر نمی برد می توان نتیجه گرفت كه وضعیت اقتصاد كشور نیز مناسب نیست.

پژوهش**9370**2002**9131