به گزارش ایرنا، كاهش مطالعه در جامعه، پدیده ای چندمتغیری است و نمی توان آن را با تكیه بر یك متغیر مانند «توسعه لجام گسیخته فضای مجازی» توجیه كرد، زیرا تجربه كشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه نشان می دهد كه مطالعه كتاب در كنار گسترش اینترنت و شبكه های اجتماعی مانند گذشته در آنها رایج است.
اولویت نداشتن تلاش برای ترویج فرهنگ مطالعه در جامعه، قیمت سرسام آور كتاب و كاغذ، اهمیت ندادن به فعالان عرصه فرهنگ و نویسندگی به شكل شایسته و سایه افكندن دغدغه های اقتصادی و اجتماعی بر ذوق فرهنگی شهروندان از جمله چالش های حوزه كتاب و كتابخوانی است.
سرپرست سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تبریز، ارایه آموزش های شهروندی و افزایش سرانه مطالعه و ترویج فرهنگ كتابخوانی را از برنامه های اولویت دار این سازمان اعلام می كند و می گوید: با وجود اینكه همه دستگاه ها حرف از ترویج فرهنگ مطالعه می زنند ولی راهكار علمی دستیابی به این هدف را اصحاب قلم و كتاب می توانند ارایه كنند.
میكائیل نظری با بیان اینكه اصحاب قلم و كتاب برای یك شهر قدرت و قوت قلب به شمار می روند، می افزاید: این افراد می توانند راهكارهای لازم را برای افزایش سرانه مطالعه و ترویج فرهنگ كتابخوانی به دستگاه های اجرایی و فرهنگی ارایه دهند.
وی اظهار می كند: اگر در هر یك از بخش‌هایی اجرایی بتوان موقعیت درنگ و مطالعه ایجاد و شهروندان را در فرصت‌های كوتاه به مطالعه و خواندن كتاب‌های كم‌حجم و در دسترس دعوت كرد، گام مهمی در جهت افزایش سرانه مطالعه در جامعه برداشته می شود.
سرپرست سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تبریز می گوید: حركت به نقطه ایده‌آل مطالعه نیازمند یك رویه هماهنگ و منسجم در مجموعه مدیریت شهری است.
نظری ادامه می دهد: با همكاری و همراهی اصحاب قلم و دستگاه های فرهنگی و انتخاب راهكارهای مناسب می توان افراد جامعه را با كتاب و كتابخوانی آشتی داد.
مدیركل كتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینكه سیر نزولی امانت كتاب در ایران كاملا مشهود و این روند از سال 87 آغاز شده است، می گوید: آمار امانت كتاب از كتابخانه های كل استان طی سال های 92- 93 بیش از 1.5 میلیون جلد كتاب در سال بود كه این آمار در سال 96 به جای افزایش به حدود یك میلیون و 200 هزار جلد كاهش یافته است.
شهرام خدایی می افزاید: این روند به علت برخی رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی روی داده و این موج موجب بروز قهر فرهنگی در جامعه شده است.
وی اظهار می كند: یكی از علت های كاهش رغبت مردم به مطالعه تولید محتوای كتاب هاست كه این موضوع باید به صورت كارشناسی بررسی شود.
مدیركل كتابخانه های آذربایجان شرقی می گوید: در اوایل دهه 70 طرح آزاد سازی چاپ كتاب انجام شد و این امر موجب افزایش آمار چاپ در كشور فارغ از داشتن یا نداشتن ارزش چاپ برخی از كتاب ها شد.
خدایی با بیان اینكه در سال های اخیر ذهن افراد جامعه به سوی گفت و گوهای مجازی سوق یافته است، ادامه می دهد: دنیای مجازی با وجود اینكه اطلاعات می دهد ولی سواد و آگاهی نمی دهد، زیرا بیشتر اطلاعات آن عمیق و از منابع موثق نیست.
وی با اشاره به اینكه مخالف دنیای مجازی نیست، می گوید: احتمال درستی یا نادرستی اطلاعات ارایه شده در این فضا وجود دارد ولی اطلاعات درج شده در كتاب ها دارای عمق بوده و درست است.
خدایی می افزاید: وجود نقض از منظر حوصله اجتماعی و تولید محتوای كتاب ها موجب شده روند كتابخوانی در جامعه سیر نزولی داشته باشد.
رییس كمیسیون فرهنگی شورای اسلامی تبریز نیز افزایش سرانه كتاب و كتابخوانی، افزایش نشاط اجتماعی، آموزش شهروندی و توانمندسازی آسیب دیدگان اجتماعی را از اولویت های این كمیسیون اعلام می كند.
محمد فرج محمدقلیزاده می افزاید: ایجاد ایستگاه های مطالعه در سراسر شهر از جمله بوستان ها و ساختمان های اداری، اختصاص درصدی از درآمد تبلیغات محیطی به تبلیغ كتاب و كتابخوانی، احداث فرهنگسراهای مشاركتی( خصوص) و ارایه زمین رایگان برای خیران و كتابخانه سازان از جمله برنامه های مصوب این كمیسیون برای استفاده از فرصت ها برای ترویج فرهنگ مطالعه و كتابخوانی است.
وی یادآوری می كند: برای حمایت از تولیدكنندگان آثار فاخر، كمیسیون فرهنگی از شهرداری خواسته تا لایحه ای در این زمینه برای تصویب به شورای اسلامی ارایه كند كه نحوه حمایت از این افراد به دور از برخورد سلیقه ای مشخص شود.
فرج قلیزاده، احیای جایزه كتاب سال تبریز، برپایی نمایشگاه های مختلف در سطح شهر، افزایش میزان درصد تخفیف نمایشگاه های كتاب و توزیع كتاب در محلات را از جمله راهكارهای اجرایی برای افزایش سرانه مطالعه و ترویج فرهنگ كتابخوانی اعلام می كند.
نویسنده و فعال ادبی تبریز نیز می گوید: هر چقدر بتوان فرهنگ مطالعه را عمومی كرد به همان اندازه نتیجه بخش شده و سرانه مطالعه در جامعه افزایش می یابد.
محمد اقبالی می افزاید: این كار باید از سطح مدارس شروع شود و راهكار لازم برای ترویج فرهنگ مطالعه باید به صورت عام ارایه و از حالت تخصصی خارج شود.
وی عمومی سازی مطالعه، تبلیغ كتاب و كتابخوانی، قرار گرفتن كتابخانه ها در پیشانی شهر نه در كوچه پس كوچه ها و پخش كتاب های ارزان قیمت در محلات و منازل را از راه های افزایش سرانه مطالعه و گسترش فرهنگ مطالعه در جامعه اعلام می كند.
نویسنده و نمایشنامه نویس تبریزی نیز معتقد است در خصوص راهكارهای افزایش سرانه مطالعه و دلایل كاهش فرهنگ مطالعه در جامعه باید جامعه شناسان و روانشناسان نظر دهند.
محمد رمضانی با اشاره به تغییر شیوه مطالعه در جوامع از شكل كاغذی به صورت مجازی می افزاید: مطالعه و خواندن به شكل های مختلف از جمله دیجیتالی تداوم خواهد داشت و در این مسیر احتمال دارد شكل كاغذی كتاب كمرنگ شود.
وی با تاكید بر لزوم ارایه آموزش های كاربردی در خصوص شیوه مطالعه در اینترنت و فضای مجازی یادآوری می كند: از مطالعه در اینترنت نباید واهمه داشت بلكه باید نحوه آن را آموزش داد و به منابع مطالب ارایه شده دقت كرد.
نویسنده و نمایشنامه نویس تبریزی می گوید: فضای مجازی امكانات بسیاری برای انتقال مفاهیم و محتوا دارد و با ارایه آموزش های لازم می توان از این فضا برای توسعه فرهنگ مطالعه در جامعه بهره برد.
رمضانی، معتقد است: شروع مطالعه با مفاهیم و كتاب های ساده تر حتی نشریات زرد، پلی برای عادت كردن خوانندگان برای مطالعه و حركت به سمت تعمیق مطالعه محسوب می شود.
وی اظهار می كند: در زمان كنونی بین كتابداران و خوانندگان فاصله افتاده و كتابداران به روز نبوده و كتاب های تازه چاپ شده در آن ها كمتر پیدا می شود.
نویسنده برجسته تبریزی نیز نوشتن و كتابت را مواجهه تمام قد در برابر مرگ می داند و می گوید: انسان با تفكر، اندیشه، نوشتن و فیلم سازی در برابر واقعیت مختوم مرگ ایستادگی و ماندگاری اندیشه را ثبت می كند.
عبدالمجید نجفی، شاخص اصلی توسعه جوامع را كتاب و كتابخوانی می داند و می افزاید: با بررسی جوامعی مانند مالزی كه با سرعت راه توسعه و پیشرفت را طی كردند می توان به نقش آموزش، مطالعه، فهم، دانایی، هنر و ادبیات در این خصوص پی برد و فهمید كه آن ها برای تفنن نبوده بلكه در این مسیر از نان شب نیز واجب هستند.
نویسنده تبریزی، یادآوری می كند: در كشورهای توسعه یافته نسبت كتاب های كاغذی و مكتوب با فضای مجازی و اینترنتی مشخص شده و بین سنت و مدرنیته ارتباط و هارمونی برقرار كرده اند.
نجفی، تشكیل ستاد كتاب و كتابخوانی با همكاری نهاد كتابخانه ها، آموزش و پرورش و سایر نهادهای ذیربط و ایجاد كتاب باكس و كیوسك های كتاب در محل های عمومی و بوستان ها و توزیع كتاب های ارزان قیمت را از راهكارهای لازم برای ترویج فرهنگ مطالعه و افزایش سرانه كتابخوانی در جامعه اعلام می كند.
وی معرفی كتاب هفته به زبان ساده و عامه پسند، راه اندازی كاروان های كتاب به شكل های گوناگون در سطح شهر مانند تاكسی های ' از من بپرس'، تكریم خادمان كتاب با نگاه محله محوری و معرفی محلات برتر كتابخوانی در فصول مختلف سال، ارتباط با كتابفروشی های جدی و برگزاری نشست های دوره ای با اصحاب قلم و خادمان كتاب را از راه های جلب توجه شهروندان و مردم ساكن در مناطق مختلف به مطالعه و كتابخوانی می داند.
نمایشنامه نویس و مترجم تبریزی نیز حمایت از نویسندگان را ضرورت مهم توسعه فرهنگ مطالعه می داند و می گوید: فاصله‌ای كه بین متولیان حوزه كتاب و مخاطبان افتاده از دلایل ركود و بی‌رغبتی مردم به كتابخوانی است.
سیدمرتضی هاشم پور با اشاره به عقب ماندگی جامعه ما در حوزه كتاب و مطالعه می افزاید: این موضوع واقعیتی فرهنگی و اجتماعی بوده در حالی كه مطالعه و كتابخوانی لازمه به روز شدن شخصیت فردی و اجتماعی افراد است.
وی یادآوری می كند: زمان مطالعه در جامعه ما به 3 یا 4 دقیقه روزانه رسیده و تبلیغ‌های گسترده تاثیر خاصی برای بهبود این وضعیت نداشته است.
هاشم پور ادامه می دهد: حمایت واقعی از نویسندگان از شرط های اساسی در حوزه كتاب و مطالعه می باشد كه متاسفانه این امر در تبریز بسیار كمرنگ و پیامدهای آن نیز كاملا مشهود است.
نویسنده برجسته دفاع مقدس نیز با بیان اینكه مدیران فرهنگی باید خود پیشگام فرهنگ مطالعه و كتابخوانی در جامعه باشند، می گوید: اگر مسوولان و مدیران فرهنگی خود را با كتاب مانوس كنند، می توان به ارتقای سطح مطالعه در جامعه امیدوار شد.
معصومه سپهری می افزاید: بزرگترین درسی كه از كتاب می توان گرفت این است كه تغییر و اصلاح خود می تواند به تغییر اجتماع كمك كند و عموما از این موضوع غافلیم و از آن فاصله گرفته ایم.
وی اظهار می كند: انس با كتاب می تواند به همه لحظات ما عمق بخشد و در ساختن و اصلاح جامعه كمك كند؛ بنابراین بزرگان، مدیران و كارشناسان این حوزه برای اثربخشی سخنان خود باید با كتاب بیشتر مانوس شوند.
نویسنده برجسته دفاع مقدس یادآوری می كند: در جامعه میزان بودجه و هزینه ای كه كتاب و موضوعات فرهنگی به خود اختصاص می دهد بسیار كمتر از حوزه هایی مانند ورزش است.
سپهری ادامه می دهد: در كنار توجه به ورزش باید برای توسعه كتاب و كتابخوانی در جامعه سرمایه گذاری های معقولی كرد.
8023/518
تبریز - ایرنا - غربت كتاب و كتابخوانی و سیر نزولی مطالعه از جمله نگرانی های جامعه ایرانی است كه باعث شده متخصصان و كارشناسان امر بعضی اوقات از عباراتی مانند «نامهربانی با یار مهربان» و «قهر فرهنگی» برای توصیف این وضعیت استفاده كنند.
