زنان دولت دوازدهم چه كسانی هستند

یكی از موضوعاتی كه در زمان تشكیل كابینه دولت دوازدهم سر و صدای زیادی كرد و هر روز رسانه‌ها به آن اشاره‌هایی داشتند، تصدی پست وزارت توسط زنان بود كه البته در نهایت پایان پیش‌بینی‌ها منجر به انتخاب سه معاون و دستیار زن در دولت شد. اما، كم‌كم این حضور پررنگ‌تر شد تا جایی كه معاون رئیس جمهوری از حضور 29 زن در پست‌های دولتی خبر داده و گفته است: در مقایسه با سال 92 كه تعداد مدیران زن شاید به پنج نفر هم نمی‌رسید، حضور این تعداد از زنان در پست‌های معاون وزیر و همتراز، نوید اتفاق‌های خوبی است.

**فعالیت و سابقه زنان دولتی
در فهرستی كه ما بر اساس توییت معاون رئیس جمهوری استخراج كردیم، نام و عنوان 29 زن به چشم می‌خورد كه هر یك به نوبه خود، آغازكننده مسیری نو بوده‌اند.

«معصومه ابتكار» كه خود در صدر این لیست قرار دارد، امروز عهده‌دار معاونت امور زنان و خانواده، ریاست جمهوری، است. ابتكار از جمله زنان نام‌آشنای عرصه سیاست است كه پیشینه سیاسی‌اش را می‌توان از حضور در مبارزات انقلابی و شركت در تسخیر لانه جاسوسی پی گرفت. ابتكار در سال‌های اخیر همواره به عنوان یكی از چهره‌های رسانه‌ای عرصه سیاست و محیط زیست و به‌عنوان یك مدیر زن در كانون توجه بوده است. انتقادها و تمجیدها از فعالیت او همواره جریان داشته و دارد.

«لعیا جنیدی» نام دیگری است كه در این لیست 29 نفره قرار می‌گیرد. او كه امروز عهده‌دار معاونت حقوقی ریاست جمهوری است، تحصیل خود در رشته حقوق را از سال 1368 در دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران آغاز كرده و تا اخذ مدرك دكترای حقوق نیز در همین دانشگاه مشغول به تحصیل بوده است. پیش از انتصاب جنیدی در این سمت، همیشه مردان در جایگاه معاون حقوقی رئیس جمهوری می‌نشستند. به عبارت دیگر، جنیدی اولین مدیر زنی است كه به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهوری منصوب شده است.

«شهیندخت مولاوردی» 18 مرداد 1396 طی حكمی از سوی رئیس‌جمهوری به عنوان دستیار ویژه در امور حقوق شهروندی منصوب و معصومه ابتكار جایگزین او در معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری شد. او دبیركلی جمعیت حمایت از حقوق بشر زنان را در كارنامه كاری خود دارد.

«فریبا محمدیان» جزو بانوان فعال در حوزه ورزش است. محمدیان قبل از اینكه در وزارت ورزش و جوانان مسئولیت معاونت توسعه ورزش بانوان را به‌عهده بگیرد، رئیس فدراسیون اسكیت جمهوری اسلامی ایران بود.

«ژاله فرامرزیان» به مدت سه و نیم سال در سمت مدیركل دفتر تشكیلات و بهبود روش‌های وزارت كشور فعالیت می‌كرد و هم‌اكنون مدیریت معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت ورزش و جوانان را به عهده دارد.

** كارنامه‌های پربار

«مریم حضرتی» از فعالان حوزه نظام پرستاری است و سال‌های سال در هیأت مدیره نظام پرستاری استان فارس كه اكنون معاون پرستاری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی است، به مدت 10 سال حضور داشته است. او در اولین و دومین دوره شورای عالی نظام پرستاری و همچنین در هیأت بدوی انتظامی سازمان نظام پزشكی شیراز حضور داشته است.

«راضیه لك» كه به‌عنوان نخستین معاون زن وزیر در وزارت صنعت، معدن و تجارت مشغول به كار شد، یكی از دانشمندان برجسته پروژه‌های حفاظت از محیط طبیعی است و همچنین در كارنامه كاری خود ریاست كمیته علوم زمینی كمیسیون ملی یونسكو و مدیریت پروژه زمین‌شناسی دریایی خلیج فارس و خلیج عمان را ثبت كرده است.

محمد شریعتمداری با صدور حكم برای «فرشته دستپاك» به عنوان رئیس مركز ملی فرش ایران بر شمار مدیران زن در وزارتخانه متبوعش افزود. او كه دانش‌آموخته كارشناسی تاریخ است پیش از این نیز مدتی كوتاه در سمت معاونت تولید مركز ملی فرش ایران ایفای نقش داشت كه امید می‌رود همین سابقه بهیاری او در اداره امور فرش بیاید.

«امینه محمودزاده» دكترای اقتصاد از دانشگاه صنعتی شریف دارد و با حكم محمدباقر نوبخت در دولت یازدهم به عنوان رئیس امور اقتصاد كلان سازمان برنامه و بودجه كشور منصوب كرد. پیش از این، امیر باقری رئیس امور اقتصاد كلان سازمان بود كه اكنون به عنوان معاون بیمه و بانك و شركت‌های دولتی وزارت اقتصاد مشغول به فعالیت است.

«فاطمه مهاجرانی» پیش از اینكه به ریاست مركز ملی پرورش استعدادهای درخشان، وزارت آموزش و پرورش منصوب شود، مدیریت دانشكده فنی و حرفه‌ای دختران دكتر شریعتی تهران را به عهده داشت و در دوران ریاست خود نخستین جشنواره ملی دستاوردهای دانشگاهی در كارآفرینی روستا را برگزار كرد.

یكی دیگر از زنان موفقی كه به عنوان معاون وزیر در وزارت آموزش و پرورش انتخاب شده، «رضوان حكیم‌زاده» است. او در سال 89 نماینده هیأت اجرایی جذب هیأت علمی دانشگاه تهران در كارگروه صلاحیت‌های علمی گروه روش‌ها بود. پس از آن در سال 91 به عنوان معاون آموزشی و تحصیلات تكمیلی دانشكده روانشناسی و علوم تربیتی فعالیت می‌كرد.

«فرزانه شرفبافی»، مدیرعامل ایران‌ایر، او در مصاحبه‌ای اعلام كرده بود: «من به نجوم علاقه داشتم و دوست داشتم فضانورد شوم اما حالا بعد از ورود به این رشته بیشتر از فضا به هوا علاقمند شده‌ام و فعالیت‌ام در این زمینه بیشتر است و مبحث هوایی برای من جذاب‌تر است». او حالا یكی از بانوان موفق در پست‌های مدیریت دولتی است.

«زهرا احمدی‌پور» برای مدت كوتاهی از وزارت كشور به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كوچ كرد و در بحرانی‌ترین شرایط، این سازمان را مدیریت كرد و پس از انتخابات ریاست جمهوری به عنوان رئیس مركز آموزش مدیریت خدمات دولتی، سازمان امور اداری استخدامی كشور انتخاب شد. او مشاور محمدحسین مقیمی استاندار تهران در امور اجتماعی هم هست.

«زهرا اربابی»، در سال 1384 ریاست ستاد انتخاباتی ریاست جمهوری در حزب اعتدال و توسعه در استان، در ستاد اقای آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را به‌عهده داشت و حالا در جایگاه معاون توسعه منابع انسانی و هماهنگی امور استان‌ها، سازمان برنامه و بودجه كشور فعالیت می‌كند.

در حال حاضر، ریاست مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عهده «نسرین نورشاهی» است اما عضویت در شورای علمی دانشگاه هنر، هیأت تحریریه نامه آموزش عالی و فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی از دیگر سوابق اوست.

«پویا محمودیان» دانش‌آموخته كارشناسی ارشد رشت MBA از دانشگاه صنعتی شریف است و پیش از حضور در سمت معاونت صنایع دستی در سازمان میراث فرهنگی، رئیس اداره ترویج معاونت صنایع‌دستی، مدیر برنامه‌ریزی و نظارت واحد دوركاری سازمان، رئیس كارگروه بین‌الملل معاونت صنایع‌ دستی در سازمان میراث ‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بود.

«فاطمه تندگویان» با توجه به تعلقات و دغدغه‌های اجتماعی ابتدا رشته كودكان استثنایی را انتخاب می‌كند اما به دلایلی در مصاحبه پذیرفته نمی‌شود. لذا در رشته دبیری ریاضی دانشگاه تربیت معلم ادامه تحصیل داده و مدرك لیسانس می‌گیرد. او در حال حاضر مشاور عالی وزیر در وزارت نفت است و همچنین مشاور عالی وزیر آموزش پرورش در دهه 70 نیز بوده است.

**بانوان باتجربه

«مرضیه شاهدایی» قائم‌مقام وزیر نفت دولت روحانی است. نامبرده از سال 1394 تا 1396 تحت عنوان مدیرعامل شركت ملی صنایع پتروشیمی ایران و معاون وزیر نفت، مشغول به فعالیت بود. این شركت درگذشته دومین تولیدكننده فراورده‌های پتروشیمی در خاورمیانه بود كه زیرمجموعه‌ای از وزارت نفت ایران به‌شمار می‌آید.

«افخم زروانی» سومین بانویی است كه در وزارت نفت پست مدیریتی مهم دارد. او رئیس صندوق‌های بازنشستگی این وزارتخانه است .

«پروین فرشچی» مدرك دكترای مشكلات آلودگی نفتی در اقیانوس هند و اثرات آن بر موجودات دریایی را از مؤسسه مركزی آموزش شیلات (CIFE) بمبئی و فوق‌ دكترای مدیریت مناطق ساحلی خود را از مؤسسه مركزی آموزش شیلات (CIFE) بمبئی گرفته و پیش از تصدی پست معاونت محیط زیست دریایی در سازمان محیط زیست، مشاور ارشد محیط زیست دریایی در این سازمان بود.

«اطهره نژادی» در رشته محیط زیست و مقطع دكتری موفق به اخذ مدرك شد و پس از آن، استاد دانشگاه بود و كارشناس و رئیس گروه برنامه‌ریزی معاونت هماهنگی و پیگیری نهاد ریاست جمهوری هم در سابقه كاری اطهره نژادی وجود دارد. او اكنون معاون برنامه‌ریزی و هماهنگی، معاونت امور زنان و خانواده است.

«سوسن باستانی»، فعالیت دانشگاهی او از سال 72 با عضویت در هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا آغاز شد و پس از آن سال‌ها در اكثر بخش‌های دانشگاهی فعالیت داشت و اكنون به عنوان معاون بررسی‌های راهبردی در معاونت امور زنان و خانواده فعالیت می‌كند.

«نیره اعظم خوش‌خلق‌سیما» با حكم عیسی كلانتری به سمت رئیس دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی منصوب شد. دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی براساس مصوبه هیأت وزیران دولت هشتم به تصویب رسید و ریاست و بنیانگذاری آن و همچنین مرجعیت ملی ایمنی زیستی با حكم وزیر جهاد كشاورزی به بهزاد قره‌یاضی سپرده شد. اما در دولت نهم، دبیرخانه این شورا به سازمان حفاظت محیط زیست منتقل شد.

ریاست امور دولت الكترونیك، سازمان اداری و استخدامی كشور اكنون در دستان «شراره بخت‌جو» است.

«شهلا خسروی» فعالیت به‌عنوان پرستار بالینی، سرپرستار، 28 سال آموزش پرستاری به‌عنوان هیأت علمی، معاون فرهنگی دانشجویی دانشكده پرستاری شیراز از سال 94 و رئیس دانشكده پرستاری دانشگاه علوم پزشكی شیراز از سال 95 را در كارنامه خود دارد. این برخی از سوابق علمی و اجرایی معاون جدید پرستاری وزارت بهداشت است. او مشاور وزیر، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی است.

وزیر فرهنگ و ارشاد دو زن را به عنوان مشاور خود انتخاب كرده است كه یكی از این افراد «مرضیه مرآت‌نیا» است. او از كارشناسان با‌سابقه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است كه سابقه دبیری چند جشنواره را در كارنامه خود دارد.

«نیره پیروزبخت» نخستین زنی است كه به پیشنهاد محمد شریعتمداری، معاون اجرایی رئیس جمهور دولت یازدهم و تصویب هیأت دولت به این سمت منصوب شد. او پیش از آن، مدیركل ارزیابی كیفیت كالاهای صادراتی و وارداتی سازمان بود. او دارای لیسانس مهندسی مواد (ریخته‌گری) از دانشگاه علم و صنعت ایران است و حالا ریاست سازمان ملی استاندارد ایران را در كارنامه كاری خود دارد.

«اشرف بروجردی» متولد كشور عراق در شهر نجف است. رئیس كمیته بانوان ستاد حسن روحانی در انتخابات سال 1396 بود. او یكی از چهره‌های شناخته شده اصلاح‌طلب است كه اكنون به ریاست سازمان اسناد و كتابخانه ملی منصوب شده است.

«مرضیه افخم» اولین سفیر زن جمهوری اسلامی ایران است. افخم همچنین اولین سخنگوی زن وزارت امور خارجه ایران بود. او حدود دو سال ریاست مركز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه را برعهده داشت.


كارشناسان معتقدند حضور زنان در پست‌های مدیریتی، می‌تواند راهگشای ورود آنان به جایگاه‌های مهم‌تری چون وزارت و ریاست جمهوری با طی مدارج و سلسله مراتب باشد تا این ورود را كارآمدتر و اثرگذارتر سازد و مقاومت‌ها را نیز كمتر كند.

** زنانی كه قرار بود وزیر شوند

تابحال ایران تنها یك وزیر زن به خود دیده كه مرضیه وحید دستجردی است در دولت احمدی‌نژاد و در جایگاه وزارت بهداشت.
در دولت دوازدهم تصدی پست وزارت آموزش و پرورش یكی از مهم‌ترین گزینه‌هایی بود كه نام چند زن برای آن مطرح بود. شهیندخت مولاوردی، یكی از گزینه‌های جدی برای وزارت آموزش‌ و پرورش بود زیرا، عملكرد مثبت او در معاونت زنان این احتمال را به‌وجود آورد كه بتواند به این وزارتخانه راه یابد. اما این اتفاق نیافتاد؛ نه برای او و نه برای بقیه گزینه‌های مطرح شده.

الهه كولایی از دیگر گزینه‌هایی بود كه این‌ بار در لا‌به‌لای سخنان نمایندگان عضو فراكسیون زنان مجلس دهم به او اشاره می‌شد. كولایی تجربه حضور در كمیسیون امنیت ملی مجلس ششم را در كارنامه خود داشت و علاوه بر آن، استاد دانشگاه و از زنان فعال اصلاح‌طلب است.

در همان زمان شنیده شد برخی اعضای حزب اعتدال و توسعه تلاش‌هایی می‌كردند پروین داداندیش، همسر محمود واعظی (از اعضای حزب اعتدال و توسعه) را برای وزارتخانه علوم معرفی كنند. سابقه مشاوره وزیر مستعفی فرهنگ و ارشاد (علی جنتی) و حضور در مجموعه مدیریتی دانشگاه آزاد اسلامی از جمله سوابق او به شمار می‌رود.

از دیگر گزینه‌هایی كه برای این وزارتخانه نامش برده شد، سیده ‌فاطمه طباطبایی، همسر مرحوم سیداحمد خمینی و مادر سیدحسن خمینی بود. فاطمه طباطبایی دكترای عرفان اسلامی دارد و ‌اكنون ریاست شورای زنان فرهیخته در دانشگاه آزاد اسلامی را به‌عهده دارد.
زنان در ایران تاكنون به دلیل تفسیر شورای نگهبان از واژه «رجل سیاسی» در قانون اساسی از نامزدی انتخابات ریاست جمهوری نیز محروم بوده‌اند. آنان به جایگاه‌های بالاتر از معاون وزیر و معاون رئیس‌جمهوری می‌اندیشند چراكه تخصص و شایستگی‌های لازم را در خود می‌بینند.

گزارش از نسرین نیكنام
**اداره كل اخبار چند رسانه‌ای**ایرناپلاس**