به گزارش خبرنگار ایرنا ، از دیر باز میل و رغبت انسان برای فرار از پستی و قرار گرفتن در ارتفاع و از طرف دیگر حس قدرت و امنیتی كه نقاط مرتفع درذهنش ایجاد می كرد ، آنان را به سمت ساخت دژها و قلعه ها در نقاط مرتفع سوق می داد . این میل از گذشته تاكنون با انسان بوده ، اگر چه امروزه خود را در ساخت برج ها و آسمان خراش ها نشان می دهد.
قلعه یا دژ شامل مجموعه ای از بناها با برج ها و باروهای مستحكمی است كه در گذشته در مرتفع ترین نقطه اطراف شهر ساخته می شد . یكی از مهم ترین دلایل ساخت این قلعه ها در نقاط مرتفع علاوه بر تسلط كامل مدافعان بر مهاجمان ، شیب های تند تپه ها یا كوه ها بود كه امكان دسترسی دشمن به قلعه را دشوار می كرد.
قلعه تاریخی ماركوه هم در ارتفاع 500 متری از سطح دریا و بر فراز كوهی با همین نام قرار دارد ، قلعه ای كه با وسعت دید و چشم انداز 360 درجه ای ، گردشگران را به تماشای پهنه وسیعی از دریا ، كوه و جلگه و جشنواره ای از رنگ ها در طبیعت دعوت می كند.
شهرستان رامسر از نظر تاریخی علاوه بر مجموعه موزه ای و كاخ مرمر در دوران پهلوی ، میراث های تاریخی دیگری هم دارد كه نمونه بارز آن قلعه ماركوه در 6 كیلومتری شرق شهر رامسر و سه كیلومتری ساحل دریا در شهركتالم است.
برای رسیدن به این مكان تاریخی و صعود به قله ماركوه باید از 320 پله ای كه در ضلع جنوبی آن و در روستای ' طلارسر ' قرار گرفته، استفاده كرد. ارتفاع كم پله های مارپیچ بتنی و عبور از میان انبوه درختان با پوشش گیاهی زیبا و بوته های شمشاد جنگلی و گل سنگ ها ، پله نوردی را لذت بخش می كند.
پس از پیمودن اندكی از این مسیر ، علاوه بر نمایان شدن منظره چشم نواز دژ و باروی سنگی قلعه ، منظره شهر ، دریا و زمین های سبز شالیكاری كتالم و رامسر خستگی مسیر را از تن به در و لذت پله نوردی را دلچسب تر می كند.
* وجه تسمیه نام این قلعه
در مورد نام قلعه ماركوه ، نظرهای گوناگونی وجود دارد ؛ عده ای وجود مار در این كوه را علت نامگذاری آن می دانند . البته با توجه به این كه در گویش محلی استفاده از كلمه فارسی 'مار' رایج نبوده، احتمال درست بودن این وجه تسمیه بسیار كم است.
عده ای دیگر از محققان هم انتخاب نام قلعه ماركوه را مربوط به آیین مهرپرستی پیش از اسلام می دانند و معتقدند كلمه مار در اینجا همان مادر به گویش محلی است و با توجه به این كه بسیاری از كلمات امروزی در گویش محلی ریشه در كلمات آیین مهرپرستی دارد، می توان گفت كه در اینجا هم مار به معنی مادر اشاره به مهر یا میترا دارد. این محققان نتیجه می گیرند كه احتمالا این كوه از جایگاه مقدسی هم در میان مردمان آن دوران برخوردار بود.
** قدمت قلعه ماركوه
یك باستان شناس در خصوص قلعه ماركوه كتالم رامسر گفت : بر اساس آنچه كه در كاوش های بهار سال 82 از این قلعه به دست آمد مانند ابزار یراق اسب ها ، پیكان ها ، نیزه ها و غیره ، این قلعه كاملا كاربرد نظامی داشته است.
بابك ناصری كه یكی از اعضای تیم كاوش در همان سال بود ، افزود : این قلعه به عنوان یك دژ استراتژیك منطقه در دوره اسلامی و قرون سوم ، ششم و هفتم هجری قمری شناخته می شد.
وی با بیان اینكه نظرات متفاوتی در مورد قدمت این بنا وجود دارد ، توضیح داد : مصالح به كار رفته در این بنا متشكل از سنگ های رودخانه ای ، آهك و ملات ساروج است كه برخی معتقد بودند این سازه متعلق به دوره ساسانی و قبل از اسلام است ، ولی با نمونه های آجری كه در این كاوش ها به دست آمد و پس از بررسی متخصصین پژوهشكده باستانشناسی كشور ، قدمت این بنا به دوران اسلامی بر می گردد.
این كارشناس باستانشناسی گفت : مساحت قلعه ماركوه حدود 600 متر مربع است . وضع داخلی قلعه ماركوه از لحاظ وسعت به نحوی است كه گنجایش صد سرباز را دارد و این تعداد به راحتی می توانستند در آن سكنی گزینند.
ناصری افزود : از بالای این بنا براحتی می توان از شمال تا دریا، از شرق تا تنكابن، از غرب تا رامسر و از جنوب نیز كوههای البرز را تحت نظر داشت.
** قلعه ماركوه ، بام كتالم ساداتشهر
یكی از گردشگران قلعه ماركوه كه برای اولین بار از این مكان تاریخی بازدید كرد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا مسیر پلكانی آن را جاذب و زیبا توصیف كرد و گفت : با توجه به زییایی مسیر پلكانی ، فضای داخلی و چشم انداز وسیع، این قلعه برای همگان شناخته شده نیست و نیاز به معرفی بیشتر به گردشگران دارد.
حسین مصطفی زاده افزود : حضور در این قلعه تاریخی حس خوبی به آدم می دهد ، ضمن این كه دیدن اطراف و مناظر زبیا از بلندای این قلعه نشان می دهد كه سازندگان آن بهترین مكان را از نظر استراتژیكی برای ساختش در نظر گرفتند كه نشان از توجه بالای آنان به مقوله امنیت بوده است.
وی كه به همراه تعدادی از دوستان بومی خود برای بازدید از قلعه آمده بود ، افزود : با توجه به این كه اكثر بازدید كنندگان این قلعه را بومیان منطقه تشكیل می دهند ، به نظر می رسد كه تبلیغات زیاد برای معرفی این اثر تاریخی در منطقه صورت نگرفته است.
مدیر مجتمع موزه ای شهدای رامسر با اشاره به اهمیت شناساندن جاذبه های گردشگری شهرستان به مسافران گفت : بر اساس امار 70 درصد مسافران داخلی كه برای بار اول وارد شهری می شوند بی هدف هستند و برای هدایت آنان به مكان های تاریخی و گردشگری باید علاوه بر نصب تابلوی راهنمایی گردشگری در ورودی و سطح شهر، دفترچه های معرفی جاذبه های تفریحی ، تاریخی و توریستی از طریق فروشگاه ها ، پایانه ها و ... در اختیار قرار گیرد.
وی افزود : اكثر مسافران و گردشگران تنها با ساحل دریا و برخی از امكان تفریحی، تاریخی و گردشگری خاص شهرستان آشنایی دارند و مكان های تاریخی دیگر همچون قلعه ماركوه برای آنان ناشناخته است.
** خوانا سازی و ثبت بقایای معماری اولویت میراث فرهنگی
رئیس اداره میراث فرهنی و گردشگری هم رامسرگفت : قلعه ماركوه در سادات شهر كتالم در اسفند ماه سال 1379 با شماره 3484 به عنوان یك اثر تاریخی در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
حسین متاجی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : مساحت قلعه ماركوه حدود 600 متر مربع است و برج و باروی این قلعه با گذشت قرون متمادی هنوز برقرار است و تندی باد حوادث نتوانست آن را محو و نابود سازد.
وی در خصوص مشخصات این قلعه هم توضیح داد : طول ضلع شرقی آن70/17 متر و قعر آن 30/2 متر و ارتفاعش 30/6 متر و طول ضلع غربی آن 9 متر تمام است. ضلع شمالی با سنگی كه در امتداد آن قرار دارد به دو قسمت تقسیم می شود، قسمت غربی آن 80/14 متر و قسمت شرقی آن كه از سر سنگ جدا می گردد 15متر است.
وی با اشاره به تخصیص اعتبارات استانی برای خوانا سازی و تثبیت بقایای معماری این قلعه گفت : از خرداد ماه امسال فعالیت اصلاح و ترمیم در این قلعه آغاز و دیوار ضلع جنوبی این بنا مرمت شد و راه خاكی منتهی به آن نیز برای سهولت عبور و مرور و زیبایی بیشتر سنگ فرش شده است .
او ادامه داد : میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان رامسر برای حفاظت از دیوارها ، درختان درون قلعه را با مواد شیمیایی مخصوص پوشانده است تا از رشد مجدد آنها جلوگیری كند ضمن اینكه محوطه تاریخی این قلعه برای از بین رفتن افت و حشرات سم پاشی شده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری رامسر گفت : برای دسترسی آسان مسافران و گردشگران به این قلعه تاریخی در مسیر پلكانی این قلعه جاهای مخصوصی برای استراحت طراحی و ساخته شده تا از تخریب دیواره ها جلوگیری شود.
متاجی همچنین گفت : بر اساس هماهنگی كه با شهرداری كتالم و ساداتشهر صورت گرفته قرار است در پیرامون این قلعه فضای رفاهی و تفریحی از سوی شهرداری ایجاد می شود.
شهر كتالم و ساداتشهر با حدود20هزار نفر جمعیت از توابع شهرستان 70 هزار نفری رامسر قرار دارد.
شهرستان رامسر به علت برخورداری از جاذبه های طبیعی ، تاریخی و گردشگری منحصربفرد نظیر جنگل ، دریا ، كوه ، جلگه و اماكن اقامتی مانند هتل قدیم ، هتل جدید ، كاخ موزه و آب های گرم معدنی از دیرباز به عنوان عروس شهرهای ایران مطرح بوده و به همین خاطر سالانه پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگراست.
1654/1602/
نوشهر - ایرنا - برج و باروهای قلعه نظامی ماركوه در ' كتالم ' شهرستان رامسر كه در گذشته های دور در برابر هجوم بیگانگان ایستادگی می كرد ، امروز استوار و پا بر جا پذیرای مسافران و گردشگران است.
