شكوه های جامعه خبری پاكستان

به گزارش ایرنا همزمان با فرارسیدن سالروز شهادت 'محود صارمی' خبرنگار ایرنا در افغانستان و روز خبرنگار 'فیصل رضا خان' تحلیلگر امور دفاعی و روزنامه نگار 'شبكه 92' پاكستان، خانم 'راشده سیال' مجری برنامه های سیاسی شبكه 'اب تك'، 'عیسی نقوی' رئیس دفتر شبكه 'اندس' و سردبیر بخش انگلیسی زبان این شبكه در اسلام آباد و 'انور عباس' روزنامه نگار و خبرنگار حوزه سیاسی-دیپلماتیك از شبكه وقت نیوز با حضور در میزگرد ایرنا دفتر اسلام آباد از مشكلات، بیم ها و امیدهای فعالیت در عرصه خبر این كشور سخن گفتند.
حاضران در این میزگرد گفتند كه از یكسال پیش رسانه های پاكستان از سوی برخی عناصر (نهادها در داخل كشور) تحت فشار قرار گرفته اند و به گفته آنان، این فشارها حتی منجر به مفقود شدن خبرنگاران و ناپدید شدن آنان برای چندین روز نیز شده است.
به عقیده آنان، وقتی نظام یك كشور از مردم خود حمایت كند قطعا مردم نیز به صدای مشترك و قوی در حمایت از نظام و كشور تبدیل می شوند.

*** ورود افراد غیرمتخصص به عرصه رسانه
خانم 'راشده سیال' در این خصوص می گوید چالش خبرنگاران در پاكستان از زمان 'پرویز مشرف' حاكم نظامی پیشین این كشور شروع شد، ولی سانسور رسانه ها و تحت فشار قرار گرفتن روزنامه نگاران در زمان كنونی بیش از آنچه است كه بخواهد در زمان حكمرانی ژنرال ضیاءالحق یا پرویز مشرف رخ داده باشد.
این روزها حتی خبرنگاران و روزنامه نگارانی كه گزارش تولیدی و تحلیلی دارند از سوی سردبیری تحت فشار قرار می گیرند برای مثال سردبیری، روزنامه نگاران را مجبور به تغییر محتویات گزارش كرده یا اینكه خود سردبیری اقدام به انتشار ناقص گزارش فوق می كند.
وی در خصوص مقام و جایگاه خبرنگاران در پاكستان و یا اینكه آیا روزنامه نگاران براساس فعالیت های خود حقوق لازم را دریافت می كنند، نیز گفت: متاسفانه رفتارهای تبعیض آمیز باعث شده تا جایگاه خبرنگاران در كشور زیر سوال رود.
وی اضافه كرد: با ورود افراد غیرحرفه ای و كسانی كه حتی كلمه ای از رسانه و روزنامه نگاری نمی دانند ولی با استفاده از نفوذ شخصیت های موثر از جمله احزاب سیاسی و یا سرمایه داران وارد دنیای رسانه شده اند، خبرنگاران حرفه ای و افرادی كه برای این رشته مدارك عالی دانشگاهی را كسب كرده اند به كنار گذاشته شده و حتی از حقوق ماهانه براساس برابری محروم می مانند.
خانم راشده سیال كه مجری و روزنامه نگار شبكه 'اب تك' پاكستان است، از 15 سال پیش فعالیت رسانه ای خود را آغاز كرد، وی گفت: در برخی مراكز رسانه های چه روزنامه یا شبكه خبری، خبرنگار یا روزنامه نگاری اگر بخواهد درباره حقوق یا دستمزد خود حرف بزند تهدید به اخراج می شود.

**فشار سانسور بر دوش خبرنگاران و رسانه ها
'فیصل رضاخان' كه فعالیت حرفه ای خود را در دنیای رسانه از 18 سال پیش آغاز كرده است نیز، می گوید: این روزها سردبیری مانع اصلی در انتشار آزاد و بدون تبعیض گزارش های روزنامه نگاران است، حتی سردبیری به پسند برخی نهادها و یا عناصر قدرت اقدام به تغییر ماهیت گزارش، افزودن نكات غیرحقیقی و در برخی موارد حذف گزارش مورد نظر می كند و در برخی اوقات گزارش های خبرنگاران تغییر كرده و براساس ماهیت یكطرفه و غیرواقعی منعكس می شود.
فیصل خان افزود: در برخی موارد روزنامه نگاران و خبرنگاران شبكه های تلویزیونی تهدید می شوند، برخی ها نهادهای قدرتمند به نظر می رسد از فعالیت خبرنگارانی كه به دنبال روزنامه نگاری سالم و بدون تبعیض هستند، خوشحال نیستند به همین دلیل این روزنامه نگاران تهدید می شوند، تماس های تهدید آمیز دریافت می كنند كه در اثر آن نه فقط خود فرد دچار آشفتگی شده بلكه خانواده وی نیز دچار آسیب های روحی می شوند.
به عقیده وی، نفوذ احزاب سیاسی میان رسانه ها نیز چالشی دیگر پیش روی روزنامه نگاران در پاكستان محسوب می شود، حتی برخی از روزنامه نگاران وابستگی ویژه ای به حزب سیاسی پیدا كرده و درپی آن فعالیت آنان گزینشی و تبعیض آمیز می شود.
تحلیلگر دفاعی شبكه 92 پاكستان می گوید: چالش های پیش روی روزنامه نگاران بی شمار است به همین دلیل از پاكستان به عنوان یكی از كشورهای پر خطر برای خبرنگاران به شمار می رود.
وی كه خود نیز چند سال پیش به دلیل انتشار اطلاعات محرمانه درخصوص پرونده قتل اسامه بن لان رهبر معدوم القاعده در شمال پاكستان و انعكاس این گزارش در شبكه تلویزیونی تهدید شده بود، گفت: امروز ما به روزنامه نگاری سالم و شفاف نیازمندیم البته اگر تسهیلات و امكانات، عادلانه در اختیار خبرنگاران قرار بگیرد، می توان با چالش های عنوان شده مقابله كرد.
با این حال فیصل رضا خان معتقد است كه فضای روزنامه نگاری و رسانه در پاكستان در مقایسه با دیگر كشورها بهتر است.
'انور عباس' از شبكه وقت نیوز پاكستان نیز گفت:سانسور یا همان جلوگیری از انعكاس برخی از خبرها یا گزارش ها در شبكه های خبری یا روزنامه از زمان ژنرال ضیاء الحق شروع شد كه طی آن اصحاب رسانه حق چاپ گزارش یا خبری علیه نهادهای نظامی و امنیتی نظیر ارتش و سازمان اطلاعات (ISI) نداشتند.
به عقیده وی، ورود اشخاص غیرمرتبط، غیرحرفه ای و به اصطلاح كارشناس به دنیای رسانه، عرصه را برای روزنامه نگاران پرتلاش و خبرنگارانی كه سال ها برای فعالیت خود تلاش كرده اند، تنگ كرده است، امروز ما افرادی را در اطراف خود مشاهده می كنیم كه با كمترین مدرك تحصیلی در رسانه های مكتوب و الكترونیك حضور دارند و هدف اصلی آنان كسب درآمد از این راه است.

*** فشار بر خبرنگاران در مسیر انجام مسئولیت
'عیسی نقوی'رئیس دفتر شبكه 'اندس نیوز' و سردبیر بخش انگلیسی زبان این شبكه نیز با تشریح مشكلات فعالیت خبری در پاكستان گفت: رسانه ها دچار عدم شناخت هستند، این روزها رسانه ها به موارد غیرواقعی توجه می كنند و استفاده از افراد غیرمرتبط در دنیا رسانه مهم ترین چالش برای این حرفه و روزنامه نگاران واقعی محسوب می شود.
به عقیده وی، دنیای رسانه فقط جای افرادی است كه در این حوزه تحصیل كرده، تجربه كسب كرده و سال ها برای رسیدن به درجه خبرنگاری، روزنامه نگاری یا كارشناسی تلاش كرده اند، دنیای رسانه جای پزشك، ثروتمند، سیاسیون یا افرادی كه به حوزه های دیگر تعلق دارند اما برای نفوذ بیشتر در جامعه وارد عرصه رسانه شده نیست، اما متاسفانه ما امروز در پاكستان شاهدیم كه چگونه یك بازیگر مشهور تبدیل به مجری برنامه های سیاسی شده و یك ثروتمند، سرمایه گذار یا شخصیت سیاسی در لباس تحلیلگر یا كارشناس مسائل مختلف روی صفحه تلویزیون ظاهر می شوند.
عیسی نقوی افزود: احزاب سیاسی و افراد وابسته به سازمان های خصوصی یا مردم نهاد نیز برای منافع تجاری و شخصی نیز وارد دنیای رسانه شده و شناخت رسانه را به چالش كشیده اند.
وی گفت: برخی از این افراد غیرحرفه ای كه دارای از صلاحیت لازم نیز برخوردار نیستند در برخی موارد در دنیای رسانه به ویژه در پاكستان طرح بین المللی را دنبال می كنند.

*** فشار به روزنامه نگاران از سوی نهادهای قدرت
فیصل رضا خان نیز در این خصوص گفت: روزنامه نگاران با تهدیدهاتی از سوی زمین خوران، سرمایه داران، اصحاب قدرت و ثروتمندان پرنفوذ در كشور نیز مواجه می شوند، گاهی اوقات خبرنگاران گزارش هایی مبنی بر اقدامات زورگویانه و غیرقانونی مافیای زمین علیه افراد بی دفاع منعكس می كنند كه متعاقب آن اراذل و شرخرهای وابسته به عناصر مافیایی به دفاتر رسانه های مذكور حمله كرده این ماجرای در برخی موارد منجر به قتل بی رحمانه خبرنگار می شود كه نمونه آن را چند ماه پیش شاهد بودیم كه یك خبرنگار زن وابسته به شبكه 92 در شهر اسلام آباد به قتل رسید.
عیسی نقوی درخصوص آزادی فعالیت رسانه ای یا اینكه به چند اندازه رسانه مجاب به آزادی بیان باید باشد نیز ، گفت: آزادی رسانه به این معنا نیست كه ما بخواهیم از هر چیزی سخن بگوییم، باید در بیشتر مواقع حاكمیت نظام، امنیت ملی و مصلحت كشور و مردم را نیز در نظر داشته باشیم. امنیت ملی، موضوع مهمی است كه رسانه ها نباید آن را در حیطه آزادی بیان قرار دهند، چون ممكن است پرداختن بیش از اندازه به این موضوع باعث تحریك مخالفان كشور یا تضعیف نظام شود.
وی تاكید كرد: در فعالیت رسانه ها باید به هنجارها و قانون مخصوص این حرفه نیز توجه داشت.

*** مشكلات خبرنگاری برای زنان و بانوان
خانم راشده سیال نیز در این ارتباط گفت: روزنامه نگاران به ویژه بانوان خبرنگاران نیز همواره و از جهات مختلف مورد تهدید قرار می گیرند. بیشترین تهدیدها متوجه خبرنگاران حوزه جنایی در شهرستان ها و شهرها است.
وی اضافه كرد: زمانی كه این روزنامه نگاران، خبرنگاران، فیلمبردار شبكه یا عكاس از جنایت یا چنین حوادثی را پوشش داده و اقدام به تصویر برداری از صحنه یا مظنونان این حادثه می كنند متعاقب آن سوی عناصر ناشناخته كه قطعا از همان افرادی هستند در جنایت مورد نظر دست دارند، تهدید می شوند.
وی افزود: فیلمبردار همراه خبرنگار و یا عكاسان نیز بیشتر از روزنامه نگاران یا خبرنگاران مورد تهدید قرار می گیرند چون آنان در بیشتر مواقع به جاهایی كه خبرنگار دسترسی ندارد ورود می كنند، بنابراین دولت ها، نهادهای ناظر و دستگاهای مجری قانون باید برای تامین حفظ جان فیلمبرداران و عكاسان خبری نیز گام بردارند.
خانم راشده به ماجرای تهدید وی در سال 2009 اشاره كرد و گفت: آن زمان وی گزارشی را درخصوص روسای جمهوری، قوه قضائیه و فرمانده وقت ارتش تهیه كرده و درخصوص آن در برنامه سیاسی بحث می كرده كه در پی آن وی تماس هایی تهدیدآمیز را دریافت می كند كه نباید این گزارش را منعكس كند در غیراین صورت شبكه وی تعطیل شده و جان وی نیز در خطر خواهد افتاد.
وی گفت: متاسفانه امروز در دنیای رسانه از بانوان بهره برداری شخصی و تجاری می شود. به عنوان مثال خانمی كه هیچ ارتباطی با رسانه و خبرنگاری ندارد، وارد تلویزیون می شود، فردی كه قبلا در دنیای مد فعالیت می كرده اكنون وارد عرصه رسانه شده، بنابراین از چنین افرادی نباید انتظار داشت كه بتوانند برای ارتقای جایگاه خبرنگاران و رسانه قدمی بردارند، بلكه هدف آنان كسب درآمد و یا تقویت منبع درآمد مدیران شبكه و صاحبان ثروتمند آن است.
خانم راشده سیال گفت: ورود افراد غیرحرفه ای باعث شده تا دریافت دستمزد و حقوق توسط خبرنگاران با استعداد و حرفه ای با چالش مواجه شود. در مواردی ما مشاهده می كنیم كه فردی با پشتیبانی شخصیت های سیاسی، ثروتمند ویا سرمایه گذار وارد دنیای رسانه شده و دستمزد بالایی نیز دریافت می كند در حالی كه روزنامه نگاری با مدرك بالای تحصیلی و حتی تجربه چند ساله در مراكز مختلف رسانه ای، حقوقی چندبرابر كمتر از آن فرد غیرحرفه ای دریافت می كند.

***نهادهای حمایتی از رسانه ها
فیصل رضا خان درخصوص نقش مراكز غیردولتی، سازمان های خصوصی به ویژه انجمن های مردم نهاد برای دفاع از حقوق خبرنگاران و رسیدگی به مشكلات پیش روی رسانه ها نیز ، گفت: متاسفانه امروز این نهادها، دارای برنامه های مهندسی شده هستند كه هدف آن كسب درآمد و رسیدن به اهداف شخصی است.
وی معتقد است: عملكرد ضعیف نهادهای حامی رسانه و دفاع از خبرنگاران باعث شده تا شبكه های تلویزیونی و سایر نهادهای رسانه ای تبدیل به یك كارخانه شوند به این صورت كه در آنجا به جای بحث رسانه و انعكاس تحولات برای مردم، حرف پول در میان است و هر نفر بیشتر پول بدهد برنامه وی روی آنتن رفته و یا گزارش وی صبح روی میز مسئولان یا در درب منزل شهروندان خواهد بود.
فیصل رضا خان افزود: رسانه ها و مسئولان آن نه تنها به فكر ارائه تسهیلات یا دستمزد عادلانه برای خبرنگاران و كارمندان مرتبط با این بخش نیستند، بلكه رفتارهای ناعادلانه آنان باعث شده تا خانواده های ما نیز با این وضعیت به طور جدی دچار مشكل شوند.
وی گفت: خبرنگاران و همكاران آنان نه تنها حقوق عادلانه دریافت نمی كنند بلكه اداره مورد نظر كه آنان در آنجا مشغول به كار هستند، آنان را مجبور می كنند كه 24 ساعته و هفت روز هفته فعال بوده و حتی در روزهای تعطیل و در كنار خانواده نیز مشغول ارسال خبر و یا همكاری در دیگر بخش ها را انجام دهند.
فیصل رضا خان گفت: وضعیت نابه سامان خبرنگارانی كه با وجود استعداد و حرفه ای بودن آنان، حقوق ناچیز دریافت می كنند، یك طرف و طرف دیگر افرادی هستند كه خود را دارای مدرك دكترا یا كمتر آن معرفی می كنند و حقوق های میلیونی (به روپیه) دریافت می كنند.
عیسی نقوی نیز در خصوص نقش سازمان های مردم نهاد برای كمك به رفع مسائل پیش روی رسانه ها و درخصوص نقش دولت برای حمایت از جامعه خبرنگاری گفت: سازمان های خصوصی و مردم نهاد باید در نقش یك اهرم فشار فعالیت كنند كه به موجب آن دولت تحت فشار قرار بگیرد و بتوان گام های موثر را برای تامین حقوق جامعه رسانه و روزنامه نگاری برداشت.
آساق*274*6125**1663**