به گزارش ایرنا، تاریخ روابط مغرب و عربستان به 60 سال پیش یعنی حدود یك سال پس از استقلال مغرب باز می گردد؛ در سال 1957 سعود شاه عربستان از مغرب دیدار كرد.
در خصوص روابط اقتصادی دو كشور باید گفت، 49 درصد صادرات مغرب به كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به مقصد عربستان است، 79درصد واردات مغرب از این كشورها نیز اختصاص به عربستان دارد و حدود 30 هزار مغربی در عربستان مشغول كار هستند. میزان تبادلات تجاری دو كشور بر اساس آمارهای چند سال پیش 20 میلیارد دلار بوده است و بر اساس آمارهای موجود، عربستان چهار میلیارد دلار در مغرب به ویژه در بخش گردشگری آن سرمایه گذاری كرده است.
با اینكه روابط رباط با ریاض عموما گرم توصیف می شود اما طی چند ماه گذشته اتفاقاتی رخ داد كه باعث شد برخی كارشناسان بگویند روابط دو كشور در حال سرد شدن و مغرب در حال فاصله گرفتن از عربستان است، هر چند هنوز موضع گیری رسمی در این خصوص اعلام نشده است .
به طور كلی باید گفت چند مساله و نشانه باعث شده، تحلیلگران بگویند روابط دو كشور دستخوش تغییر است:
نخست موضع گیری مغرب در خصوص قطر و همراهی نكردن با عربستان در قطع رابطه با تحریم دوحه و بر عكس ارسال محموله های غذایی به این كشور. دوم رای ندادن عربستان به مغرب برای نامزدی جام جهانی فوتبال در سال 2026 كه با واكنش شدید مغربی ها مواجه شد.
سوم این كه شاه عربستان بر خلاف روال چندین سال گذشته، ترجیح داد تعطیلات طولانی مدت و پرهزینه تابستانی خود را به جای شهر «طنجه» مغرب، در منطقه «نیوم» عربستان سپری كند.
چهارم، سكوت مغرب در بحران روابط عربستان و كانادا كه بسیاری از كشورهای عربی منطقه و از جمله مصر و الجزایر از عربستان حمایت كردند.
پنجم اقدام مغرب در بازگرداندن هواپیماهای خود از عربستان كه چند سال پیش برای كمك به عربستان در تجاوز به یمن اعزام كرده بود.
در خصوص بحران قطر باید گفت، مغرب نوعی اعلام بی طرفی كرد و در عین حال روابطش را با قطر همچنان مستحكم نگه داشت تا جایی كه «تركی آل شیخ» رئیس اداره ورزش عربستان چندی پیش علنا گفت، مغرب با همراهی با قطر وقت خود را تلف می كند، هر كس در پی حمایت است، باید به عربستان بیاید.
در خصوص تنش موجود در روابط قطر و عربستان باید گفت، عربستان با غرور خاصی كه داشت، از همه كشورهای عربی انتظار داشت به محض اشاره ریاض، با قطر قطع رابطه كنند و البته این اتفاق نیفتاد و این برای ریاض بسیار سنگین بود و به همین دلیل به نحوی شروع به انتقام گیری از این كشورها كرد و البته باید گفت علت اصلی مشكل عربستان با مغرب نیز همین مساله قطر است.
در خصوص مساله دوم نیز باید گفت، سعودی ها به نامزدی مغرب برای جام جهانی 2026 رای ندادند و این كشور برای پنجمین بار در این كار ناكام ماند، این اقدام باعث شد مردم مغرب عربستان را به خنجر زدن از پشت و خیانت به كشورهای عربی متهم كنند و از رهبران سیاسی خود بخواهند تمام نیروهایی كه برای تجاوز به یمن فرستاده بودند، به كشور بازگردانند و حتی در مسابقات جام جهانی نیز اعلام كردند ، تیم روسیه را تشویق می كنند و وقتی روسیه پنج گل وارد دروازه عربستان كرد، مغربی ها ابراز شادمانی كردند و این شكست را حق سعودی ها دانستند. جدا از این شاهد مغرب پس از آنكه قطر در این پرونده به نفع مغرب رای دادف با امیر قطر تماس تلفنی برقرار و از او به این دلیل تشكر كرد كه این حاوی پیام مهمی برای ریاض بود.
در مورد تعطیلات تابستانی شاه عربستان نیز باید گفت، سلمان بن عبدالعزیز كه از مدت ها پیش هر سال برای گذراندن تعطیلات تابستانی خود به شهر «طنجه» مغرب می رفت، امسال ترك عادت كرد .این تعطیلات معمولا با هزینه های نجومی همراه بود و صدها هتل و اتاق برای همراهان شاه عربستان رزرو می شد.
تارنمای مغربی «هسپرس» نیز چند روز پیش در مقاله ای در این خصوص نوشت، اینكه امسال شاه عربستان برای گذراندن تعطیلات به طنجه نیامده و ترجیح داده است تعطیلات خود را در منطقه «نیوم » عربستان بگذراند، باعث ایجاد سوالات زیادی برای رسانه های مغربی و خارجی شده است.
«محمد اشتاتو » تحلیلگر سیاسی مغربی نیز در این خصوص گفت، ماندن شاه عربستان به دلیل تحولات داخل عربستان و همچنین تحولات منطقه ضروری بود اما باید قبول كرد بحرانی خاموش در روابط دو كشور نیز وجود دارد.
در خصوص مساله چهارم نیز باید گفت، طی روزهای اخیر روابط عربستان با كانادا دچار تنش شده و عربستان از كشورهای عربی انتظار دارد در این خصوص از ریاض حمایت كنند. تارنمای «رای الیوم» سكوت مغرب را در خصوص بحران به وجود آمده در روابط عربستان با كانادا بی سابقه دانست و نوشت، رباط تا این لحظه در این خصوص با ریاض اعلام همبستگی نكرده است در حالی كه بسیاری از كشورهای عربی و از جمله الجزایر و مصر از عربستان حمایت كردند و این نشان می دهد روابط مغرب با عربستان در حال ضعیف شدن است.
در خصوص نشانه یا مساله پنجم نیز باید گفت، رباط چند ماه پیش تصمیم گرفت هواپیماهای خود را كه برای كمك به عربستان در تجاوز به یمن به این كشور فرستاده بود، بازگرداند، آن زمان رسانه ها دلایل مختلفی در این خصوص ذكر كردند و از جمله اینكه به دلیل تحركات جدید در منطقه صحرا و احتمال درگیر شدن ارتش مغرب با نیروهای پولیساریو ، مغرب تصمیم به بازگرداندن جنگنده هایش شده است اما برخی دیگر علت آن را بحران در روابط رباط با ریاض دانستند و نوشتند مغرب كم كم از عربستان فاصله می گیرد.
با اینكه چندی پیش ولیعهد عربستان، نخست وزیر لبنان و شاه مغرب در پاریس با هم دیدار كرد و عكسی از این دیدار در رسانه ها منتشر شد و برخی آن را نشانه دوستی محمد ششم با ولی عهد عربستان و گرم شدن روابط دو كشور دانستند اما تحولات بعدی نشان داد روند روابط دو كشور تغییر مثبتی نداشته است.
در هر صورت باید گفت یكی از مهم ترین دلایل سرد شدن روابط مغرب و عربستان، اعلام بیطرفی رباط در جنگ سرد میان قطر و عربستان بود و همین باعث ایجاد تحولاتی دیگر و فاصله گرفتن بیشتر دو كشور از هم شده است. به نظر می رسد دو كشور همچنان با ایما و اشاره طرف دیگر را تهدید می كنند و به طرف مقابل می فهمانند چه برگه های برنده ای دارند و به نوعی دلخوری خود را از سیاست های طرف مقابل نشان می دهند اما هنوز در بعد رسمی دو كشور موضع گیری تند و منفی در خصوص یكدیگر نداشته اند و در نتیجه باید منتظر تحولات آینده ماند و دید این روابط به چه سمت و سویی می رود.
خاورم **2041**1049
الجزیره-ایرنا- مغرب از جمله كشورهایی است كه رابطه خوبی با سعودی ها دارد و حتی نیروی هوایی خود را برای كمك به عربستان در تجاوز به یمن روانه كرد و شاه عربستان نیز سالهاست تعطیلاتش را در مغرب می گذراند، اما به نظر می رسد این روزها شرایط كمی تغییر كرده است.
