اصفهان جورچین و نمایشگاهی بزرگ از دست ساخته های اصیل ایرانی

به گزارش ایرنا؛ از دیرباز كه هنر ایرانیان در شاهنامه نقل محافل شد تا امروز كه از گوشه و كنار این كهن تمدن، عصاره هنر از دست هنرمندان چیره دست تراوش می شود، هنر و دست ساخته های ایرانی همچنان درخشیده و اقصی نقاط جهان را در نوردیده است.
رنگها، نقوش و مضامین هنری در دست بافته ها و دست ساخته های اصیل ایرانی از جمله در تار و پود هنر جاجیم بافی، گلیم بافی، ابریشم دوزی و ابریشم بافی، قالیبافی، زیلو بافی، لباس های محلی، قلمكاری و قلمزنی دنیایی از حرف و معانی را درخود جای داده است.
همچنین سفالگری، كاشی سازی، حكاكی، قفل سازی، خراطی، كنده كاری، منبت، معرق، تراش سنگ های قیمتی، فیروزه كوبی، مخمل بافی، شیشه گری و مینا كاری، طراحی و تذهیب از جمله هنرهای بی بدیل است كه هر یك گنجینه ای ارزشمند از هویت و فرهنگ ایرانی است.
بر اساس آمارهای اعلام شده، 602 رشته صنایع دستی درجهان شناسایی و ثبت شده كه از این تعداد 299 رشته آن مربوط به ایران و 196 رشته مربوط به استان اصفهان است.
استان اصفهان همواره یكی از كانون های مهم فرهنگ و تمدن ایرانی و خاستگاه هنر و صنایع دستی ایران زمین بوده و از عرصه های كویری حیرت انگیز در شرق تا كوهستان های دل انگیز در غرب، به هر دیاری كه می رسیم پنجره هایی شگرف از هنر دست ساخته های بی بدیل به روی ما گشوده می شود.
حصیر بافی، پارچه‌های سنتی، گلیم، كرباس و پلاس در خور و بیابانك، عبابافی، قالی بافی، ریسندگی و كوزه گری در نائین، میناكاری، سنگ تراشی و قالی بافی در اردستان و در تمامی نقاط استان تا چشم كار می كند با غنای اندیشه در هم آمیخته است.
در آران و بیدگل نمایشگاهی از شعر بافی، زری بافی، چادر شب بافی، گلیم بافی، شال بافی، قالی بافی، منبت، نقاشی روی شیشه، سراجی سنتی و سفالگری چشم ها را به چیره دستی هنرمندان این خطه خیره می كند.
نطنز خطه گیوه بافی، چاقو سازی، چینی، سفال و سرامیك های سنتی، خراطی و فرش دستباف است. سرزمینی كه به بلندای تاریخ كهن خویش تكیه زده است.
'برخوار ' نام دیاری دیگر در اصفهان است كه مبل سازی، كاشی سنتی، منبت كاری و پارچه قلمكار آن شهرت دارد.
شهرضا مهد جاری شدن ذوق به روی تن بی جان خاك است. سرزمینی كه سفالگری، سرامیك سازی ، سنگ بری و ریسندگی در آن رواج دارد.
به شاهین شهر و میمه كه می رسیم قلمزنی، منبت، معرق، مینا كاری، سرامیك، آیینه كاری، چرم دوزی، تابلو فرش، زیورآلات، نقاشی و طراحی روی پارچه معرف مهارت هنرمندان این دیار است.
هنرمندان خمینی شهری با منبت، قلمزنی، مینا، سفالگری، نساجی سنتی و هنرهای چوبی نقش خاطره بر لوح فرهنگ می زنند.
در فلاورجان قالی بافی، منبت كاری ،خاتم سازی و سرمه دوزی با رقص دستان ماهر خلق می شود.
كمی آن طرف تر در مباركه؛ شهر صنایع ماشینی همچنان لطافت ذوق و مهارت زنان و مردان خوش قریحه در رشته های قلمزنی، میناكاری، معرق، دوخت چرم ، دوخت های سنتی، گلیم بافی و تابلوفرش در دود و دم مدرنیزه به چشم می آید.
در دهاقان نیز شمع سازی، مینیاتور، قلمزنی، عروسك سازی، میناكاری و چرم دوزی نماد بالندگی هنر و اندیشه است.
قلمزنی، مسگری، طناب پیچی، قالی‌ بافی، تذهیب و منبت ‌كاری لنجان نیز چكیده ای از فرهنگ و اصالت زنان و مردان خوش ذوق این دیار را به نمایش می گذارد.
كاشان، این دیار كهن معطر به رایحه گلاب نیز مجموعه ای متنوع از صنایع دستی قدیمی و نوین را تولید می كند.
شعربافی، چادر شب بافی، گیوه بافی، قلاب بافی، سفال نقش برجسته، كاشی معقلی، آهك بری، لایه چینی، كار بندی، مسگری ، ملیله سازی، معرق چوب، گره چینی، حجاری سنتی، تذهیب، رو دوزی های الحاقی، رفوگری، چاپ باتیك، كاشی هفت رنگ، سراجی سنتی، ساروج بری، رسمی بندی، آیینه كاری، قلمزنی، خراطی، منبت، مشبك چوب، پاپیه ماشه، نقاشی گل و مرغ، نقاشی پشت شیشه، رنگرزی سنتی، مخمل بافی، زیلو بافی، عروسك بافی، سفال چرخی، كاشی معرق، معرق چرم، گچبُری سنتی، یزدی بندی، آجر كاری، مشبك فلز، ساز سازی سنتی، معرق منبت، تراش سنگ های قیمتی، طراحی سنتی، نگارگری ایرانی و ابریشم كشی از جمله هنرهای دستی در كاشان است.
در نجف آباد نیز هنرهایی مانند قالی بافی، لوده بافی، گیوه دوزی، قفل و كلید سازی، چاقو سازی و نمدمالی رواج دارد.
در آغاز حركت به سمت غرب استان به تیران و كرون می رسیم. سرزمینی كه زنگوله سازی آن شهرت جهانی دارد و صنایع دستی دیگری مانند چرم دوزی، ترمه بافی، قلاب بافی، صنایع چوبی، سفره قلمكار، سفالگری و ماشته بافی در آن تولید می شود.
گلپایگان یكی دیگر از شهرستان های اصفهان است كه هنرهایی چون منبت، معرق، چرم دوزی، سنگ تراشی و مشبك در آن وجود دارد.
در مجاورت آن به خوانسار می رسیم. قاشق تراشی، قالی بافی، تابلو فرش، بافت فرش ذهنی (فرش ویستی)، ملیله دوزی، گل سازی، خیاطی، عروسك سازی، چرم دوزی یا سراجی سنتی، سرمه دوزی، قلاب بافی، نخ كشی سنتی، سكمه دوزی، معرق و پیكره تراشی، مروال بافی یا سبد بافی و كنف دوزی از مهم ترین دست سازه های این منطقه است.
با نزدیك شدن به مناطق كوهستانی و معتدل استان اصفهان؛ تنوع شگفت آوری دیگر از صنایع دستی به چشم می آید كه ریشه در تاریخ و فرهنگ گذشته این مناطق دارد.
در فریدن، این دیار هوای پاك، در گذشته انواع بافته های داری، گلیم بافی، جاجیم، ماشته، چنته، تاچه، جوال، خورجین و پاپوش تولید می شده كه تلاش برای احیای آن ها ادامه دارد. در حال حاضر هنرمندان این خطه به چرم دوزی، معرق، منبت، سرمه دوزی - ملیله دوزی و نگارگری مشغولند.
فرش بافی، جاجیم بافی و خرسك بافی در چادگان و سبد بافی و قالیبافی در فریدونشهر از مهم ترین دست آفریده های بومی این مناطق محسوب می شود.
جاجیم بافی نیز بتازگی در بوئین میاندشت احیا شده است و در كنار آن تابلو فرش، لباس محلی، قلاب بافی، منبت كاری، خیاطی، عروسك بافی، چرم دوزی و گونی بافی نیز رواج دارد.
در سفر به گوشه و كنار اصفهان، این 'هنر' و 'هنرمند' است كه تار و پود تنوع فرهنگی را در هم می آمیزد تا طیف گسترده ای از هنرهای دستی پدیدار شود.
شاید به همین دلیل است كه اصفهان با دارا بودن یك سوم صنایع دستی جهان و نیمی از صنایع دستی كشور به 'شهر صنایع دستی جهان' مشهور است. این غنای هنری و فرهنگی، ظرفیتی مهم است كه می تواند سكوی پرش بلندی به سوی رونق اقتصادی و كاهش بیكاری در این استان باشد.
**راهكارهای توسعه و رونق صنایع دستی**
ایجاد شبكه ای منسجم و یكپارچه از كلیه صنایع دستی تولیدی در استان و مدیریت و هدایت صحیح آن در كشف نقاط ضعف و قوت این عرصه تاثیر بسزایی دارد.
از طرفی برند سازی دست سازه های بومی، تبادل هنرهای بومی اصفهان با شهرستان ها و فراهم نمودن بستری مطمئن برای فروش و بازاریابی این هنرها گامی بلند به سمت توسعه فرهنگی و خروج شهرستان های استان از ركود فرهنگی- هنری به شمار می رود.
نكته مهم دیگر آنكه با مطالعه و احیای هنرهایی كه در نقاط مختلف استان به فراموشی سپرده شده، هزاران راه نرفته نمایان می شود كه هر یك می تواند منشا تحرك فرهنگی، معیشت پویا و خلاقیت باشد.
برنامه ریزی اصولی در این راستا، همچنین موجب رونق گردشگری درون استانی، افزایش و توزیع توریست به سایر مناطق استان و در نهایت صدور فرهنگ و هنر اصفهان به سرتاسر جهان خواهد شد.
اهمیت این موضوع وقتی دو چندان می شود كه بدانیم استان اصفهان به عنوان شهر خلاق صنایع دستی و پایتخت فرهنگ و تمدن ایران اسلامی كانون تولید بهترین و ناب ترین صنایع دستی است كه با تبلیغ و معرفی این تولیدات می توان شاهد پدیدار شدن افقی نو و متفاوت در رونق این بخش بود.
جعفر جعفر صالحی معاون صنایع دستی استان اصفهان نیز در این خصوص به ایرنا گفت: از مجموع بیش از 300 رشته صنایع دستی ثبت و شناخته شده در ایران، 196 رشته در استان اصفهان فعال است كه بیشتر كارگاه های تولیدی و فروشگاه های این صنایع در میدان نقش جهان اصفهان مستقر است.
وی افزود: هم اكنون بیشترین حجم صنایع دستی تولیدی در استان مربوط به رشته های قلمكار، مینا، خاتم، قلمزنی و كاشی سنتی است.
جعفرصالحی با اشاره به استقبال هموطنان و گردشگران خارجی از تولیدات یاد شده، افزود: اگر تولید كنندگان سلیقه مشتری را در نظر بگیرند و در قالب كاربری های جدید به تولید این محصولات اقدام كنند، می توانند بازار صنایع دستی استان را بیش از پیش رونق بخشند.
معاون صنایع دستی استان اصفهان با توصیف ویژگی های بی بدیل و جایگاه برجسته صنایع دستی اصفهان یادآوری كرد: شهر اصفهان در سال 94 از سوی یونسكو به عنوان نخستین عضو شبكه جهانی شهرهای خلاق (معتبرترین شبكه جهانی) در عرصه صنایع دستی و هنرهای مردمی معرفی شد و به عضویت این شبكه درآمد.
وی اضافه كرد: با فعال شدن دبیرخانه شهر جهانی صنایع ‌دستی در اصفهان، زمینه های مناسب تری در عرصه نوآوری و تنوع در تولید صنایع دستی این استان بیش از گذشته فراهم شده است.
جعفر صالحی در خصوص وضعیت و آمار صادرات صنایع دستی استان اصفهان توضیح داد: به لحاظ اینكه پایانه مستقیمی برای صادرات صنایع دستی در این استان وجود ندارد و بیشترین صادرات از تهران و یا مرزهای جنوبی و غربی كشور صورت می گیرد نمی توان آمار دقیقی از صادرات این محصولات در استان ارائه داد.
این در حالیست كه مدیركل دفتر صادرات و بازرگانی معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی كشور سال گذشته گفته بود كه در چهار سال اخیر بیشترین میزان رشد در سبد صادرات كالاهای غیرنفتی كشور به صنایع‌ دستی و بویژه به تولیدات هنرمندان اصفهانی اختصاص دارد.
پویا محمودیان افزود: همگان اصفهان را اسطوره شهری می‌دانند كه یكی از اصلی‌ترین قطب‌های صنایع‌دستی كشور به‌شمار می‌رود.
وی با اشاره به نقش اصفهان در توسعه و ترویج صنایع‌ دستی كشور تصریح كرد: با تلاش‌ های همه مسئولان و هنرمندان بویژه هنرمندان اصفهان موفق شده‌ ایم تا در چهار سال اخیر رشد 334 درصدی در حوزه صادرات صنایع ‌دستی داشته باشیم.
محمودیان اضافه كرد: باتوجه به روند رشد صادرات صنایع دستی تا پایان برنامه ششم، ارزش صادرات این بخش به یك میلیارد دلار خواهد رسید در این مسیر اصفهان به عنوان یكی از قطب های اقتصادی صنایع دستی كشورمان نقشی مهم دارد.
به گزارش ایرنا؛ در استان اصفهان 40 هزار هنرمند صنایع دستی شناسایی شده و از 299 رشته صنایع دستی كشور، 199رشته به این استان اختصاص دارد.
شورای جهانی صنایع دستی، روز 14 شهریور 1394، اصفهان را از بین 6 شهر جهان كه نامزد ثبت جهانی صنایع دستی شده بودند به عنوان شهر جهانی صنایع دستی برگزید.
استان اصفهان به لحاظ حجم، 60 در صد تولید صنایع دستی كشور را به خود اختصاص داده است.
صنایع دستی، به مجموعه‌ای از هنرها و صنایع اطلاق می‌شود كه محصول آن‌ها بطور عمده با استفاده از مواد اولیه‌ بومی، به كمك دست و ابزار دستی ساخته می ‌شود. در هر یك از فرآورده‌های این صنایع، ذوق هنری و خلاقیت فكری صنعتگر سازنده، به نحوی تجلی می‌ یابد و همین عامل، وجه تمایز اصلی اینگونه محصول‌ ها از مصنوعات مشابه ماشینی و كارخانه‌ ای است.
گزارش: فاطمه زمانی
9861 / 1339