كمبود آب دغدغه مهم جنوب خراسان رضوي

به گزارش ايرنا شهرستانهاي خواف، گناباد و بجستان در جنوب استان خراسان رضوي با حدود 280 هزار نفر جمعيت به دليل خشكسالي سالهاي گذشته با مشكلات متعدد مواجهند كه در اين ميان تاسيسات آبي دچار خسارت هاي بسيار شده اند.
با استمرار پديده خشكسالي كمبود آب در مناطق خشك، نيمه خشك و بياباني شهرستانهاي گناباد، خواف و بجستان هر روز ابعاد تازه تري به خود مي گيرد كه ضرورت مديريت مصرف و برنامه ريزي موثر براي مقابله با تبعات خشكسالي را دوچندان مي كند.
در اين راستا تغيير روشهاي انتقال آب از كانالهاي سنتي به كانالهاي بتوني، جلوگيري از هدر رفت آب در شبكه توزيع، رفع فرسودگي شبكه، تغيير روشهاي آبياري باغ ها و مزارع و بازيافت فاضلاب براي كاهش تبعات خشكسالي ضروري است.
رئيس اداره منابع آب گناباد و بجستان به خبرنگار ايرنا گفت: حدود 20 سال خشكسالي موجب افزايش شوري آب دشتهاي اين منطقه از حدود هفت هزار به 22 هزار اي.سي (واحد اندازه گيري شوري آب) شده كه اين امر آلودگي شديد خاك و غير اقتصادي شدن كشت برخي محصولات كشاورزي را به همراه داشته است.
احمد تمامگر افزود: خشكسالي همچنين موجب افت سالانه 15 تا 30 سانتيمتر سفره هاي آب زيرزميني در اين منطقه شده است.
وي با اشاره به وجود 432 حلقه چاه، 411 رشته قنات و 109 دهنه چشمه در مجموع با بيش از 151 ميليون متر مكعب آب در گناباد و بجستان اظهار داشت: خشكسالي موجب كاهش شديد آب اين منابع و خشك شدن برخي از آنها شده است.
تمامگر گفت: سفره هاي آب زيرزميني گناباد طي مدت مزبور پنج متر افت كرده و كيفيت آب شرب در دشتهاي عمراني، بيمرغ و گيسور اين شهرستان به طور متوسط 16 هزار اي.سي نامطلوب تر شده است.
وي ادامه داد: براي كاهش تبعات تغيير اقليم و استفاده بهينه از آب 512 كنتور حجمي هوشمند طي 2 سال گذشته بر روي چاههاي آب كشاورزي اين منطقه نصب شده كه از جمله ثمرات آن مي توان به كاهش برداشت آب از هشت هزار ساعت در سال به چهار هزار ساعت اشاره كرد.
تمامگر، طرح آبخيزداري سياه كوه را اقدام مهم براي كاهش تبعات خشكسالي در گناباد و بجستان دانست و اظهار داشت: در اجراي اين طرح براي استفاده بهينه از منابع آب و تغذيه سفره هاي زيرزميني بندسارهاي كوچك و بزرگ به صورت صنعتي در سرشاخه هاي رودخانه ها احداث مي شود كه در احياي برخي قناتها نقش مهمي دارد.
نماينده مردم گناباد و بجستان در مجلس شوراي اسلامي نيز گفت: كمبود منابع آب ناشي از استمرار خشكسالي در اين شهرستانها موجب خشك شدن 40 درصد از مجموع يك هزار و 200 رشته قنات اين مناطق شده است.
حميد بنايي افزود: آب مورد نياز گناباد از فاصله 110 كيلومتري و براي بجستان از 35 كيلومتري انتقال مي يابد كه اين امر موجب اتلاف زياد آب شده است.
رئيس مجمع نمايندگان خراسان رضوي در مجلس شوراي اسلامي اظهار داشت: اين مجمع به صورت ويژه مساله كمبود منابع آب در استان و مناطق حادتر آن مانند جنوب استان را از طريق مسئولان استاني و وزارت نيرو پيگيري مي كند.
عضو كميسيون عمران مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: مديريت بحران منابع آب بايد در اولويت اقدامات مسئولان ذيربط قرار گيرد و با اجراي طرحهاي آبخيزداري و آبخوان داري از حداقل منابع حداكثر استفاده به عمل آيد.
رئيس اداره آب و فاضلاب روستايي خواف هم گفت: استمرار خشكسالي موجب كم آبي و خشك شدن برخي منابع آب اين منطقه شده بطوريكه 10 روستاي اين شهرستان با تنش آب مواجه بوده و با تانكر آبرساني مي شود.
مهدي عبديان با اشاره به اختصاص 22 ميليارد ريال براي اجراي طرحهاي كاهش تبعات خشكسالي و مديريت بهتر منابع آب خواف در سال جاري افزود: 13 ميليارد ريال از اين رقم براي اجراي مجتمع شهيد كريمي شامل حصاركشي، بهسازي 6 مورد از تاسيسات و اتاقك جديد ايستگاه برداشت آب، تعويض و استاندارد سازي انشعابات شبكه هاي توزيع روستاهاي كالشور و ده خطيب هزينه مي شود.
وي حفر و لوله كشي 6 حلقه چاه جديد با اعتبار پنج ميليارد ريال در مجتمع هاي شهيد اصلاني و شهيد كريمي در 16 روستا را از ديگر اقدامات مورد نظر برشمرد.
عبديان گفت: ايجاد پرده آب بند در محل چشمه رزداب خواف به طول سه كيلومتر و خط انتقال آب چشمه به مخزن آب شرب روستاي رزداب بخش سلامي نيز با اعتبار چهار ميليارد ريال در دست اجراست.
مدير جهاد كشاورزي خواف هم گفت: با توجه به خشكسالي هاي اخير تعدادي از 108 رشته قنات فعال اين شهرستان با كاهش شديد آبدهي و خطر خشكيدن تدريجي مواجه است.
رحمان دادپور افزود: امسال هفت ميليارد ريال براي مرمت 11 رشته قنات اين شهرستان به طول 6 كيلومتر اختصاص يافت و يك ميليارد ريال هم از محل خودياري كشاورزان در اين زمينه هزينه مي شود.
رئيس اداره آب و فاضلاب روستايي بجستان نيز گفت: خشكسالي سالهاي گذشته بيش از 150 ميليارد ريال به بخش آب و فاضلاب روستايي اين شهرستان خسارت وارد كرده است.
محمدرضا اكبرنيا از هزينه 33 ميليارد ريال براي اجراي طرحهاي آبرساني اين شهرستان خبر داد و افزود: با صرف اين مبلغ 10 كيلومتر خط انتقال آب و پنج مخزن 500 و 800 مترمكعبي در مناطق روستايي بجستان ايجاد شده است.
وي اظهار داشت: اجراي طرح هاي آبرساني روستاي فخر آباد با هزينه 13 ميليارد ريال شامل 6 كيلومتر خط انتقال آب و مخزن 500 مترمكعبي، شبكه برق به طول يك هزار و 300 متر و تعويض پنج كيلومتر شبكه فرسوده از ديگر طرحهاي اين بخش به شمار مي رود.
وي احداث مجتمع آبرساني روستاهاي صلح آباد، مطرآباد و مزار با چهار كيلومتر خط انتقال، چهار مخزن 800 متر مكعبي و سه شبكه توزيع و ايستگاه پمپاژ با هزينه 20 ميليارد ريال را نيز از جمله طرحهاي كاهش تبعات خشكسالي در بخش آبرساني روستايي بجستان ذكر كرد.
اكبرنيا گفت: همچنين براي رفع كمبود آب شرب ساكنان روستاهاي منصوري و ابراهيم آباد از توابع بخش يونسي بجستان پارسال 2 ايستگاه آب شيرين كن به ظرفيت 25 مترمكعب با هزينه بيش از 700 ميليون ريال در اين منطقه نصب شد.
وي افزود: منابع آب روستاهاي مزبور به دليل كاهش كيفيت، براي آشاميدن مناسب نبود و آب شرب مردم با تانكر سيار از مجتمع شهيد منصوري تأمين مي شد لذا با نصب آب شيرين كن براي كاهش اين مشكل اقدام شد.
رئيس اداره آب و فاضلاب شهري بجستان هم گفت: خشكسالي سالهاي قبل موجب كاهش آب سفره هاي زير زميني و پيشروي جبهه آب شور به سوي منابع آب شيرين اين شهرستان شده است.
علي دانشوري از اختصاص پنج ميليارد ريال براي بهبود كيفيت آب اين شهرستان در سالجاري خبر داد و افزود: نامطلوب بودن كيفيت آب در سالهاي گذشته به دليل استمرار معضل خشكسالي به يكي از مشكلات و دغدغه هاي مردم و مسئولان بجستان و شهر يونسي تبديل شده بود كه امسال با اجراي 2 طرح تامين آب شرب اين مشكل كاهش مي يابد.
وي اظهار داشت: براي بهبود كيفيت آب، حفر چاه در دشت حصارك با اعتبار 2 ميليارد و 500 ميليون ريال آغاز شده و بر اساس قرارداد با پيمانكار بعد از اتمام اين طرح در آينده نزديك 50 ليتر آب در ثانيه تامين و در اختيار مشتركان گذاشته مي شود.
وي گفت: همچنين براي تامين آب شرب بهداشتي شهر يونسي 2 ميليارد و 500 ميليون ريال تخصيص يافته و مناطق حفر چاه شناسايي شده است كه قرارداد آن هفته آينده با مجري طرح منعقد مي شود و با تكميل آن 25 تا 30 ليتر آب در ثانيه در اختيار مردم منطقه قرار مي گيرد.
رئيس اداره آب و فاضلاب روستايي گناباد هم گفت: 20 روستاي اين شهرستان به دليل استمرار خشكسالي با تنش و بحران آب مواجه هستند و با تانكر آبرساني مي شوند.
عليرضا فخار طبسي افزود: با وجود كمبود منابع آب، استفاده از آب شرب براي مصارف دام و طيور و فضاي سبز و بخش كشاورزي از مشكلات مهم اين بخش است.
وي اظهار داشت: با اينكه اولويت ما تامين آب شرب روستائيان است اما با توجه به نقش مهم دام و طيور در اقتصاد روستائيان با افزايش آبرساني به دنبال كاهش اين مشكل در كوتاه مدت هستيم ولي در بلندمدت بايد به اين مساله توجه اساسي داشت.
فخار طبسي ادامه داد: 71.5 درصد مشتركان آب و فاضلاب روستايي گناباد الگوي مصرف را رعايت مي كنند و حدود 61 درصد مجموع مصرف آب در اين مناطق مربوط به مشتركاني است كه اين الگو را مراعات نمي كنند.
مدير جهاد كشاورزي گناباد هم گفت: 294 حلقه چاه عميق با ظرفيت آبدهي 166 ميليون مترمكعب در اين شهرستان وجود دارد كه خشكسالي سالهاي اخير موجب كاهش 6 ميليون مترمكعب آبدهي آنها و 9.5 ميليون متر مكعب آب 106 دهنه چشمه اين شهرستان شده است.
عليرضا حسين زاده با اشاره به وجود 599 رشته قنات به ظرفيت 75 ميليون مترمكعب آب در گناباد افزود: به دليل خشكسالي ميزان آبدهي اين قناتها نيز 51 ميليون مترمكعب كاهش يافته است.
وي اظهار داشت: براي اجراي شبكه هاي آبياري تحت فشار و استفاده مناسب از آب در بخش كشاورزي 16 طرح لوله گذاري به طول هشت هزار و 400 متر در كشتزارهاي گناباد طي سال جاري اجرا مي شود.
وي گفت: ايجاد 2 كانال و استخر هزار مترمكعبي در حال اجرا و انعقاد تفاهم نامه است و 76 ميليارد و 500 ميليون ريال نيز براي اجراي طرحهاي نوين آبياري اختصاص يافته كه با اجراي آن به ازاي هر هكتار لوله گذاري سالانه حدود پنج هزار مترمكعب در مصرف آب صرفه جويي مي شود.
حسين زاده اجراي 84 طرح احيا، مرمت و بهينه سازي قناتها در قالب 100 كيلومتر لوله گذاري با هزينه 90 ميليارد ريال را مهمترين اقدامات مديريت جهاد كشاورزي گناباد طي يك سال گذشته برشمرد.
وي افزود: همچنين 52 رشته قنات با هزينه 20 ميليارد ريال طي سه سال گذشته احيا و مرمت شده است.
شهرستانهاي خواف، بجستان و گناباد در مجموع با 280 هزار نفر جمعيت به ترتيب در 267، 278 و 287 كيلومتري جنوب مشهد قرار دارند.
2095/ 6053