حمایت قطر، كویت و عراق از تركیه در برابر تحریم آمریكا

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر روز گذشته طی سفری رسمی به آنكارا، با رجب طیب اردوغان رییس جمهوری تركیه دیدار كرد و رسانه ها پس از دیدار آنها اعلام كردند كه قطر به منظور حمایت از اقتصاد تركیه، 15 میلیارد دلار در تركیه سرمایه گذاری می كند.
*****
سفر شریك عربی تركیه به آنكارا و تقویت ارزش لیر
سفر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به عنوان اصلی ترین شریك عربی كشور تركیه به آنكارا و اعلام سرمایه گذاری 15 میلیارد دلاری در تركیه موجب تقویت ارزش لیر شد كه روند آن همچنان ادامه دارد.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر پس از دیدار با اردوغان طی مطلبی در توئیتر اعلام كرد كه 'از تركیه به عنوان حامی روزهای سخت ملت قطر، پشتیبانی خواهیم كرد.'
وی نوشت: 'امروز در دیداری مهم با اردوغان رئیس جمهوری تركیه در آنكارا اعلام كردیم كه در كشور مولد، نیرومند و دارای اقتصاد مستحكم تركیه سرمایه گذاری 15 میلیارد دلاری انجام می دهیم.'
رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه نیز طی پیامی در شبكه اجتماعی توئیتر از امیر قطر و مردم این كشور به دلیل حمایت آنها از تركیه تقدیر و كرد و نوشت: 'دیدار امروز با برادر تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر بسیار مفید و سازنده بود. تقویت روابط ما با كشور دوست و برادر قطر در بسیاری از زمینه ها ادامه خواهد داشت.''
'لولوه الخاطر' سخنگوی وزارت خارجه قطر در توئیتی نوشت: این سرمایه گذاری به صورت بسته ای از پروژه های اقتصادی، سرمایه گذاری و سپرده بانكی خواهد بود.
وی تركیه را متحد راهبردی قطر خواند و ثبات و شكوفایی آن را برای كل منطقه حیاتی دانست.
سفر امیر قطر به آنكارا در اوج تنش های واشنگتن و آنكارا و بحران ارزی در تركیه، شوكی مثبت به بازار ارز تركیه وارد كرد به طوری كه طی یك روز موجب تقویت حدود 12 درصدی ارزش لیر تركیه در برابر ارزهای خارجی شد.
این سفر كه همزمان با تشدید تحریم های یكجانبه دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا علیه انجام شد، دارای پیام حمایتی قطر از تركیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریكا علیه آنكارا بود كه نتایج مثبتی در ثبات نسبتی بازار متلاطم ارز تركیه داشت.
طی روزهای گذشته كه دولت تركیه با كاهش ارزش لیر رو به رو شد، نگاه ناظران امور منطقه متوجه واكنش قطر در این زمینه بود و بر این اساس، سفر امیر قطر به تركیه دارای پیام روشنی در این زمینه است.
پس از سفر امیر قطر به آنكارا، در محافل غیر رسمی قطر تبلیغات وسیعی در حمایت از تركیه انجام شد به طوری كه تبدیل ریال قطری به لیر تركیه و گذراندن تعطیلات عید قربان در شهرهای مختلف تركیه به عنوان دو راهكار كاربران شبكه های اجتماعی این كشور برای كمك به دولت اردوغان مطرح شد.
قطر به عنوان كشور متحد راهبردی تركیه در شورای همكاری خلیج فارس محسوب می شود و روابط دو كشور به ویژه بعد از قطع روابط عربستان، امارات، بحرین و مصر از 15 خرداد سال گذشته در همه زمینه ها گسترش بیشتری یافته است.
حجم مبادلات تجاری دو كشور از یك میلیارد دلار عبور كرده است و گفته می شود قطر تاكنون حدود 20 میلیارد دلار در تركیه سرمایه گذاری كرده است.
روابط دو كشور در زمینه نظامی هم توسعه یافته به طوری كه تركیه یك پایگاه نظامی در داخل خاك قطر با حضور بیش از پنج هزار نظامی دارد و علاوه بر این كه تركیه قرارداد فروش تجهیزات نظامی به این كشور امضا كرده، قرار است دو پایگاه دریایی نیز برای قطر بسازد.
قطع روابط با تركیه از جمله 13 شرطی بود كه عربستان، امارات، بحرین و مصر برای از سرگیری روابط با قطر مطرح كرده بودند ولی روابط دو كشور روز به روز در حال گسترش است و قطر با اعلام حمایت اقتصادی در بحران ارزی اخیر تركیه، پاسخ مناسبی به اقدام حمایتگرانه سال گذشته آنكارا از آن كشور داد.
*****
حمایت نخست وزیر عراق از امنیت و تقویت پول ملی تركیه
دو روز پیش حیدر العبادی نخست وزیر عراق نیز در اوج تنش تركیه ـ آمریكا در سفر به آنكارا مذاكره ای مفصل با اردوغان داشت و در نشست مشترك با رییس جمهوری تركیه اعلام كرد كه 'در موضوع بحران ارزی و مساله ایجاد شده برای لیر ترك و كاهش ارزش آن، در كنار تركیه هستیم و از هر گونه اقدام تركیه در این مورد حمایت می كنیم.'
این موضع صریح نخست وزیر عراق به معنای حمایت از دولت آنكارا در برابر فشار اقتصادی و تحریم های اخیر آمریكا علیه تركیه در پی تنش به وجود آمده درباره پرونده كشیش آمریكایی زندانی در تركیه بود.
العبادی در این نشست همچنین با بیان این كه حضور سرمایه گذاران ترك به توسعه روابط در زمینه های فرهنگی و اجتماعی دو كشور عراق و تركیه كمك كرده است، اظهار كرد: مذاكره برای اجرای پروژه برق، انتقال انرژی و گاز بین دو كشور آغاز شده است و خط انتقال برق از تركیه به عراق در شهر جیزره تركیه در حال پایان است و با تكمیل مسیر 10 تا 15 كیلومتری خط انتقال، بخشی از نیاز برق عراق از تركیه تامین خواهد شد.
وی اضافه كرد: هم اكنون پروژه یك خط لوله نفت جدید در استان كركوك در حال اجراست كه با اتمام این پروژه، از دومین خط لوله انتقال نفت عراق به تركیه نیز بهره برداری خواهد شد.
حیدر العبادی نخست وزیر عراق نیز در این كنفرانس مطبوعاتی مشترك گفت: در خصوص امنیت مرزها با تركیه اتفاق نظر داریم و مایل به حضور هیچ كدام از گروه های تروریستی در داخل مرزهای عراق نیستیم و در مقابل آن خواهیم ایستاد.
دو طرف علاوه بر تاكید بر مبارزه مشترك با گروه های تروریستی داعش و پ.ك.ك، در خصوص مسائل اقتصادی و تجاری نیز به توافق رسیدند.
رجب طیب اردوغان رییس جمهوری تركیه نیز در نشست مشترك با نخست وزیر عراق اضافه كرد: هم اكنون تركیه و عراق نزدیك 11 میلیارد دلار مراوده تجاری با هم دارند و ما این مقدار را كافی نمی دانیم.
وی تامین آب و انرژی را از جمله مشكلات مهم در كشور عراق عنوان كرد و ادامه داد: در این زمینه ها مذاكرات خود را با جزئیات بیشتر انجام داده و وزرای مربوطه را برای مذاكره و حل مسائل موجود مامور كردیم.
رییس جمهوری تركیه اظهار كرد: روابط ما با عراق گسترده تر خواهد شد و آماده‌ایم كه با دولت جدید عراق برای گسترش روابط در بخش های حیاتی به ویژه در حوزه امنیت و اقتصاد همكاری كنیم.
وی بیان كرد: ما دغدغه‌ عراق را دغدغه خود می دانیم و آماده ایم هرآنچه را كه لازم است، برای بازسازی دوباره این كشور انجام دهیم.
اردوغان افتتاح پایانه مرزی دوم در مرز دو كشور را هم برای عراق و هم برای تركیه مفید خواند و اعلام كرد: اقدامات لازم در این رابطه را انجام خواهیم داد.
وی بار دیگر بر ضرورت حفظ تمامیت ارضی، استقلال و اتحاد سیاسی و حاكمیت ملی عراق تاكید كرد و گفت: تركیه در كنار برادران عراقی خود قرار دارد و دوست داریم كه اتحاد و روابط خود را بیشتر تعمیق ببخشیم و معتقدم كه برخی كشورها از نارضایتی های مردم عراق كه اخیرا شاهدش بودیم، سوء استفاده كردند.
رییس جمهوری تركیه ادامه داد: دولت عراق درباره گروه تروریستی داعش و برگزاری یك همه پرسی غیرمشروع امتحان بزرگی را پشت سر گذاشت و در دوره جدید پس از ثبات و امنیت برقرار شده، تامین نیازمندی های مردم عراق بیش از هر چیز اهمیت دارد و ما از طرف تركیه در این زمینه آماده هر گونه همكاری هستیم.
وی از قصد تركیه برای راه اندازی دوباره كنسولگری در شهرهای موصل و بصره خبر داد.
*****
حمایت غیرمستقیم كویت از تركیه در جدال اقتصادی با آمریكا
پیش از سفر این دو مقام عربی به آنكارا، چهار روز قبل رسانه ها از تماس تلفنی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه با شیخ صباح جابر الصباح امیر كویت خبر داده و نوشتند كه دو مقام رسمی به بررسی روابط دوجانبه و مسائل منطقه ای پرداخته و بر لزوم اهمیت هر چه بیشتر توسعه و تقویت روابط دوجانبه در وضعیت كنونی تاكید كردند.
برخی از منابع خبری ترك نوشتند كه رییس جمهوری تركیه در این تماس تلفنی خواستار حمایت بیشتر كویت از تركیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریكا و سرمایه گذاری كویت در تركیه برای جلوگیری از افت ارزش پول ملی این كشور شده است.
برخی رسانه ها نیز از دعوت اردوغان از امیر كویت برای سفر به آنكارا خبر داده و نوشتند كه اگر این سفر انجام شود، به معنای حمایت كویت از دولت آنكارا خواهد بود ولی ممكن است دولت كویت برای مصون ماندن از تبعات همراهی با تركیه، به صورت غیررسمی از تركیه در برابر فشارهای اقتصادی آمریكا و تقویت ارزش لیر ترك حمایت كند.
با این حال بانك برقان كویت كه در بازارهای مالی و بانكی تركیه فعال است، ضمن تاكید بر ادامه حضور خود در تركیه اعلام كرد كه نوسانات ارزی اخیر تاثیری بر نرخ سود این بانك نداشته است و همكاری دو طرف به شكل قدرتمندانه ادامه خواهد داشت.
این بانك با صدور بیانیه ای اعلام كرد كه ''برقان بانك با اطمینان به توانمندی و عملكرد تركیه در برابر خطر فعالیت اقتصادی، به فعالیت خود طبق روال گذشته ادامه می دهد و طرح های بلند مدت حضور خود در تركیه را دنبال می كند.'
تركیه و كویت روابط گسترده اقتصادی دارند به طوری كه سرمایه گذاران زیادی از كشور كویت در تركیه سرمایه گذاری كرده اند و فعالیت زیادی در بازارهای بانكی و گردشگری تركیه دارند.
دو كشور حدود دو میلیارد دلار مراوده تجاری دارند و یك شركت تركیه در حال ساخت فرودگاه بزرگ و بین المللی كویت به ارزش 4.5 میلیارد دلار است كه به عنوان بزرگترین طرح عمرانی یك شركت ترك در خارج از كشور به شمار می رود.
*****
ادامه تنش آنكارا ـ واشنگتن و تداوم نزاع اقتصادی تركیه و آمریكا
بحران در روابط آمریكا و تركیه بعد از آن آغاز شد كه دولت آنكارا یك كشیك آمریكایی را در ازمیر به اتهام عضویت در گروه های گولن و پ.ك.ك و همچنین جاسوسی دستگیر و به حبس خانگی محكوم كرد.
متعاقب این اقدام، دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا دستور تحریم وزیر كشور و دادگستری تركیه را صادر كرد كه دولت تركیه نیز در اقدامی متقابل، وزرای دادگستری و كشور آمریكا را تحت تحریم قرار داد.
هیات های دیپلماتیك دو طرف برای حل اختلاف در واشنگتن گرد هم آمده و مذاكره كردند ولی با رد درخواست آزادی بدون قید و شرط كشیش آمریكایی از سوی دولت تركیه و نیز رد درخواست استرداد فتح الله گولن متهم كودتای نافرجام تركیه از سوی دولت آمریكا، روابط دو كشور تیره تر شد.
دونالد ترامپ در پی ناكامی در آزادی كشیش آمریكایی، تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم تولید تركیه را دو برابر كرد و دولت تركیه نیز دیروز اعلام كرد كه در اقدامی متقابل 22 قلم كالای آمریكایی را تحریم كرده و واردات كالاهای آمریكایی مشمول 533 میلیون دلار تعرفه اضافی می شود.
این تصمیمات دولت آنكارا و واشنگتن موجب نگرانی در بازارهای مالی و پولی تركیه شده و نرخ ارز را به شكل كم سابقه ای افزایش داد به طوری كه سقف افت ارزش پول ملی تركیه در سال 2018 در برابر دلار به 84 و در برای یورو به 74 درد رسید.
هر چند كه با اعلام حمایت برخی كشورهای و با آغاز به اجرای تدابیر ویژه و بسته اقتصادی ارائه شده توسط دولت تركیه، بازار ارز در این كشور از التهاب افتاده و طی روز گذشته ارزش لیر در برابر ارزهای خارجی حدود 12 درصد تقویت شد، ولی نگرانی از بازگشت دوباره التهاب به بازار ارز وجود دارد.
علاوه بر اعلام حمایت برخی كشورهای خارجی از جمله ایران، قطر، پاكستان، اتحادیه اروپا، عراق، اندونزی و روسیه از دولت آنكارا در برابر فشارهای اقتصادی آمریكا، اغلب كارشناسان، مقامات سابق و فعلی و احزاب موافق و مخالف دولت تركیه نیز در برابر اقدامات یكجانبه و فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریكا علیه كشور خود متحد و یكصدا شده اند.
گزارش از: حسن فاخری
خاورم/1905