تلاش آنكارا ـ مسكو براي همكاري درباره سوريه

به گزارش شنبه شب ايرنا، هفته گذشته مولود چاووش اوغلو وزير امور خارجه تركيه با سرگئي لاوروف همتاي روس خود در آنكارا و خلوصي آكار وزير دفاع ملي و هاكان فيدان رئيس سازمان اطلاعات ملي تركيه در مسكو با سرگئي شويگو وزير دفاع روسيه درباره سوريه ديدار و مذاكره كردند.
همچنين با فاصله يك هفته، روز گذشته هيات سياسي بلندپايه ترك شامل چاووش اوغلو وزيرخارجه، آكار وزير دفاع و فيدان رئيس سازمان اطلاعات ملي در سفر به مسكو درباره آخرين وضعيت سوريه به خصوص شهر ادلب با مقام هاي مسكو به رايزني و مذاكره پرداختند.
سفر اين هيات ترك به روسيه كه در آستانه حمله احتمالي ارتش سوريه براي بازپس گيري شهر ادلب از دست تروريست ها انجام شده حائز اهميت است.
روز گذشته برخي رسانه هاي منتقد ترك اعلام كردند كه هيات تركيه درصدد است تا از حمله ارتش سوريه براي بازپس گيري شهر ادلب از دست تروريست ها جلوگيري كرده و يا گروه هاي تروريستي ساكن اين شهر را كه مورد حمايت آنكارا هستند، نجات دهد.
تركيه مذاكره درباره سرنوشت مردم عادي و سرنوشت گروه هاي تروريستي و نيز آينده شهر ادلب را ازمحورهاي مذاكره خود با طرف هاي روسي اعلام كرده است.
*****
در مذاكره مقام هاي تركيه با روسيه چه گذشت؟
در جريان سفر روز گذشته چاوش اوغلو به مسكو، لاوروف در ديدار دوجانبه، همكاري مسكو و آنكارا را سازنده خواند و گفت: روابط دو كشور در ابعاد مختلف در حال گسترش است.
وي با اشاره به سفر هفته گذشته خود و وياچسلاو ولودين رئيس دوماي روسيه به آنكارا، با تاكيد بر افزايش تماس هاي مقام هاي دو كشور در سطوح مختلف، رايزني درباره وضعيت سوريه، مذاكرات آستانه و همكاري هاي فني و نظامي بين آنكارا ـ مسكو را ادامه دار عنوان كرد.
چاوش اوغلو همكاري هاي مسكو و آنكارا در خصوص مسائل منطقه اي و بين المللي را ارزشمند خواند و افزود: علاوه بر حل و فصل موضوع سوريه، بررسي موضوع هاي ديگري در خصوص وضعيت در خاورميانه، قفقاز، آسياي مركزي و اوكراين در دستور كار اين نشست قرار دارد و در خصوص آنها تبادل نظر و گفت و گو مي شود.
وزير امور خارجه روسيه در كنفرانس خبري مشترك با چاووش اوغلو نيز با اشاره به مشخص شدن زمان دقيق نشست سران كشورهاي ضامن صلح سوريه(مذاكرات صلح آستانه) در تهران، محور اصلي اين دور از مذاكرات را بررسي وضعيت شهر ادلب عنوان كرد.
وي با بيان اينكه 'در دستور كار اجلاس سران ايران، روسيه و تركيه در تهران ' طيف وسيعي از مسائل درباره سوريه گنجانده شده است، ادامه داد: مساله جداسازي تروريست ها از معارضان در ادلب بسيار مهم بوده و روساي جمهوري ايران، روسيه و تركيه حتما در مورد اين مساله گفت و گو خواهند كرد.
لاوروف توضيح داد: زماني كه منطقه كاهش تنش در ادلب ايجاد شد، موضوع جداسازي تروريست ها از معارضان مانند شرايط كنوني مطرح نبود و بر اين اساس بر لزوم به حداقل رساندن خطر براي ساكنان ادلب تاكيد مي شود.
وزير خارجه روسيه به تهديد تروريست ها در منطقه ادلب به ويژه اعضاي گروه تروريستي جبهه النصره اشاره كرد و افزود: آنها به فعاليت هاي تروريستي ادامه مي دهند و دهها پهپاد براي حمله به پايگاه هوايي حميمم در سوريه استفاده كرده اند.
لاوروف همچنين گفت كه فعلا موضوع گسترش چارچوب مذاكرات صلح آستانه مطرح نيست چرا كه مسائل زيادي وجود دارد كه مي تواند بدون تغيير چارچوب مذاكرات صلح آستانه و ژنو مطرح و بررسي شود.
وي با تاكيد بر لزوم همكاري و تلاش روسيه و تركيه براي بازگشت پناهندگان سوري به كشور خود يادآورشد: مسكو و آنكارا براي همكاري با يكديگر به منظور ايجاد شرايط براي بازگشت امن و شايسته اتباع سوري به ميهن خود ادامه خواهند داد.
وزير خارجه روسيه همچنين گفت كه اين ادعا كه مسكو و آنكارا درباره كميته قانون اساسي سوريه كه استفان دي ميستورا نماينده دبير كل سازمان ملل در سوريه به آن مي پردازد، اختلاف نظر دارند، بي اساس است.
چاووش اوغلو وزيرخارجه تركيه نيز در كنفرانس خبري مشترك با همتاي روس خود اعلام كرد: آنكارا براي همكاري با روسيه در مبارزه با تروريسم در شمال سوريه آماده است.
وي افزود: هدف ما اين است كه نگراني طرف روسي را برطرف كرده و تروريست هاي فعال در شمال سوريه را از بين ببريم ولي در جريان سركوب تروريست ها در سوريه نبايد به غيرنظاميان آسيبي برسد.
وزير خارجه تركيه هشدار داد كه تهديد جاني غيرنظاميان ممكن است سبب ايجاد موج جديد پناهجويان و بروز فاجعه انساني در شمال سوريه شود و در نهايت اعتمادي كه بين روسيه و تركيه در مساله سوريه به وجود آمده، لطمه ببيند.
وي افزود: به همين دليل بايد براي حفظ نتايج و دستاوردهاي روش هاي سياسي، بايد روي اقداماتي كه در اين رابطه مي توان به كار گرفت، فكر كنيم.
چاووش اوغلو بر اهميت ادامه همكاري تركيه و روسيه در زمينه تداوم آتش بس در سوريه تاكيد كرد و با بيان اين كه ' تركيه هيچ تفاوتي بين گروه هاي تروريستي قائل نيست و بايد با همه آن ها مبارزه كرد'، افزود: بيش از سه ميليون غير نظامي در شهر ادلب زندگي مي كنند و بايد تروريست ها از مردم عادي تفكيك كرد.
وي با يادآوري اينكه گروه هاي افراطي به مخالفان ميانه رو و مردم عادي آسيب مي رسانند، گفت: رفع اين مشكل براي تمامي طرفين اهميت دارد.
چاووش اوغلو حفاظت از منطقه كاهش تنش در ادلب را از نظر انساني و مبارزه با تروريسم بسيار مهم دانست و ادامه داد: ادلب تنها منطقه كاهش تنش باقي مانده در چارچوب تفاهم روند آستانه است.
وي با پيش بيني حمله احتمالي ارتش سوريه براي بازپس گيري ادلب از تصرف تروريست ها و بيرون راندن گروه هاي تروريستي از آن گفت: راه حل نظامي در ادلب، هم براي اين شهر و هم براي آينده سوريه فاجعه‌ بار خواهد بود.
همچنين در ادامه سفر هيات بلند پايه روسيه به مسكو، وزيران دفاع روسيه و تركيه درباره اوضاع سوريه گفت گو و در زمينه همكاري هاي فني - نظامي در سوريه توافق كردند.
وزارت دفاع روسيه اعلام كرد كه شويگو وزير دفاع اين كشور و همتاي ترك او آكار به گفت و گوهاي مشروح درباره اوضاع سوريه كه هفته گذشته در ديدار دوجانبه در مسكو آغاز شده و در جريان آن طرف روسي پيشنهادهايي را براي حل و فصل اوضاع منطقه شمال غرب سوريه مطرح كرد، ادامه دادند.
بر اساس اين گزارش، در ديدار روز گذشته موضوع هاي مهمي همچون تامين امنيت منطقه اي و دورنماي توسعه همكاريهاي فني -نظامي ميان دو كشور بررسي شد.
ديدار قبلي وزيران دفاع روسيه و تركيه 17 ماه اگوست (روز جمعه هفته گذشته) برگزار شد و دو طرف در خصوص مسائل انساني سوريه از جمله بازگشت پناهندگان سوري به ميهن خود و همكاري هاي نظامي گفت و گو كردند.
هيات بلندپايه ترك همچنين ديروز با ولاديمير پوتين رئيس جمهوري روسيه نيز ديدار كرده و مذاكراتي درباره روابط دو جانبه و به خصوص موضوع تحولات سوريه و وضعيت ادلب انجام شد.
پوتين در اين ديدار اعلام كرد كه با همكاري روسيه، ايران و تركيه، پيشرفت هاي جدي در حل بحران سوريه حاصل شده است.
وي با اشاره به ديدارهاي خود با رجب طيب اردوغان رئيس جمهوري تركيه و تعميق بيش از پيش روابط مسكو ـ آنكارا افزود: همكاري هاي روسيه و تركيه در عرصه اقتصادي و حل برخي مسائل منطقه اي و حل و فصل مسائلي همچون بحران سوريه تعميق و گسترش مي يابد.
رئيس جمهوري روسيه گفت: با تلاش و مشاركت كشورهاي ذينفع ديگر در حل مساله سوريه ازجمله ايران و نيز همكاري با سازمان ملل و كشورهاي اروپايي و آمريكا توانستيم در حل بحران سوريه به پيشرفت جدي دست يابيم.

**نتايج روند آستانه و نقش تركيه
مذاكرات آستانه كه تحت نام 'روند آستانه' و با همكاري و ابتكار سه كشور ايران تركيه و روسيه شكل گرفته، نقش فوق العاده مهمي در كاهش تنش در سوريه داشته و در قالب آن گام هاي مهمي در راستاي حل و فصل سياسي بحران جنگ داخلي سوريه برداشته شده است.
همكاري سه كشور فرايندي از گفتگوهاي سوري - سوري را شكل داد كه به رغم مشكلات و اختلاف نظرهاي موجود، ادامه دارد و ادامه اين همكاري و مذاكرات نشان داد كه همكاري منطقه اي ايران، تركيه و روسيه در حل و فصل مشكلات منطقه اي بسيار گره گشاست.
مذاكرات ايران، تركيه و روسيه در قالب روند آستانه يك توافق موثر و نتيجه بخش در بحران سوريه بود و با ايجاد امكان گفت و گو بين طرف هاي درگير و تعيين مناطق كاهش تنش توانست گام به گام وضعيت سوريه را به يك آرامش نسبي سوق دهد.
تاكنون 13 بار مذاكرات كارشناسي آستانه انجام گرفته كه نتايج مفيدي داشته و نشان داده است كه مسائل و بحران هاي منطقه اي با اراده و همكاري مشترك كشورهاي منطقه قابل حل و فصل است.
مذاكرات آستانه در سطوح و حوزه هاي مختلفي تعريف شده و در سطوح كارشناسي و وزرا مذاكرات منظم و مستمري در جريان است و در سطح سران نيز تاكنون دو اجلاس موثر در شهر سوچي روسيه و آنكارا پايتخت تركيه برگزار شده است و مقدمات برگزاري اجلاس سوم در ايران طي ماه جاري در جريان است.
دور آتي نشست سران سه كشور ايران تركيه و روسيه در رابطه با سوريه قرار است به زودي در تهران برگزار گردد و بنا به اعلام منابع ترك، يكي از موضوعات اساسي آن بحث در خصوص وضعيت ادلب خواهد بود.

**وضعيت ادلب و نگراني تركيه
ارتش سوريه به مانند مناطق ديگر اين كشور درصدد تسلط و اعمال حاكميت در چارچوب سرزميني خود است.
شهر ادلب بر اساس تفاهم مذاكرات آستانه يكي از مناطق كاهش تنش و عاري از خشونت تعيين شده و در اين راستا اراده سه كشور ايران، تركيه و روسيه بر حل و فصل موضوع ادلب از راه حل سياسي است.
در همين زمينه تركيه در اطراف شهر حلب و ادلب 13 منطقه ديده باني ايجاد كرده است ولي با جدي تر شدن حمله احتمالي ارتش سوريه براي رفع تصرف شهر ادلب از دست تروريست ها، تركيه بيش از طرف هاي ديگر نگران وضعيت احتمالي است.
ترك ها اعلام مي كنند كه نگران وضعيت انساني در پي حمله ارتش سوريه به شهر ادلب به عنوان آخرين پايگاه مهم تروريست ها در سوريه هستند ولي در واقع نگراني جدي آنها مربوط به دو مساله احتمال گسيل موج جديد پناهجويان به سمت تركيه و نيز آينده گروه هاي معارض سوري و تروريست هاي ساكن ادلب است.
تركيه با برخي از گروه هاي مخالف سوري حاضر در ادلب روابطي دارد و به نوعي در قالب مذاكرات آستانه، آنها را نمايندگي مي كند و علاوه بر اين، تعدادي از آنها را به عنوان نمايندگان معارضان به كميسيون تدوين قانون اساسي سوريه معرفي كرده است.
همچنين تركيه بيم دارد كه اين گروه هاي مسلح و جنگجو كه سابقه تروريستي و جنگ هم دارند، با فرو پاشيدن آخرين پايگاه خود در ادلب، به سمت تركيه سرازير شده و به تهديد امنيتي جديد براي تركيه تبديل شوند.
بر اين اساس، مقامات آنكارا نگران هستند كه اگر حمله ارتش سوريه به ادلب بدون در نظر گرفتن دغدغه آينده اين گروه ها صورت بگيرد، تنها درد سر جديدي براي تركيه ايجاد خواهد شد.
بر همين اساس، نشست سران سه كشور ايران، تركيه و روسيه در رابطه با سوريه كه قرار است تا دو هفته آينده در تهران برگزار شود، فرايند بعدي بحران سوريه و به خصوص وضعيت ادلب و سرنوشت تروريست هاي ساكن آنجا را تعيين خواهد كرد.
دو سفر اخير هيات بلند پايه ترك به مسكو براي رايزني در اين خصوص انجام شده و نتايج اين مذاكرات در تصميم سران سه كشور در نشست تهران مشخص خواهد شد.
گزارش از: حسن فاخري
شبد**خاورم/1905**