رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری كشور گفته بود : هیات امنای مجموعه میراث جهانی تخت جمشید با اختیارات كامل برای تصمیم گیری درباره این مجموعه ،در بهار سال 96 شكل می گیرد و پس از آن، درآمدهای بازدید گردشگران از این آثار تاریخی در همین مجموعه هزینه می شود.
زهرا احمدی پور درسفری كه اواخر فروردین سال 96 به شیراز داشت درحاشیه بازدید از مجموعه میراث جهانی تخت جمشید افزود: این اقدام بر اساس مصوبه برنامه ششم توسعه مبنی بر هیات امنایی شدن مجموعه های جهانی و شاخص ملی صورت می گیرد.
اصغر مونسان رئیس كنونی سازمان میراث فرهنگی كشور هم اخیرا سخنان مشابهی گفت.
مدیركل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان فارس در روزهای اخیر در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا هم اظهار داشت : بزودی اداره تخت جمشید بصورت هیات امنایی انجام خواهد شد.
مصیب امیری افزود: هفته آینده روال انجام این كار در دستور كار اداره كل میراث فرهنگی فارس قرار می گیرد و ظرف یكماه آینده اسامی اعضای هیات امنای مجموعه جهانی تخت جمشید منتشر می شود.
وی ادامه داد: با انجام این كار می توان از درآمد حاصل از مجموعه تخت جمشید برای ساماندهی آن استفاده كرد.
** تخت جمشید و ویژگی هایش
بنای تخت جمشید كه با شماره 114 در سال 1979 میلادی در میراث جهانی یونسكو و با شماره 20 در شهریور سال 1310 در میراث ملی به ثبت رسیده اكنون با مشكلات عدیده ای روبه رو است كه تداوم ایستایی آن را با خطر جدی مواجه كرده است.
این بنا جزو معدود آثار باستانی كشور است كه درآمد خوبی دارد و سودده است اما تاكنون درآمد حاصل صرف ساماندهی آن نشده و این در حالیست كه مسئولان بارها وعده اداره هیات امنایی این مجموعه را داده اند ولی محقق نشده است.
** میراث داری خاك مطمئن تر از ما
همین میزان باقی مانده از تخت جمشید كه به دوران كنونی رسیده را مدیون خاك هستیم كه میراث دار خوبی بوده و بقایای این شكوه و عظمت را به دست ما رسانده است.
ساخت بنای تخت جمشید از 518 سال پیش از میلاد شروع شد و در طول 200 سال توسط شاهان هخامنشی تكمیل شده است.
پرسپولیس تا قرن بیستم زیرخاك مدفون و تنها قسمتی از سرستون های تالار «آپادانا» و دیواره های كاخ «تچر» بیرون از خاك بود كه در حدود صد سال پیش توسط «ارنست امیل هرتسفلد» و همكار او باستان شناس جوان «فردریك كرفتر» بطور كامل از خاك بیرون آورده شد.
شواهد حاكی از آن است كه به دلیل بی توجهی و سهل انگاری در طول سالیان گذشته این بنای میراثی به سمت فرسایش و نابودی هدایت شده،حفر چاه های عمیق قانونی و غیر مجاز در این منطقه و اطراف تخت جمشید باعث تحلیل سطح آبهای زیر زمینی و پدید آمدن حفره های عظیم و بالارفتن احتمال فرونشست زمین در این منطقه شده است.
حجم زیاد و سنگین بازدیدكنندگان بویژه در ایام تعطیلات نوروز ،بعلاوه وجود تخته چوب روی پله های ورودی كه برای جلوگیری از آسیب به پله های سنگی تعبیه شده كه به گفته كارشناسان ایجاد لزرش و ارتعاش می كند و همین امر به مرور زمان باعث افتادن ستون های تخت جمشید خواهد شد.
ترك سنگ ها یكی از عظیم ترین بناهای سنگی جهان را در معرض خطر ریزش قرار داده است بگونه ای كه افزوده شدن ترك های بین سنگ ها،كاخ ها و ستون های این مجموعه كه اغلب متعلق به چند ساله اخیر است ایستایی این بنا را تهدید می كند.
به مرور زمان سنگ های این مجموعه تحت تاثیر فرسایش ،باران های اسیدی و شرایط آب و هوایی به فسیل تبدیل شده و ترك هایی در آنها بوجود می آید كه در دوران اخیر به علت عدم كنترل این وضعیت این ترك ها روز به روز بیشتر شده و اگر این روند ادامه داشته باشد در آینده نزدیك شاهد فروپاشی نمای كنونی تخت جمشید خواهیم بود.
** رویش گل سنگ بر پیكر میراث جهانی
رویش گل سنگ ها بر پیكره سنگی این بنا نیز گسترش یافته و روند تخریب آن را تشدید كرده بگونه ای كه كارشناسان این مساله را هشداری بر افزایش ترك ها و فروپاشی سنگهای این مجموعه می دانند.
تخت جمشید یكی از پر سود ترین و به یقین مهمترین سایت باستانی كشور است اما متاسفانه درآمد این مجموعه صرف ساماندهی وضعیت این بنای سنگی نمی شود و به احتمال در این شرایط اسفناك انتظار تخصیص بودجه و اعتبار ملی برای جلوگیری از فرسایش این میراث جهانی نیز خوش بینانه و نابجا جلوه می كند.
**تخت جمشید اعتبار و افتخار جهانی
مجتبی درودی باستان شناس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تخت جمشید یكی از بزرگترین سازه های سنگی جهان است كه باتوجه به تمام بی مهری هایی كه تاكنون نسبت به این مجموعه شده هنوز خود را حفظ كرده و سرپا مانده است.
درودی افزود: تمام موزه های بزرگ و بنام دنیا به اثری از تخت جمشید مزین هستند و وجود آثاری از این مجموعه در هر موزه ای در جهان برای آن برند و اعتبار ویژه ای محسوب می شود.
این فعال فرهنگی ادامه داد: علاوه بر آسیب های طبیعی از بارش باران و برف گرفته تا تابش آفتاب و نشست زمین به علت عدم مدیریت در مصارف آب، عدم برنامه ریزی صحیح و حفاظت اصولی از این بنا ،تخت جمشید را بیش از گذشته در دوره كنونی در معرض خطر نابودی قرار داده است.
** بازدید میلیونی نوروز و لرزه بر اندام تخت جمشید
این باستان شناس فارسی اظهار داشت: سنگ ها و ستون های تخت جمشید از جنس سنگ آهكی است و ستون ها با ارتفاع 20 متر بدون هیچ ملاطی روی هم قرار گرفته و عمود شده اند و بطور قطع هجوم میلیون ها نفر بازدید كننده بویژه در ایام نوروز لرزه بر اندام این بنای جهانی می اندازد.
درودی با بیان اینكه درخواست احداث یك سایبان برای این مجموعه جهانی خواسته زیادی نیست كه بعد گذشت این همه سال هنوز این كار انجام نشده است،گفت: تخت جمشید جزو پر سودترین سایت های باستانی كشور است و اگر تنها درآمد این مجموعه برای ساماندهی این میراث ارزشمند هزینه شود می تواند بخش اعظم مشكلات را برطرف كند و جلوی نابودی شناسنامه ایران زمین را بگیرد.
حال با توجه به وعده ها انتظار از مسئولان امر وجود دارد كه نسبت به تشكیل هیات امنای مجموعه تخت جمشید اقدام كنند و مهمتر از آن اینكه اعضای هیات امنا نیز متشكل از افراد نخبه و دلسوز برای این بنا باشند و به سرعت برنامه ریزی جامعی نسبت به ساماندهی این مجموعه جهانی و جلوگیری از روند فرسایش آن انجام دهند.
آثار تاریخی تخت جمشید به یادگار مانده از دوران هخامنشیان در 55 كیلومتری شمال شیراز در محدوده شهرستان مرودشت واقع است.
گزارش از محمدامین افشارپور
9873 /1630 /1876
شیراز- ایرنا- بنای جهانی تخت جمشید كه سر از دل خاك بیرون آورده با عوامل انسانی و طبیعی فرسایش روبه رو است و به گفته كارشناسان با اداره هیات امنایی می توان درآمد آن را صرف ساماندهی این مجموعه كرد، امری كه با وجود وعده های زیاد تاكنون اجرا نشده است.
