امروزه با توسعه فناوري، فضاي مجازي و رسانه هاي ديجيتالي ديگر چاپخانه فقط كتاب و روزنامه چاپ نمي كند، كار فرهنگي چاپخانه ها، ماهيت اقتصادي به خود گرفته و براي بقاي خود به چاپ انواع بسته بندي هاي صنعتي رو آورده اند.
از سوي ديگر نوسانات قيمت ارز براي صنعتي كه مواد اوليه و ماشين آلات آن وارداتي است، شرايط را دشوارتر از گذشته نموده است لذا صنعتگران در اين بخش نياز به برنامه اي تحول گرا براي درازمدت و نسخه درماني براي كوتاه مدت دارند كه آنها را از اين شرايط سخت بيرون آورد.
*چاپخانه ها نيمه تعطيل هستند
رئيس اتحاديه چاپخانه داران خراسان رضوي در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: از 450 واحد چاپ، ليتوگرافي و جعبه سازي در استان فقط سه يا چهار چاپخانه به كارهاي انتشاراتي روزنامه ها مي پردازند و باقي آنها فعاليت خود را معطوف به حوزه صنعت كرده اند.
علي مغاني افزود: صنعت چاپ فراگير است و عمده توليدات صنعتي به اين بخش وابسته هستند لذا اگر چاپخانه ها تعطيل شوند، ضربه مهلكي به بدنه اقتصاد كشور خواهد خورد.
وي اظهار داشت: در چند ماه اخير قيمت مواد مصرفي چاپ افزايش يافته به طوري كه كاغذ تحرير از هر بند 70 هزار تومان به 185 هزار تومان، مقواي دارويي از هر كيلو چهار هزار تومان به 18 هزار و 500 تومان، مقواي پشت طوسي از هر كيلو سه هزار و 800 تومان به 9 هزار و 200 تومان، مركب از هر كيلو 25 هزار تومان به 75 هزار تومان رسيده است.
رئيس اتحاديه چاپخانه داران خراسان رضوي گفت: 100 درصد مواد و لوازم چاپ وارداتي است و پس از نوسانات قيمت ارز تامين اين مواد چاپخانه داران را دچار مشكل كرده است.
وي ادامه داد: دولت فقط ارز 4200 توماني را به كاغذ اختصاص داده است در حالي كه 88 درصد مواد اوليه براي توليد در چاپخانه به مقوا و كاغذ گلاسه مربوط مي شود و سهم كاغذ از اين بخش 12 تا 18 درصد است.
مغاني افزود: هم اكنون به جز كمبود در مواد مصرفي چاپ، در زمينه تامين قطعات يدكي دستگاه ها و ماشين آلات چاپ نيز دچار مشكل هستيم.
وي اظهار داشت: از سوي ديگر پيشتر تجار مواد اوليه مصرفي بخش چاپ را به صورت نسيه هم به چاپخانه داران مي فروختند اما چند ماهي است كه آنان تنها در قبال دريافت پول نقد حاضر به فروش مواد مصرفي چاپ هستند.
وي گفت: از آنجا كه قيمت مواد مصرفي براي چاپ ثابت نيست و همچنين با كمبود جدي مواد اوليه مواجه هستيم، چاپخانه ها قادر به فعاليت نيستند به طوري كه طي يك ماه گذشته 45 چاپخانه در استان تعطيل شده و مابقي نيز با 30 درصد از ظرفيت خود فعاليت مي كنند.
مغاني افزود: با وجود فضاي مجازي و رسانه هاي اينترنتي، چاپ كتاب و روزنامه صرفه اقتصادي ندارد و چاپخانه داران بخش عمده اي از ظرفيت خود را به كار اقتصادي اختصاص داده و در حوزه بسته بندي محصولات فعاليت مي كنند.
وي پيشنهاد كرد كارگروهي ويژه براي صنعت چاپ تشكيل شود تا به هر نحو ممكن اقلام مورد نياز اين بخش با نرخ كمتر تامين شود.
* ضعف دانش و فناوري صنايع چاپ و بسته بندي
نايب رئيس خانه صنعت، معدن و تجارت ايران نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: حوزه چاپ و بسته بندي صنايع در كشور بسيار ضعيف است و دانش و فناوري در اين بخش رشد زياد نداشته است.
حسن حسيني افزود: بسته بندي و صنعت چاپ مرتبط با آن فقط در حوزه كارتن نيست، بلكه اين حوزه بسيار گسترده و نيازمند دانش و فناوري است كه اگر به صورت اصولي انجام گيرد قيمت آن گرانتر از خود محصول تمام مي شود.
وي اظهار داشت: تاكنون در حوزه چاپ و بسته بندي محصولات غذايي، بهداشتي و انواع ديگر توليد در كشور بسيار ضعيف عمل شده، سرمايه گذاري لازم انجام نگرفته و شايد انگيزه اي نيز در اين بخش وجود نداشته است.
رئيس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي با اشاره به افزايش قيمت تمام شده چاپ و بسته بندي توليدات در چند ماه اخير گفت: زماني كه قيمت يك كيلوگرم كاغذ باطله سه هزار و 700 تومان شده است، نمي توان توقع داشت كه تغييرات قيمتي در مواد مصرفي صنعت چاپ و بسته بندي تاثير نگذاشته باشد.
حسيني افزود: كمبود مواد مصرفي نه تنها واحدهاي توليدي بلكه برخي كسب و كارها را نيز در تامين كارتن مورد نياز دچار مشكل كرده است.
وي اظهار داشت: مسئولان بايد مانع از صادرات كالاهاي ضايعاتي شوند تا بتوان از طريق ضايعات، بخشي از مواد مصرفي صنعت چاپ و بسته بندي را تامين كرد.
* ارز كاغذ تامين شد
معاون فرهنگي – مطبوعاتي اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي نيز به خبرنگار ايرنا گفت: هم اكنون 300 چاپخانه در استان وجود دارد كه 20 درصد آنها به چاپ و نشر كتاب مشغول هستند، علاوه بر اين 450 واحد چاپ، ليتوگرافي و جعبه سازي نيز زيرپوشش اتحاديه چاپخانه داران خراسان رضوي بوده و ٤٤١ ناشر فعال و ٥٣٤ كانون آگهي و تبليغات در اين استان وجود دارند.
يوسف اميني افزود: براي تامين مواد مصرفي چاپ ويژه بخش فرهنگي شامل نشريات و مطبوعات و آنچه كه مربوط به محتواي كار مي شود، كارگروهي در وزارتخانه تشكيل شد و وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي پيگير اختصاص ارز دولتي به كاغذ شدند كه اين مهم به سرانجام رسيد.
وي اظهار داشت: پيرو آن جلسه اي با حضور معاون مطبوعاتي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در مشهد برگزار و در آن جلسه مقرر شد، كاغذ مورد نياز با ارز دولتي براي مطبوعات فراهم شود.
وي گفت: كميته هاي ويژه اي نيز در معاونت فرهنگي و معاونت مطبوعاتي وزارت ارشاد تشكيل شده تا با اتخاذ تدابير ويژه بتوانند كاغذ مورد نياز براي نشريات مكتوب و كتاب را تامين كنند.
معاون اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي خراسان رضوي با اشاره به تاثير قيمت مواد مصرفي بر قيمت تمام شده نشريات و كتاب افزود: اگر ناشر كاغذ را به قيمت آزاد تهيه كند بر روي قيمت تمام شده كتاب يا نشريه تاثير دارد، ضمن اينكه علاوه بر كاغذ، دستگاه ها و لوازم ديگري در چاپ مورد نياز است كه افزايش قيمت آنها بر روي قيمت تمام شده كتاب يا نشريه اثرگذار است.
وي با بيان اينكه با تدابير انجام گرفته وضعيت چاپ و نشر در ماه هاي آينده نگران كننده نيست اظهار داشت: ظرفيت هاي صنعت چاپ در استان زياد است به طوري كه از ابتداي سال گذشته تا پايان پنج ماه نخست امسال 100 ميليارد ريال فرآورده هاي چاپ و بسته بندي استان به كشورهاي آسياي ميانه مانند افغانستان، تركمنستان و تاجيكستان صادر شده است.
*تدابير براي حمايت و كمك به صنعت چاپ
رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي نيز گفت: اخيرا براي كاهش بوروكراسي اداري، كل پرونده هاي مربوط به صدور مجوز براي چاپخانه ها و واحدها چاپ و نشر به سازمان هاي صنعت، معدن و تجارت منتقل شده و مسئوليت رسيدگي به اين پرونده ها بر عهده وزارت صنعت است.
راضيه عليرضايي افزود: هم اكنون 29 پروانه بهره برداري صنعتي با ظرفيت توليد 50 هزار تن انواع فرآورده هاي چاپي در استان وجود دارد و در كنار آن بيش از 200 واحد صنفي مربوط به حوزه چاپ در استان فعال هستند كه بخش زيادي از فعاليت هاي چاپ توسط اين واحدها انجام مي گيرد.
وي اظهار داشت: در سالهاي اخير چاپ ديجيتال و درج اطلاعات ديجيتال روي مواد مختلف مانند شيشه، كاغذ و انواع پليمرها باعث ايجاد تنوع بسيار در بازار محصولات چاپ و نشر شده است.
وي گفت: برخي واحدهاي صنعتي داراي پروانه بهره برداري در استان ماشين آلات پيشرفته اي در اختيار دارند، روزنامه هاي كثيرالانتشار مانند خراسان، قدس و شهرآرا نيز با در اختيار داشتن اين ماشين آلات، قادر به چاپ نشريات خود هستند و حتي بيشتر ماشين آلات حوزه چاپ در استان بدون سرب بوده و آلودگي زيست محيطي نيز ندارند.
عليرضايي افزود: با اين حال حوزه هاي مربوط به چاپ و نشر، اغلب واحدهاي كوچكي بودند كه در رقابت با واحدهاي بزرگ تر و پيشرفته تر دچار مشكل شدند و در اين شرايط، ظرفيت توليد و توانمندي واحدها در اين بخش بسيار تعيين كننده است.
وي اظهار داشت: از سوي ديگر حضور رسانه هاي اينرنتي و فضاي مجازي تاثير بسيار بر صنعت چاپ مكتوب و نشر در دنيا گذاشته و چاپخانه هاي كشور نيز از اين شرايط مستثني نبوده اند و اين مساله منجر به ركود در اين بخش شده است.
وي گفت: مهمترين نياز بخش چاپ و نشر، تامين كاغذ است و از آنجا كه توليد كاغذ از طريق قطع درختان انجام مي گيرد، تلاش شده است، كاغذ از منابع معدني استان توليد شود كه در صورت اجراي اين پروژه، تغيير ساختاري در مصرف كاغذ بوجود مي آيد.
عليرضايي افزود: در خصوص تامين ارز، بانك مركزي ارز مورد نياز براي واحدهاي توليدي را در قالب چهار گروه شامل كالاهاي اساسي، واسطه اي و سرمايه اي، عادي و ساير كالاها تامين مي كند كه كاغذ وارداتي براي حوزه چاپ و نشر در گروه اول قرار مي گيرند و ثبت سفارش با ارز 4200 توماني براي آنها در اولويت قرار گرفته است.
وي اظهار داشت: نوسازي صنعت چاپ استان نيز بسيار حايز اهميت بوده و دستگاه ها و ماشين آلات اين بخش نيازمند نوسازي هستند.
وي گفت: با اين حال تغيير وضعيت بازار و نوسانات در قيمت ارز، شرايط صنعت چاپ و بسته بندي و تامين مواد اوليه در اين بخش را مشكل كرد لذا يكي از تدابير اتخاذ شده بجز تامين ارز براي كاغذ، استفاده از كاغذهاي بازيافتي و ضايعات براي توليد انواع كارتن و محصولات بسته بندي و همچنين صرفه جويي در مصرف است.
عليرضايي افزود: صنعت چاپ و بسته بندي از حمايت هاي وزارت صنعت در زمينه اعمال معافيت هاي گمركي براي ورود ماشين آلات و تامين كاغذ با ارز دولتي برخوردار است.
رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوي گفت: در كنار شهرك صنعتي توس، شهرك صنعتي براي حوزه چاپ و نشر ايجاد شده و واحدهاي كوچك و بزرگ چاپ در آن مستقر هستند كه اميد است صنعت چاپ كه با حوزه اطلاع رساني و مطبوعات و فرهنگ و ادب و هنر سر و كار دارد و صنايع بسته بندي كه ارتباط مستقيم با اشتغال و سرمايه گذاري در كشور دارند، بتوانند نقش خود را در جنگ رسانه اي عليه دشمن به خوبي ايفا كنند.
7489 / 6053
مشهد - ايرنا - چاپخانه ها در گذر زمان و تغيير كاركرد از حوزه نشر به بسته بندي دچار مشكلات بسيار شده و نيازمند تحولي اساسي از مواد اوليه تا طرح و كاركرد هستند.
