به گزارش روز یكشنبه گروه فرهنگی ایرنا، افشای فساد اخلاقی و مالی یك عضو آكادمی سوئد و همسرش، از اواخر سال گذشته میلادی (2017) موجب بروز اختلاف نظر بین بسیاری اعضای آكادمی شد؛ نهادی كه از ابتدای اعطای این جایزه مسئول تعیین برنده جایزه نوبل ادبیات بوده است.
این وضع به لغو اعطای جایزه نوبل ادبیات در سال 2018 انجامید هر چند آكادمی سوئد اعلام كرده سال آینده (2019) به احتمال زیاد به دو نفر جایزه نوبل ادبیات اعطا خواهد كرد.
***تشكیل آكادمی جدید سوئد؛ شنا بر خلاف جریان آب
در حالیكه یكی از مهم ترین نهادهای فرهنگی در كل اروپا با اتهامات مختلفی فساد اخلاقی و مالی روبرو بود، 18 عضو آن با یكدیگر اختلاف پیدا كردند و این نهاد برای رای گیری از اكثریت افتاد، در نهایت نهادی متشكل از نخبگان جامعه سوئد به ویژه كتابداران و روزنامه نگاران به نام آكادمی جدید (The New Academy ) تشكیل شد.
بر اساس پایگاه اطلاع رسانی این نهاد كه با ابتكار «آلكساندرا پاسكالیدو» (Alexandra Pascalidou ) نویسنده و خبرنگار سوئدی و با هدف اطمینان از اعطای جایزه نوبل در سال 2018 تشكیل شده، هدف از تشكیل آن پاسداشت ادبیات و تاكید بر آن است كه این عنصر برجسته فرهنگ بشری همواره با مردم سالاری، شفافیت، احترام و همدلی همراه است.
«در زمانیكه ارزش های انسانی هر روزه با سوالات جدیدی روبرو می شوند، ادبیات نیروی مقابله كننده با ظلم و ستم و محافظ این ارزش هاست؛ به همین دلیل امروز اعطای جایزه نوبل ادبیات به عنوان بزرگ ترین جایزه ادبی جهان بسیار مهم است. این نهاد از نظر سیاسی و مالی مستقل و غیرانتفاعی است و جمع زیادی از نخبگان حوزه های مختلف در آن گرد آمده اند كه در پنج كمیته و در چارچوب زمانی آكادمی سوئد فعالیت می كند».
آكادمی جدید نوبل ابتدا و بر اساس انتخاب كتابداران نام 47 نویسنده را به عنوان فهرست طولانی 18 ژوئیه (27 تیر) معرفی كرد و از همه اعضای جامعه به ویژه نخبگان خواستند 14 اوت (23 مرداد) در مورد آنها به صورت آنلاین رای بدهند.
از میان این نویسندگان شامل 30 زن و 17 مرد كه بیشتر آنها به كشورهای سوئد، آمریكا و انگلیس تعلق داشتند، هیات داوری متخصص به ریاست «آن پالسون» (Ann Palsson) ناشر سوئدی، چهار نویسنده یعنی هاروكی موراكامی (Haruki Murakami) ژاپنی، «نیل گیمن» (Neil Gaiman) انگلیسی، «كیم توی» (Kim Thúy) ویتنامی - كانادایی و «ماریز كُنده» (Maryse Condé) فرانسوی را به عنوان فهرست كوتاه منتخبان نوبل 2018 معرفی كرد. قرار است یك نفر از این فهرست روز 12 اكتبر (20 مهر) معرفی شود و در مراسمی رسمی روز 9 دسامبر (18 آذر) جایزه خود را دریافت كند. پس از این مراسم نیز آكادمی منحل خواهد شد.
با توجه به این روند می توان انتخاب شفاف و تعامل با جامعه بیرون از آكادمی سوئد را بارزترین ویژگی روند انتخاب برندگان جایزه امسال دانست؛ معمولا روند جلسات و رایزنی ها در آكادمی سوئد برای انتخاب چهره برتر ادبیات نامشخص است و در نهایت یك نام به عنوان برگزیده انتخاب می شود ولی در روند سال جاری دست كم دوبار رای گیری صورت گرفته است كه نه تنها قشر نخبه جامعه بلكه هر فردی می تواند در رای‌گیری شركت كند.
هر نویسنده ای با آثاری در حوزه ادبیات داستانی كه دو اثر چاپ شده داشته باشد و یكی از این آثار دست كم در 10 سال قبل منتشر شده باشند، همچنین توانسته باشد داستانی از داستان های بشریت را در این جهان طرح كرده باشد، می‌توانست در فهرست بلند و ابتدایی نامزدهای دریافت جایگزین نوبل جای گیرد.
این موضوع كه دو نویسنده یعنی نیل گیمن و كیم توی از چهار نویسنده راه یافته به فهرست كوتاه این دوره از جایزه نوبل ادبیات، از نویسندگان عامه پسند یا ژانر نویس هستند قابل توجه است.
***دو نویسنده كمترشناخته شده در ایران و یك نویسنده كلا ناشناس
گیمن نویسنده و فیلمنامه نویس انگلیسی بیشتر برای مجموعه آثار كمدی مرد شنی یا رمان خدایان آمریكایی مشهور است و پیش از این مخاطبان فارسی زبان با آثاری از وی به نام های داستان كوتاه هیولا، كتاب گورستان و كرالاین، گرگ های توی دیوار، روزی كه پدرم را با موهای طلایی عوض كردم و كمیك شنی آشنا بوده اند.
كیم توی دیگر نویسنده این فهرست است كه اصالتا ویتنامی است و در كانادا زندگی می كند، وی كه از 10 سالگی كشور خود را ترك كرده همچنان ارتباط زیادی با فرهنگ ویتنامی دارد. رمان لالایی از وی به زبان فرانسه در سال 2010 برنده جایزه ادبی «گوورنور ژنرال» (Gouverneur général) برای بهترین داستان فرانسوی زبان، جایزه بزرگ ادبی آرچامبو در سال 2011، جایزه موندلو در بخش چندفرهنگی سال 2011 شد. اطلاعات كتابخانه ملی نشان می دهد از وی تنها همین اثر به فارسی ترجمه شده است.
ماریز كنده نویسنده دیگر این فهرست متولد مجمع الجزایر گودالوب (اطراف فرانسه) و نویسنده رمان‌های تاریخی مانند سیگو 1987 و استاد بازنشسته و برجسته ادبیات فرانكوفونی دانشگاه كلمبیا نیز بوده است.
موضوعات فرهنگی، تبعیض های جنسیتی و قومیتی در تركیبی با دوره های تاریخی از مهم ترین پیرنگ های مطرح در آثار كنده است. وی همچنین روابط مردمان مختلف از جمله آفریقایی تبارها را با مردمان حوزه دریای كارائیب بررسی كرده است.
اما شوربختانه از وی تاكنون اثری به فارسی برگردانده نشده است یا دست كم اطلاعاتی با نام وی در پایگاه اطلاع رسانی كتابخانه ملی به عنوان مرجع همه آثار تالیف و ترجمه شده دیده نمی شود.
***موراكامی و رویای دیرینه جایزه نوبل برای طرفدارانش
بر خلاف سه نویسنده دیگر، موراكامی نامی آشنا در بسیاری فرهنگ هاست و آثار فراوانی از وی به زبان‌های مختلف از جمله فارسی ترجمه شده است.
موراكامی در سال های اخیر همواره یكی از بخت‌های اصلی كسب جایزه نوبل ادبیات بوده است، وی در ژاپن نیز بسیار محبوب است و طرفداران زیادی دارد كه هر ساله روز اعلام برنده جایزه نوبل در مكان های گردهم می آیند و منتظر شنیدن نام او به عنوان برنده نوبل آن سال هستند.
حتی سال گذشته كه دیگر هموطن وی یعنی ایشیگورو برنده جایزه نوبل شد، طرفداران موراكامی شادی كردند اما همچنان منتظر بودند نام نویسنده محبوب شان را بشنوند و اخیرا یكی از فعالان عرصه فضای مجازی در این كشور نوشته بود: پاییز وقتی نیست كه تابستان می رود و برگ ها می ریزند، بلكه زمانی است كه بار دیگر می‌شنویم موراكامی برنده جایزه نوبل نشده است.
رمان عاشقانه «جنگل نروژی» موراكامی كه در سال ۱۹۸۷ منتشر و به اثری پرفروش تبدیل شد، او را به عنوان یك ستاره ادبی به شهرت رساند. دیگر اثر وی به نام «۱Q۸۴ » طولانی‌ترین رمان موراكامی است كه سال ۲۰۰۹ در سه جلد به زبان ژاپنی چاپ شد، «سوكورو تازاكی بی‌رنگ و سال‌های زیارتش» در سال ۲۰۱۳ روانه بازار و با استقبال زیادی مواجه شد و جدیدترین اثر او به نام «قتل فرمانده» نیز در سال ۲۰۱۷ در ژاپن عرضه شد و قرار است امسال در آمریكا و از ماه نوامبر در بریتانیا منتشر شود.
بنابراین موراكامی یكی از بخت های مهم این دوره از جایزه نوبل است كه البته به انتخاب و داوری اعضای آكادمی سوئد برگزار نمی‌شود، ولی آرای مردمی به ویژه نخبگان، نویسندگان، ناشران، كتابداران و روزنامه نگاران را با خود دارد و باید منتظر ماند و دید آیا برگزیده شدن در این جایزه می تواند طرفداران او را كه به «هاروكیست» (Harukists) در ژاپن مشهور هستند راضی كند یا خیر.
از این گذشته با توجه به اینكه جایزه نوبل ادبیات جایزه‌ای مطرح به ویژه از نظر مبلغ جایزه است، هنوز معلوم نیست مبلغ جایزه نوبل جایگزین كه جایزه‌ای مستقل است چه میزان است.
فراهنگ**9157** 9053
تهران- ایرنا- هاروكی موراكامی، نویسنده شناخته شده ژاپنی در حالی امسال همراه با سه نویسنده دیگر در فهرست كوتاه جایزه نوبل جایگزین معرفی شده كه طرفداران او در زادگاهش هر ساله منتظر شنیدن نام وی به عنوان برنده جایزه نوبل ادبیات بوده اند.
