سازمان ميراث فرهنگي دليل خشك شدن چشمه علي شهرري را تخليه آب چشمه، براي تعمير دستگاه حفر مترو خط شش اعلام كرد. به‌گزارش «ايران»، شركت مترو تا به امروز دخالت اين پروژه در خشك شدن چشمه باستاني شهرري را تكذيب كرده بود، اما اميرمصيب رحيم‌زاده، رئيس اداره ميراث فرهنگي شهرري در گفت‌و‌گو با «ايران» مي‌گويد: «مجريان مترو تأثير عمليات حفاري روي خشك شدن چشمه را در جلسات خصوصي قبول دارند اما در گفت‌و‌گو با رسانه‌ها اين تأثير را منكر مي‌شوند.» از سوي ديگر، «مرتضي اديب‌زاده» كارشناس ميراث فرهنگي تهران هم در اين باره به خبرنگار ما مي‌گويد: «براساس گزارش شركت مجري خط شش مترو، قطع شدن آب چشمه علي به‌دليل تخليه آب آن براي تعمير دستگاه حفر و عايق‌بندي تونل است.» با اين‌همه تلاش‌هاي خبرنگار ما براي گفت‌و‌گو با مجري خط شش متروي شهرري به نتيجه نرسيد.
*بي‌آبي چشمه علي به 20 روز رسيد
«چشمه علي» شهرري روز جمعه بعد از 20 روز بي‌آبي، دوباره جريان گرفت. اين بيشترين دوره بي‌آبي بود كه چشمه علي به‌دليل عمليات عمراني خط شش مترو تا به امروز تجربه كرده است. مرتضي اديب‌زاده مي‌گويد:«از وقتي خط شش مترو به اين چشمه باستاني رسيده، شاهد سه بار قطع شدن آب چشمه بوديم؛ يك بار چهار روز، بار دوم ده روز و بار سوم 20 روز.» چشمه علي روز جمعه 15 شهريور دوباره جوشيد.
اديب‌زاده از دادن تضمين توسط شركت مترو براي حل مشكل بي‌آبي چشمه علي خبر مي‌دهد و مي‌گويد:«آنها براساس گزارش مطالعات هيدرولوژيكي در محدوده چشمه، به ما تضمين داده‌اند كه اين عمليات، چشمه علي را خشك نخواهد كرد.» مسئولان مترو پيش از اين، حل قطعي مشكل بي‌آبي چشمه علي را 20 تيرماه اعلام كرده بودند، اما نتوانستند به اين وعده عمل كنند.
او مي‌گويد: «قطع شدن آب چشمه علي در ماه‌هاي گذشته به‌دليل تخليه آب چشمه توسط مجري طرح براي تعمير دستگاه حفر مترو بوده‌است.» مترو شهرري اولين متروي شهري نيست كه به محوطه‌هاي باستاني در كشور برخورد مي‌كند.
پيش از اين متروي اصفهان هم بخشي از درختان تاريخي چهارباغ را خشك و به پايه‌هاي پل صفوي «سي‌وسه پل» آسيب وارد كرد. متروي كرمانشاه و شكارگاه ساساني خسرو پرويز هم سال هاست كه با هم دست به گريبان شده‌اند. اديب‌زاده مي‌گويد:«مجريان طرح هر بار براي تعمير دستگاه حفر تونل، آب كانالي كه چشمه علي از آن تغذيه مي‌شود را پمپاژ مي كنند. بعد از تعمير دستگاه هم دوباره آب وصل مي‌شود.»
عايق كاري ديواره تونل هم يكي ديگر از دلايل قطع و وصل شدن آب چشمه علي است. اديب‌زاده مي‌گويد: «در تمام اين مدت ما نظارت داشتيم تا هيچ آسيبي به چشمه وارد نشود.» او هرچند از دادن تضمين از سوي شركت مترو به ميراث فرهنگي براي حفاظت از تاريخ 7 هزار ساله چشمه علي خبر مي‌دهد، اما اعتقاد دارد تا قبل از فرا رسيدن فصل بارش‌ها، نمي‌توان مطمئن شد كه مترو به مظهر بالايي چشمه آسيب زده است يا خير!
اين كارشناس مي‌گويد:«حجم آب چشمه علي با توجه به فيلم‌هاي تهيه شده توسط مترو بسيار زياد است و حتي مسئولان مترو نمي‌توانستند به داخل آن غواص بفرستند.» اديب‌زاده در پاسخ به اين سؤال كه آيا تضمين‌هاي شركت مترو، ميراث فرهنگي را قانع كرده هم مي‌گويد:«ما قانع نشديم. اما آنها هفته گذشته به ما اعلام كردند كه روز شنبه يا يكشنبه آب وصل مي‌شود و حالا هم وصل شده اما اين وصل بايد مداوم و هميشگي باشد.»
*ميانگين دبي آب چشمه، كاهش يافت
رحيم‌زاده، رئيس اداره ميراث فرهنگي شهرري هم به «ايران» مي‌گويد: «ميانگين دبي آب چشمه در حال حاضر كمتر از دبي آب آن قبل از شروع پروژه مترو است.» آنها اين وضعيت را به مجري خط شش مترو هم اعلام كرده‌اند. وي مي‌گويد:«مجري طرح به ما گفته است كه كم بودن دبي آب به‌دليل خشكسالي است و با شروع بارش‌هاي پاييزي، دبي آب به ميزاني كه پيش از شروع عمليات خط شش مترو بود، مي‌رسد.» رحيم‌زاده بالاترين ميانگين دبي آب چشمه را 15 ليتر در ثانيه مي‌داند و مي‌گويد:«نمودارها نشان مي‌دهد كه چشمه علي در طول سال‌هاي گذشته، دچار كاهش دبي شده اما هرگز قطعي آب را تجربه نكرده است.»
دبي آب چشمه علي در حال حاضر كمتر از 13 ليتر در ثانيه است. رحيم‌زاده هم چشمه علي را بخشي از هويت شهرري مي‌داند. پيشينه چشمه علي به 7 هزار سال پيش مي‌رسد؛ زماني كه نخستين گروه‌هاي انساني در اطراف آن ساكن شدند. رحيم‌زاده مي‌گويد:«مجري مترو چند روز پيش به تلويزيون گفته است كه خط شش مترو تأثيري روي قطع شدن آب اين چشمه باستاني ندارد اما در جلسات كارشناسي بين دستگاه‌هاي مختلف اعلام مي‌كند كه تأثير دارد.»
چشمه علي تنها هويت تاريخي شهرري نيست. همچنين ارزش آن، به جاذبه طبيعتي – توريستي كه براي گردشگري دارد، ختم نمي‌شود. به گفته رحيم‌زاده به لحاظ حقوق مالكانه، آب چشمه علي نزديك به 50 مالك دارد. در همين زمينه «زهره عباداتي» مسئول محيط زيست شهرري به خبرنگار ما مي‌گويد: «براساس گزارش‌هاي موجود، مجريان طرح براي خط شش مترو، مسير آب چشمه علي را عوض كرده‌اند.»
البته عباداتي معتقد است:«چشمه علي در تلطيف هواي شهرو توسعه فضاي سبز در بخش كشاورزي مؤثر است و از اين زاويه براي محيط زيست اهميت دارد.» اما هيچ يك از كارشناساني كه در اين گزارش مخاطب روزنامه ايران قرار گرفتند، نتوانستند جواب واضحي به اين سؤال بدهند. آيا همان‌طور كه شركت مترو مي‌گويد، بعد از حفر تونل مترو و افتتاح اين خط، چشمه علي به حالت اوليه برمي گردد يا زخمي كه مترو به تاريخ جوشان اين چشمه مي‌زند،
درماني ندارد؟!
روزنامه ايران
9353
تهران- روزنامه ايران روز دوشنبه در گزارشي به موضوع خشك شدن چشمه علي به دنبال حفاري تونل مترو پرداخته است.
