آمریكا شریك قابل اطمینانی برای تامین امنیت منطقه نیست

ترامپ با بهانه قرار دادن بالا بودن قیمت نفت ، نوشت: ما از كشورهای خاورمیانه محافظت می كنیم. امنیت آنها بدون ما مدت زیادی دوام نخواهد آورد. اما آنها به تلاش برای بالاتر و بالاتر بردن بهای نفت ادامه می دهند. این را به خاطر خواهیم سپرد.
نفت و سایر مسائل منطقه ای هر از چند گاهی بهانه ترامپ می شود تا به شدت به اعراب حمله كند و حاكمیت آنها را زیر سوال ببرد. او به صراحت خواستار آن شده تا كشورهای منطقه از جمله عربستان سعودی برای حفظ امنیت خود باید هزینه حضور نظامی آمریكا در سوریه را پرداخت كنند.
شبكه خبری 'سی ان ان' اواسط فروردین ماه در گزارشی به نقل از منابع آگاه در كاخ سفید فاش كرد كه ترامپ در گفت و گوی تلفنی با یكی از حكام عرب خلیج فارس به او هشدار داده است در صورت خروج آمریكا از منطقه آن ها دو هفته هم نمی توانند در جایگاهی كه هستند باقی بمانند.
در ارتباط با تهدیدهای امنیتی منطقه چند نكته وجود قابل ذكر است:
1-این سخن كه ' ما از كشورهای منطقه محافظت می كنیم' بارها از سوی دونالد ترامپ رییس جمهوری امریكا بیان شده است اما او هرگز به صراحت اعلام نكرده است كه واشنگتن امنیت كشورهای منطقه را در مقابل كدام كشور حفاظت می كند . اگر منظور او ایران است كه باید گفت تهران طی قرن ها سابقه حمله به هیچ كشور مستقلی را نداشته است و حتی از سوی یكی از حكام دیكتاتور منطقه و با حمایت مالی برخی مرتجعین عرب مورد حمله قرار گرفته است . از سوی دیگر تهران طی سال های اخیر هم همواره از لزوم تامین امنیت منطقه از طریق همكاری های دو و چند جانبه امنیتی حمایت كرده است .
بی تردید ایران هراسی از سوی دولت ترامپ با هدف سرپوش گذاشتن بر این حقیقت صورت می گیرد كه در حال حاضر بزرگ ترین دشمن منطقه و بلكه كل جهان ، رژیم صهیونیستی با دارا بودن صدها بمب هسته ای بدون نظارت است. علاوه بر آن رژیم صهیونیستی سابقه طولانی در برپایی جنگ ، هدف قرار دادن كشورهای اسلامی و عربی و اشغال سرزمین های آنان طی سالهای موجودیت خود را یدك می كشد.
افكار عمومی منطقه، فلسطین را موضوع اول جهان اسلام و به تبع آن منطقه می دانند و هر گونه فرافكنی به منظور منزه جلوه دادن جنایات رژیم صهیونیستی در منطقه را غیر قابل قبول ارزیابی می كنند. بنابر این اگر تهدیدی علیه كشورهای منطقه وجود داشته باشد – كه دارد – چیزی جز تهدیدهای مكرر رژیم صهیونیستی برای تغییر جغرافیای منطقه خاورمیانه نیست.
پس از رژیم صهیونیستی، دومین تهدید كشورهای منطقه خود دولت آمریكا محسوب می شود. این كشور تاكنون و در دوره های مختف دستكم سه كشور اسلامی افغانستان ، عراق و سوریه را هدف حملات تجاوزكارانه خود قرار داده و بخش هایی از خاك آنها را اشغال كرده است و بدون داشتن مجوز قانونی ، درباره حق حاكمیت آنها بر بخش هایی از خاك خود تصمیم می گیرد.
واشنگتن حتی برای بر هم زدن امنیت دریای سرخ و تنگه باب المندب ، با تحریك رژیم صهیونیستی و سپس حمایت های تسلیحاتی از ائتلاف متجاوز عربی ، در حمله نظامی به یمن مشاركت كرده است.
اشغال كشورهای افغانستان و عراق طی سال های گذشته كه با ادعای مبارزه با تروریسم صورت گرفت نه تنها به رفع این پدیده شوم كمك نكرده است كه با وجود حضور نظامیان آمریكایی و غربی طی سال های گذشته رشد گروههای تروریستی چند برابر شده و مردم كشورهای مذكور هم در فقر و تنگدستی هر چه بیشتر فرو رفته اند.
2-پیش از انقلاب اسلامی شاه 'ژاندارم آمریكا' در منطقه بود. این نقش به قدری برای آمریكا مهم بود كه تمامی تاسیسات هوایی و دریایی نظامی در جنوب كشور بر اساس این نقش ایران تعریف و اجرا شده بود اما پس از انقلاب، ایران از ترتیبات امنیتی آمریكا در خلیج فارس خارج شد و در صدد ایجاد مناسبات امنیتی مستقل از بازیگران فرامنطقه ای، با اتكا بر درون و همكاری با دولت های منطقه بر آمد.
با این رویكرد، آمریكا از نقش همكار راهبردی به دشمن سیاست های ایران در منطقه تبدیل و جمهوری اسلامی ایران به مهمترین نگرانی این كشور در حوزه خلیج فارس تبدیل شد .
آمریكا به عنوان یكی از متغیرهای امنیت منطقه، همواره مانع از شكل گیری همكاری كشورهای حوزه خلیج فارس برای حفظ امنیت بوده است، چه زمانی كه از 'محمدرضا پهلوی' به عنوان ژاندرام منطقه علیه بقیه استفاده می كرد و چه اكنون كه با ادعای واهی 'رادیكالیسم شیعه'، كشورهای منطقه را به 'ایران هراسی' واداشته است .
در این میان برخی كشورهای منطقه هم برای كسب مشروعیت یا امنیت یا هر دوی آن به خارج از منطقه چشم دوخته و حاضرند زیر چتر حمایتی یك كشور خارجی قرار گیرند و حتی در این زمینه با یكدیگر هم مسابقه می دهند.
این كشورها با تبعیت از این نوع نگاه به جای ارتباط متقابل و تقویت همسایه ها برای توسعه و پیشرفت، خود را به كارخانه تامین مواد اولیه غرب و بازار تسلیحات آن تبدیل كرده و با یكدیگر برای ارتباط با غرب رقابت و مسابقه گذاشته اند و كشورهای غربی نیز به جهت اینكه این متعهدان قابل اطمینان را از دست ندهند، از سیاست قدیمی 'تفرقه بینداز و حكومت كن' استفاده كرده و هر روز به دامنه ناامنی ها و بدبینی های منطقه ای افزوده اند.
جمهوری اسلامی ایران از یك سو هم مشروعیت و هم امنیت خود را مدیون روحیه استقلال طلبی مردم می داند و در این راستا حاضر به معامله با هیچ قدرتی نیست و از سوی دیگر حاضر است برای بیرون راندن بیگانگان و تقویت همكاریهای منطقه ای كشورهای همسایه، با آنان همكاری كند.
تفكر راهبردی جمهوری اسلامی ایران در تأمین امنیت خلیج فارس، مخالفت با هرگونه حضور خارجی در آن و حمایت از همكاریهای امنیتی منطقه ای است. این موضوع به ویژه در مخالفت با حضور نظامی آمریكا در منطقه عینیت می یابد.
در مجموع ایران در طول سه دهه بعد از وقوع انقلاب اسلامی، خواستار مبتنی ساختن امنیت و ثبات خلیج فارس بر همكاری و مشاركت بازیگران منطقه ای و پایان دادن به مداخله و حضور نیروهای خارجی در منطقه بوده است. چرا كه حضور و نقش آفرینی بازیگران خارجی را باعث اختلاف در نظم طبیعی خلیج فارس و تعاملات و همكاریهای بومی كه در نهایت به تداوم ناامنی ها و حتی تشدید معضل امنیت می انجامد.
بر این اساس محورهایی از جمله كاهش حضور نیروهای خارجی، تنش زدایی و اعتمادسازی در سطح منطقه و افزایش تعاملات و روابط در حوزه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حتی نظامی همواره از مسائل مورد توجه ایران در خلیج فارس بوده است.
3-رقابت های تسلیحاتی و اختلافات سیاسی و ایدئولوژیك در سطح منطقه ای از موانع عمده شكل گیری امنیت پایدار در خلیج فارس محسوب می شوند. آمریكا به عنوان بازیگری مداخله گر در مجموعه امنیتی خلیج فارس محسوب می شود كه مانع از توسعه همكاری های منطقه ای شده است و حتی سیاست های آن به تشدید رقابت ها و خصومت ها انجامیده است. در این راستا با توجه به موانع درون منطقه ای و برون منطقه ای ایجاد امنیت پایدار در خلیج فارس، الگوی امنیتی مشاركتی و همكاری جویانه و سازوكارهای مرتبط با آن برای بهبود شرایط امنیتی در خلیج فارس پیشنهاد می شود.
در حال حاضر كشورهای حوزه خلیج فارس در شبكه ای از تعاملات و وابستگی های متقابل امنیتی به هم پیوند خورده اند. این مسئله لزوم شكل گیری یك مجموعه امنیتی منطقه ای در خلیج فارس را سبب گردیده است. بنابراین كشورهای منطقه از لحاظ امنیتی به شدت تحت تاٌثیر اقدامات همدیگر خواهند بود.
از سوی دیگر این كشورها عمدتا نگرانیهای مشتركی در خصوص تهدیدات و چالشهای امنیتی در سطح منطقه دارند. این مسئله بیش از هر چیز دیگر بیان كننده این مطلب می باشد كه مقابله با این چالشها تنها از طریق اقدام دسته جمعی با مشاركت تمامی كشورهای منطقه میسر خواهد بود.
بدین ترتیب سیستم امنیت دسته جمعی در منطقه خلیج فارس سیستمی بر پایه مشاركت تمامی اعضا خواهد بود و به عنوان محلی مناسب برای طرح مسایل و دغدغه های امنیتی و نگرانیهای مشترك اعضا و همچنین مكانی برای شكل گیری الگوهای اعتماد ساز میان اعضا عمل خواهد نمود. با این حال این مسئله تا حدود زیادی به برداشتها و ادراكات كشورهای منطقه از این واقعیت بستگی خواهد داشت.
بنابراین فارغ از هرگونه پیش زمینه های ذهنی گذشته یك برداشت واقع گرایانه از سوی كشورهای حوزه خلیج فارس مطمئناً سودمندی های بسیاری در جهت مقابله با تهدیدات و چالش های موجود در سطح منطقه به همراه خواهد داشت.
خاورم**1508*1049