به گزارش ایرنا، همدان یكی از استان های شاخص در تولید و عرضه گیاهان دارویی به شمار می رود و نمونه آن تولید 97 درصد رازیانه و 60 درصد گشنیز كشور در همدان است.
جسم و جانت پر از رایحه ای دل انگیز می شود و حس غرور ذره ذره در وجودت جوانه می زند از این بركتی كه در كشت و كار كشاورزان هم ولایتی ات افتاده؛ اما بی سر و سامانی این دانه های معطر و پرخاصیت پس از برداشت، خرمن، شادی ات را بر باد می دهد و كنار تلمبار غصه های كشاورزی می نشاند كه دسترنجش را به ناچار ارزان و بی ثمر به دلال و واسطه های سودجو تسلیم می كند.
این دانه های خوشبو و رویایی در نبود صنعت فرآوری، اسانس گیری و بسته بندی در داخل كشور، به چنین سرنوشتی دچار شده اند و دست آخر نصیب تجار و بازرگانان ترك، پاكستانی و هندی می شوند تا اسانس آنها گرفته و در صنعت آرایشی و بهداشتی، داروسازی جهان مصرف و یا در بسته بندی های شكیل و مزین با یك برند خوشنام و مشتری پسند روانه بازار شوند.
آری این سرنوشت تلخ تقلا و تكاپوی كشاورز همدانی است كه در بهترین آب و خاك برویاند، بپروراند و به بار بنشاند اما بهره اش را بیگانه ها ببرد.
برخی درد آشنایان چاره این تلخ كامی را در گشودن چتر استاندارد بر سر این گیاهان خوش رایحه می دانند تا از هر گزندی در امان بمانند و راه برای صادراتشان هموار شود و شیرینی را به كام زحمتكشان این خطه بچشاند.
**آغوش باز استاندارد بروی گیاهان دارویی
مدیركل استاندارد همدان بر این باور است كه می تواند سرنوشت شوم گشنیز و رازیانه را عوض كند؛ نه تنها این 2 گیاه بلكه همه گیاهان دارویی با نشان طلایی استاندارد شناسنامه دار شده و در بازارهای داخلی و بین المللی می توانند بدرخشند.
محمد مددی تاكید می كند: علامت كوچك استاندارد دنیای بزرگی از اعتماد، كیفیت، ایمنی و سلامتی را در خود جای داده كه برآیند آنها رضایت مصرف كننده در تمام كشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی را به همراه دارد.
او می گوید: در سال حمایت از كالای وطنی، استاندارد آغوشش را بروی محصولات تولید استان همدان گشوده و به تازگی 40 نوع استاندارد برای محصولات مشمول استاندارد اجباری تدوین كرده است.
در حوزه گیاهان دارویی بی تردید با همكاری تولیدكنندگان، سازمان جهادكشاورزی و دانشگاه علوم پزشكی می توان استانداردهای مورد نیاز این گروه را در عرصه ملی، منطقه ای و بین المللی تعریف و تدوین كرد تا قطب تولید گشنیز و رازیانه كشور به سر و سامان برسد.
** ساخت كارخانه بسته بندی و جذب دانش آموختگان كشاورزی
مدیر فرآورده های طبیعی، سنتی و مكمل معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی همدان نیز از تدوین آیین نامه بسته بندی گیاهان دارویی در كشور خبر می دهد كه با ابلاغ آن اوضاع و احوال گیاهان دارویی به طور حتم بهبود می یابد.
دارا دستان می گوید: جای این دستورالعمل بسیار خالی بود و برای مقابله با فروش و عرضه فله ای و غیر بهداشتی گیاهان دارویی، خلا قانونی داشتیم كه آیین نامه بسته بندی كمك بزرگی به قانونمند شدن اینكار می كند.
وی شرط اساسی برای اجرای این آیین نامه را وجود كارخانه های بسته بندی می داند و با قاطعیت بیان می كند كه این صنعت باید در استان همدان ایجاد شود تا در چارچوب استانداردهای تعریف شده از سوی سازمان استاندارد محصول تولید شده كشاورزان را تحویل گرفته و بر اساس ویژگی هایی مانند نام علمی، میزان ماده موثره، تاریخ تولید و انقضاء، شیوه مصرف برچسب گذاری و بنابر نوع جنس و خواص گیاه به صورت مناسب بسته بندی شود تا شایسته توزیع در عطاری ها، داروخانه های طبیعی و یا صادرات به دیگر كشورها را كسب كند.
دستان مژده می دهد كه به تازگی سه درخواست برای احداث كارخانه بسته بندی و فراوری گیاهان دارویی به دانشگاه علوم پزشگی رسیده و در حال بررسی و پیگیری آنها هستیم.
وی از دست بكار شدن تعدادی از دانش آموختگان رشته های كشاورزی و گرایش های مرتبط با گیاهان دارویی به عنوان مسئول فنی این كارخانه ها خبر می دهد او به راه اندازی این كارخانه ها در همدان بسیار خوش بین است.
** گیاهان دارویی، درمان یا زهر
رئیس مركز تحقیقات كشاورزی همدان به تغییر تركیبات گیاهان در مراحل مختلف اشاره می كند و می گوید: آنچه اكنون در عطاری ها به عنوان دارو و درمان به مردم عرضه می شود می تواند سمی خطرناك باشد.
قاسم اسدیان توضیح می دهد: چراكه گذشت زمان می تواند تركیب و خواص این گیاهان را تغییر داده و چه بسا گیاهانی كه تركیباتشان تجزیه شده، نه تنها مفید نیست بلكه برای مصرف كننده زیبانبار هم هست.
وی تاكید می كند: اندام گیاه از ساقه، ریشه، جوانه، گل و صمغ هر یك خواصی دارد و هركدام از این بخش ها باید تابع حداقل استاندارد باشد، كه نیست.
اسدیان با بیان اینكه خشك شدن گیاهان در آفتاب، سایه و یا دستگاه، تركیب و خروجی متفاوتی ارایه می دهد، اضافه می كند: انبارهای نگهداری این گیاهان نیز غیر استاندارد بوده و در معرض تردد انواع حشرات و حیوانات موزی و فضولات آنها است كه هرگز به چشم نمی آید.
در چنین شرایطی كه گیاهان دارویی تولید می كنیم، انتظار صادرات و تسخیر بازارهای جهانی انتظار به جایی نیست؛ زیرا خارجی ها هرگز خریدار اینگونه محصولات نیستند و كالایی را می پذیرند كه در شرایط استاندارد تولید و عرضه شده باشد و به همین دلیل است كه برای استاندارد سازی كشت، برداشت، فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی در همدان یك لحظه هم نباید درنگ كرد.
** یك بام و چند هوای گیاهان دارویی
معاون آموزشی مركز تحقیقات كشاورزی همدان نیز از یك بام و چند هوای گیاهان دارویی شكوه می كند؛ از اینكه گیاهان دارویی نه تنها در داخل كشور هیچ متولی برای نظارت و مدیریت ندارد بلكه روند واردات اینگونه محصولات هم بازرسی نمی شود.
رمضان كلوندی، دارچین را مثال می زند كه از هندوستان وارد شده و این ادویه خوش طعم و عطر كه خواهان بسیاری در بین خانواده های ایرانی داشته و هفت سال ماندگاری دارد، به صورت فله ای و بدون هرگونه بسته بندی و مهر تولید و انقضا در بازار عرضه می شود.
در حال حاضر هیچ منبعی نیست كه مهر تایید بر صحت و سلامت دارچین و ده ها و صدها گونه گیاه دارویی درون قفسه های عطاری ها بزند؛ در چنین شرایطی همه نگاه ها به سمت استاندارد دوخته شده شاید سامانی بر این نا به سامانی باشد.
او به عنوان كسی كه با جماعت كشاورز بیشتر نشست و برخواست دارد بیش از همه از پیشقدم شدن همدان به عنوان قطب تولید رازیانه و گشنیز كشور برای تدوین استاندارد گیاهان دارویی ابراز خرسندی می كند زیرا در سایه استاندارد سازی این تولیدات می توان به اشتغال و رونق كسب و كار این رشته هم امیدوار بود.
** همدان قطب اسانس كشور
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد كشاورزی همدان با استناد به آمار و اطلاعاتش عنوان می كند: علاوه بر این دو گیاه معطر، همدان رویشگاه 21 گونه گیاه دارویی دیگر است اما گشنیز و رازیانه در جایگاه نخست تولیدات گیاهان دارویی قرار دارد به طوریكه از 11 هزار و 618 تن محصول از این دسته، 11 هزار تن مربوط به تولید این 2 دانه معطر است.
از كیفیت، عطر و طعم سیر همدان نیز نمی توان گذر كرد؛ این محصول هم شهرت جهانی دارد اما روزگار سیر هم مانند گشنیز و رازیانه سیاه است.
به گفته شهرام پرورش، مهارت و تخصص كشاورزان همدانی در پروراندن این 2 گونه گیاهی فرصت بی نظیری است كه تاكنون از دید سرمایه گذاران مغفول مانده است اما هنوز دیر نشده و فرصت برای جبران غفلت ها وجود دارد.
او گیاهان دارویی را از دسته كشت های كم آب بر می داند و در اوضاع آشفته منابع آبی همدان، بهترین گزینه برای كشت و زرع و سودآوری معرفی می كند كه دوستدار آب و خاك هستند.
و اما سخن آخر اینكه ساخت كارگاه و یا كارخانه های فرآوری و بسته بندی گیاهان دارویی به ویژه كارخانه اسانس گیری همراه با تدوین استانداردهای مورد نیاز می تواند قطب تولید گیاهان دارویی كشور را به جایی برساند كه شایسته آن است.
همه چیز به همت آنها بستگی دارد كه تمكن مالی دارند و دلی دردمند كه برای آب، خاك، فرزندان و آینده همدان بسوزد و بتپد تا نوش دارویی بسازند برای گیاهان دارویی روییده در پهنه دشتهای همدان.
7527*2090
همدان- ایرنا- آب و خاك مرغوب همدان و مهارت كشاورزان، این دیار را به قطب گیاهان دارویی كشور تبدیل كرده است؛ اما محصول اعلای این خطه در نبود برند، بسته بندی و فرآوری به قهقرا می رود و استاندارد برای نجات محصولات معطر و صدها گونه گیاه دارویی، كمر همت بسته است.
