سالمندي و ضرورت اتخاذ سياست هاي كارآمد

به گزارش گروه اطلاع رساني ايرنا؛ افزايش طول عمر و جمعيت سالمندان را بايد پديده اي مثبت دانست زيرا اين مهم نشان مي دهد، اميد به زندگي تا چه اندازه در كشور زياد شده است كه به صورت مستقيم با سطح بهداشت عمومي و سلامت جامعه ارتباط دارد اما سالمندي به همان اندازه كه اميدواركننده و مثبت تلقي مي شود مي تواند به عنوان يك پديده، مساله آفرين باشد؛ يعني جامعه اي كه در آستانه اين پديده قرار مي گيرد بايد برنامه ريزي هاي لازم در حوزه هاي مختلف را براي اين قشر داشته باشد.

**رشد جمعيت سالمند در كشور
جمعيت سالمند ايران با 1.2 ميليون در 1335خورشيدي به بالاي 7.4 ميليون تَن در 1395 خورشيدي رسيد. در حالي كه جمعيت كشور در اين مدت كمي بيشتر از چهار برابر شده است. اين آمار نشان مي دهد كه تعداد سالمندان به نسبت جمعيت كشور در حال افزايش است.

اينك جمعيت افراد سالمند بالاي 100 سال در كشور به 6 هزار تَن مي رسد و تعداد افراد بالاي 80 سال بيش از يك ميليون تَن به شمار مي رود. علاوه بر اينها، ساليانه 700 هزار تن به جمعيت سالمند كشور افزوده مي ‌شود و پيش‌بيني‌ ها نشان مي‌دهد در 2 دهه آينده، كشور با سونامي سالمندي روبرو خواهد شد و تا 1400خورشيدي، 14‌درصد جمعيت سالمند و در 1430 خورشيدي نيز تعداد سالمندان بيشتر از افراد 15 ساله‌ مي شود. بنابراين ما با جمعيتي روبرو خواهيم شد كه نيازهاي مخصوص به خود دارند كه بايد از همين امروز به آن توجه كرد تا بستر مناسبي براي زندگي هر چه بهتر اين افراد فراهم شود.

**مهمترين مشكلات سالمندان
سالمندي در نگاه اجتماعي به برخي از برداشت هاي غالبي منفي مربوط مي شود كه مردم از پيري مي ترسند و با تنهايي، ناتواني، بيماري و از كار افتادگي همراه است در صورتي كه آمارها نشان مي دهد كه خود افراد سالمند در بسياري از مواقع ديدگاه هاي مثبتي نسبت به سلامت خود دارند و تنها يك سوم آنها شرايط سلامت خود را متوسط و بد گزارش مي كنند اما با توجه به تمام اين مسايل، سالمندان در جامعه كنوني با مشكلاتي روبرو هستند كه زندگي آنها را به نسبت زيادي تحت تاثير قرار مي دهد.

يكي از مهمترين مشكلات افراد سالمند مسايل جسماني همچون كاهش بينايي، شنوايي، حركتي و ... است. به هر ميزان كه انسان عمر بيشتري مي كند از بيماري ها و نارسايي هاي جسماني نيز رنج مي برد كه اين امر باعث مي شود سالمندان نتوانند به راحتي امور روزمره خود را سپري كنند و بدين گونه در كوچكترين مسايل با مشكل روبرومي شوند. از اين رو افراد جامعه بايد به نسبت بيشتري به فكر حل كردن دغدغه هاي اين قشر باشند.

زندگي در كلان شهرها با جمعيت هاي چند ميليوني نيز يكي ديگر از مسايلي است كه بر زندگي قشر سالمند تاثير مستقيم دارد كه آپارتمان نشيني و تنهايي نمونه بارز آن است. بسياري از افراد سالمند در آپارتمان هاي چندين طبقه و به صورت تنها زندگي مي كنند و امكان دارد كه حتي چند روز هم از خانه خود بيرون نيايند و اين مهم، خطرهاي زيادي براي آنها به بار مي آورد. از اين رو بايد فضاي شهري به گونه اي طراحي شود كه در محله هاي مختلف پارك ها و فضاهاي سبزي وجود داشته باشد تا سالمنداني كه به صورت تنها زندگي مي كنند بتوانند بخشي از اوقات خود را در اين فضاها و در كنار ديگر افراد به ويژه افراد سالمند بگذرانند.

بنابراين جمعيت سالمندي كه روز به روز در حال افزايش است نياز به مراقبت هاي مخصوص به خود دارد و با توجه به كهولت سن، ابتلاي آنها به انواع عارضه‌ها و اختلال نيز قابل پيش‌بيني خواهد بود. بنابراين بايد آموزش خودمراقبتي را در ميان اين رده‌هاي سني افزايش داد تا توانايي آن را داشته باشند كه بعضي از كارهاي خود را انجام دهند.

البته در سال هاي گذشته تمركز بيشتري بر روي پديده سالمندي وجود داشته به‌ طوري‌ كه براي تدوين حقوق سالمندي گام‌ هايي برداشته شده و مراكز و كلينيك ‌هاي زيادي براي ارايه خدمات بهتر به اين قشر دايره شده است.

همچنين بند هفتم سياست ‌هاي جمعيتي و بند 15 سياست‌هاي كلي خانواده از جمله اسنادي است كه اين مهم را مورد توجه قرار داده اند. در سياست‌هاي جمعيتي ابلاغي از طرف آيت الله خامنه اي مقام معظم رهبري «فرهنگسازي براي احترام و تكريم سالمندان و ايجاد شرايط لازم براي تأمين سلامت و نگهداري آنان در خانواده» و بر پايه سياست‌هاي كلي خانواده؛ اتخاذ روش‌هاي حمايتي و تشويقي مناسب براي تكريم سالمندان در خانواده مورد تأكيد قرار گرفته است.

**اقدامات ضروري براي رفاه حال سالمندان
اقدامات گوناگوني براي رفاه و آسايش سالمندان در كشور انجام شده است. در همين ارتباط محسن سلمان‌نژاد رييس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان مي گويد: طي 2 سال گذشته اقدامات متعددي در راستاي برنامه‌ريزي براي سالمندان و همچنين تعامل با تشكل‌هاي غيردولتي انجام شده است.

همچنين سند سالمندي يكي از تدابيري بوده كه براي مواجهه با جمعيت قابل توجه سالمندان در سال ‌هاي پيش رو در دست تهيه است. سلمان نژاد درباره سرنوشت اين سند مي گويد كه در سال هاي گذشته تلاش شد، سند سالمندي به تصويب و تأييد برسد، چراكه ما محكوم به داشتن اين سند هستيم و در اين سند اهداف و راهبرد‌ها ترسيم شده و فاز عمليات اين سند با مشاوران خارجي در حال پيگيري است.

رييس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان همچنين تدوين لايحه حقوق سالمندي را يكي ديگر از اقداماتي دانسته كه در حال انجام است و گفته كه اين سند از طرف دبيرخانه شوراي ملي سالمندان پيگيري مي‌شود كه در اين خصوص تحقيقات لازم را انجام داده‌ايم و در نهايت كتاب نظام حقوق سالمندان تدوين خواهد شد كه اميدواريم بتوانيم اين لايحه را از طريق دولت به مجلس ببريم و قوانين خوبي براي سالمندان به تصويب برسد.

عليرضا رييسي معاون بهداشت وزارت بهداشت نيز اقدامات اداره سلامت سالمندان دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس معاونت بهداشت در حوزه سالمندان را در هفت بند خلاصه كرده كه مهم‌ترين آنها مراقبت‌هاي ادغام‌يافته سالمندي در خصوص اختلالات فشارخون، اختلالات تغذيه‌اي، اختلالات چربي‌خون، ديابت، سقوط و افسردگي است.

وي همچنين برنامه آموزش شيوه زندگي سالم در سالمندي در ارتباط با تغذيه، فعاليت بدني، مراقبت از كمر و زانو، مراقبت از پاها، پوكي استخوان، پيشگيري از حوادث، بهداشت دهان و دندان، يبوست، بي‌اختياري ادرار، يائسگي، استرس، حافظه، خواب، رانندگي، استعمال دخانيات، ترك سيگار را نيز از جمله اقدامات در اين حوزه مي داند.

**روياي داشتن دوران سالمندي با نشاط
لزوم توجه به سالمندان از 2 جنبه قابل بررسي است. از يك طرف شهروندان بايد خود را در برابر اين قشر مسوول بدانند و از طرفي ديگر حوزه سياست گذاري اجتماعي به سالمندان توجه جدي داشته باشد. مسوول بودن افراد جامعه در قبال قشر سالمند از جمله كارهاي حسنه اي است كه بر افزايش حس همبستگي و تقويت روحيه ملي كشور كمك مي كند و لازمه آن احترام و تكريم و رعايت حقوق آنها است كه نمونه هاي آن در مواقع مختلف مانند حضور در مترو، اتوبوس، خيابان و ... مشاهده مي شود؛ يعني شهروندان بايد هنگام حضور سالمندان در چنين فضاهايي نهايت احترام و تكريم به آنها را به عمل آورند.

همچنين سياست گذاري هاي اجتماعي در حوزه كلان كشور بايد به گونه اي باشد كه بسترهاي لازم براي بهتر و با آرامش زندگي كردن اين قشر را فراهم كند؛ سياست گذاري هايي كه جنبه هاي زندگي خصوصي تا رفاه عمومي آنها را در بر مي گيرد. بنابراين رعايت اين مسايل به همراه برخورداري از تغذيه مناسب، ورزش، افزايش سواد تغذيه اي و آموزش علوم مختلف سالمندي مي تواند به تحقق روياي داشتن دوران پيري با نشاط كمك شاياني كند.

پژوهش9370**2002**9131