دانشگاه علم و صنعت؛ اثر گذار در توسعه فناوری و صنعت

به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، برخورداری از زیرساخت ها و امكانات پیشرفته در بخش آزمایشگاهی و كارگاهی در دانشگاه های كشور، افزایش كیفیت آموزش عالی و تحصیل در این دانشگاه ها را به دنبال دارد. دانشگاه علم و صنعت ایران را می توان در ردیف این گروه از دانشگاه ها به شمار آورد.
مجهز بودن به امكانات پیشرفته آزمایشگاهی در این دانشگاه، وجهه صنعتی آن را پررنگ و زمینه های جذب داوطلبانی را كه به حوزه های صنعت و مهندسی علاقه مند هستند، فراهم ساخته است.
اجرای پروژه هایی چون طراحی ماهواره ملی نوید و ظفر، سپر ملی دفاع سایبری در مركز ملی دفاع سایبری و همچنین طراحی موتور هواپیماهای جت و طراحی پلتفرم ملی خودرو كلاس B از طرح ها و برنامه ‌های ملی و ویژه این دانشگاه محسوب می ‌شوند.
هسته اولیه دانشگاه علم و صنعت ایران در سال 1308 با هدف ایجاد زمینه های لازم برای تحصیلات دوره عالی مهندسی در كشور تاسیس شد. نام نخست این دانشگاه مدرسه صنعتی دولتی بود كه با بهره گیری از استادان ایرانی و آلمانی در خیابان 30 تیر (قوام السلطنه سابق) تاسیس شد. این دانشگاه سپس به نام هنرسرای عالی تغییر نام داد.
تا پیش از تاسیس این دانشگاه هیچ موسسه آموزش عالی مهندسی در كشور وجود نداشت. نخستین دانش آموخته مهندسی ایران در رشته مهندسی ماشین در سال 1311 از این مركز فارغ التحصیل شد. دومین مهندس كشور نیز در رشته مهندسی شیمی در سال 1314 دانشنامه مهندسی خود را دریافت كرد.
این دانشگاه در تاریخچه خود شاهد تغییرات متعددی در نام و مكان بوده است. در سال 36 هنرسرای عالی با تغییر نام به هنرسرای عالی فنی یا انستیتو تكنولوژیك تهران فعالیت خود را تا مقطع كارشناسی ارشد مهندسی ادامه داد. از آن زمان به بعد هدف اصلی در نظر گرفته‌شده برای آن تربیت دبیر فنی برای تأمین نیروی آموزشی لازم برای هنرستان‌های صنعتی بود.
اندكی پس از آن در سال 41 هنرسرای عالی فنی یا دانشگاه علم و صنعت كنونی به مكانی جدید در نارمك انتقال یافت. سرانجام در طی برخی تغییرات، این هنرسرا به دانشكده علم و صنعت ایران تغییر نام داد.
در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه به تغییرات در حال آغاز، تغییرات كمی و كیفی در برنامه های علمی و آموزشی دانشكده و احراز شرایط لازم برای ارتقای به دانشگاه صورت و وزارت علوم وقت تبدیل شدن این دانشكده به دانشگاه را تایید كرد.
علم و صنعت تهران پس از انقلاب اسلامی شتاب بیشتری به خود داد و در در مقاطع كارشناسی ارشد و دكتری دانشجو پذیرفت. این دانشگاه با 420 هزار مترمربع در شمال شرقی شهر تهران واقع شده است.

**اولین های دانشگاه
كیفیت بالای آموزش در دانشگاه علم و صنعت ایران، این دانشگاه را در بسیاری جهات صنعتی و علمی پیشرفته و در تاسیس برخی مراكز و دانشكده ها پیشگام ساخته است.
دانشگاه علم و صنعت ایران، تنها دارنده دانشكده مهندسی راه ‌آهن، دانشكده مهندسی پیشرفته در خاورمیانه و دانشكده مهندسی خودرو در ایران است.
این دانشگاه همچنین، نخستین و برای سال ها تنها دانشگاه صنعتیِ دارای دانشكده معماری و شهرسازی در كشور بوده است. دانشگاه علم و صنعت به شكل تخصصی به رشته توسعه اقتصادی و برنامه ریزی می پردازد.
گشایش و راه اندازی كلینیك صنعتی برای نخستین بار در كشور میان دانشگاه ‌های فنی و مهندسی، نخستین و تنها گنجینه محصولات تحقیقاتی دانشگاه در بین دانشگاه‌ های كشور، كسب رتبه نخست در ارتباط با صنعت، انتشار پنج مجله تخصصی و بین المللی برای نخستین بار در كشور، تأسیس مركز تحقیقات فناوری اطلاعات با همكاری وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، تأسیس مركز فناوری عصبی ایران و تأسیس تنها مؤسسه كامپوزیت ایران با مشاركت نهاد ریاست جمهوری گوشه ای از فعالیت های ثبت شده در كارنامه دانشگاه علم و صنعت تهران است.

**جایگاه دانشگاه در كشور
بر اساس رتبه بندی ESI ، دانشگاه علم و صنعت ایران جزء 250 دانشگاه برتر در حوزه های فنی و مهندسی جهان قرار دارد. این رتبه بندی عنوان می كند كه دانشگاه علم و صنعت ایران با كسب رتبه 243 در میان 1271 دانشگاه ارزیابی شده توانسته در جایگاه چهارم دانشگاه های فنی كشور قرار بگیرد.
در رتبه بندی سال 2018 NTU، دانشگاه علم و صنعت در رشته مهندسی مكانیك رتبه 43 جهان و سوم ایران و در رشته مهندسی عمران رتبه 130 جهان و دوم ایران را كسب كرد.
همچنین، دانشگاه علم و صنعت ایران در سال 2017 بر اساس رتبه بندی موسسه تایمز در بین 500 تا 600 دانشگاه برتر و بر اساس رتبه بندی كیو اس (QS) میان ۴۹۱–۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار گرفت.
رتبه بندی پایگاه اسكوپوس نیز سومین رتبه تولید مقاله (یكهزار و 600 مقاله در سال 2017) را میان دانشگاه های ایران به دانشگاه علم و صنعت اختصاصی داده است.

**مدیریت دانشگاه
پس از انقلاب 57 تاكنون، دانشگاه علم و صنعت ایران ریاست 18 رئیس را شاهد بوده است. جلیل شاهی از سال 57 به مدت دو سال ریاست این دانشگاه را بر عهده داشت. پس از وی، ابراهیم اسرافیلیان تنها یك سال رئیس دانشگاه بود. ابراهیم ثنایی نیز در دو سال گوناگون یعنی سال 60 تا 61 و سپس سال 62 بر صندلی ریاست نشست. در میانه این دو سال احمد كاظمی نیز یك سال ریاست را بر عهده داشت. محمد ذهبیون ششمین رئیس دانشگاه علم و صنعت ایران بود.
از سال 64 تا 76 نیز ریاست این دانشگاه یكی پس از دیگری به عباس شولایی، احد كاظمی، عباس طائب، محمود ملاباشی و محمد سلمانی انتقال یافت تا صندلی ریاست به سیدجواد ازهری در سال 76 رسید.
محمد شهرتاش، محمدتقی صالحی، مهدی بیدآبادی، محمدسعید جبل عاملی و محمدعلی برخورداری بافقی نیز تا سال 96 از روسای بعدی دانشگاه علم و صنعت ایران بودند.
در حال حاضر نیز ریاست این دانشگاه را جبارعلی ذاكری بر عهده دارد. وی دكتری تخصصی خود را در رشته مهندسی عمران سازه های ریلی از دانشگاه جیائوتونگ پكن در چین دریافت كرده است.
ذاكری پیشتر نیز رئیس دانشكده مهندسی راه آهن - دانشگاه علم و صنعت ایران، مجری پروژه راه آهن سریع السیر تهران قم اصفهان، عضو هیات مدیره انجمن مهندسی حمل و نقل ایران و مسئول آزمایشگاه تحقیقاتی روسازی پیشرفته ریلی را در كارنامه كاری خود دارا است.

**جاذبه های دانشگاه
دانشگاه علم و صنعت تهران دارای امكانات گسترده‌ ای چون كتابخانه مركزی و 17 كتابخانه اقماری مستقر در دانشكده‌ ها و مراكز تحقیقاتی، مركز انتشارات، مركز كامپیوتر، مركز فناوری اطلاعات، كارگاه‌ های صنعتی، آزمایشگاه‌ های متعدد و مجهز آموزشی، پژوهشی و 10 مركز تحقیقاتی است.
این دانشگاه همچنین، یكی از پیشگامان در تولیدات فرهنگی و برنامه‌ های هنری بوده ‌است. طرح ایده گفت وگوی تمدن ها در دولت اصلاحات و افزایش اهمیت به تولیدات فرهنگی به مثابه آن باعث شد تا دانشگاه علم و صنعت تهران در بخش كانون های فرهنگی و فوق برنامه فعال تر شود. چهار كانون تیاتر، موسیقی، فیلم و شعر و ادبیات از كانون های فعال در دانشگاه علم و صنعت بودند كه با تغییر رویه ها در دولت های گوناگون، نرخ تولیدات آن ها دستخوش تغییر شد و به شدت پایین آمد.
كانون های كتاب و كتابخوانی، فرهنگ و زبان ملل، هنرهای تجسمی، پژوهش ‌های اجتماعی، ایران ‌شناسی و گردشگری، مهدویت و ترویج ارزش های اسلامی از دیگر كانون های فعال در دانشگاه علم و صنعت تهران به شمار می روند.

**افتخارات دانشگاه
دانشگاه علم و صنعت ایران یكی از برجسته ترین دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی در زمینه اجرای طرح های بین المللی به شمار می رود. این دانشگاه به منظور شناخت توانایی ها و ظرفیت دانشجویان خود، طرح های مشتركی با دانشگاه های برجسته دنیا اجرا می كند. این دانشگاه در حال حاضر با دانشگاه فنی برلین ، دانشگاه پلی‌تكنیك میلان ، دانشگاه دیكن در استرالیا، دانشگاه كاگوشیما در ژاپن، آكادمی متالورژی ملی اوكراین و دانشگاه علم و صنعت سودان در حال همكاری است.
این دانشگاه همچنین دارای پژوهشگران و اساتید نمونه كشوری است كه موفقیت و عنوان های بسیاری را در زمینه های علمی و فنی و مهندسی كسب كرده اند.
از چهره‌ های علمی و صنعتی دانش آموخته در این دانشگاه می توان به محمد باقر نیو، اولین دانش ‌آموختهٔ مهندسی در ایران، پایه‌ گذار صنعت كاشی و نساجی جدید، صنعت ضرابخانه، صنعت چینی‌ سازی، صنعت چای‌كاری در ایران، علی كاوه، چهرهٔ ماندگار رشته مهندسی عمران، فرخ حجت كاشانی چهره ماندگار مهندسی برق، نصرالله بهرام زادگان پدر علم جوش در ایران و زهرا محمدی چهره شاخص در زمینه آنالیز عددی، ابراهیم صادقی، پدر علم ماشین‌ افزار در ایران، منوچهر سالور پایه‌گذار صنعت سیمان در ایران اشاره كرد.

**مراكز پژوهشی و تحقیقاتی
سابقه فعالیت های آموزشی و پژوهشی در دانشگاه علم و صنعت به 89 سال می رسد. این دانشگاه به یك موسسه تحقیقاتی و 9 قطب علمی مجهز است.
پژوهشكده سبز جزو مراكز تحقیقاتی وابسته به این دانشگاه است. این پژوهشكده با هدف تحقیق بنیادی و كاربردی در زمینه انرژی تجدیدپذیر، فن ‌آوری‌ های مؤثر، تبدیل انرژی، مدیریت انرژی و محیط زیست در سال 1378 فعالیت خود را آغاز كرده است.
اساسی ترین كار پژوهشكده بررسی نحوه كاهش مصرف انرژی فسیلی و كاهش آلودگی محیط زیست بوده و مسائل فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی را همراه با موضوعات علمی و نوین در نظر گرفته و به حل مشكل انرژی در كشور می ‌پردازد.
مراكز تحقیقات سیمان، پژوهشكده الكترونیك، تحقیقات مكانیك خودرو، موسسه كامپوزیت، تحقیقات مواد نسوز، آلومینیوم و ریخته‌ گری، تحقیقات معماری و شهرسازی، تحقیقات فناوری اطلاعات (IT)، تحقیقات فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، تحقیقات ژئوتكنیك و آموزش الكترونیكی (مجازی) از دیگر مراكز فعال دانشگاه علم و صنعت ایران در حوزه صنعت، فنی و مهندسی هستند.
همچنین پژوهشكده های مهندسی فرایند، مدیریت شهری، منابع هیدروكربوری، فناوری ¬های نوین در حمل و نقل ریلی، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت و هیدرودینامیك كاربردی و سامانه¬ های دریایی از پژوهشكده های در حال راه اندازی در این دانشگاه هستند.

**دانشگاه در زمان حاضر
دانشگاه علم وصنعت ایران یكی از سه دانشگاه برتر فنی و مهندسی كشور به شمار می رود كه دارای 6 معاونت، 15 دانشكده، 12 پژوهشكده ، 13 مركز تحقیقاتی، یك موسسه تحقیقاتی و 9 قطب علمی است.
تعداد اعضای هیات علمی دانشگاه 418 نفر است. دانشگاه علم وصنعت ایران در مجموع، دارای 28 رشته- گرایش كارشناسی، 95 رشته - گرایش كارشناسی ارشد و 57 رشته - گرایش در مقطع دكتری است.
حدود 4 هزار دانشجو در مقطع كارشناسی، 8 هزار و 381 دانشجوی كارشناسی ارشد و یكهزار و 644 دانشجوی مقطع دكتری در این دانشگاه به تحصیل مشغول هستند.
دانشكده های مهندسی برق، مهندسی راه ‌آهن، مهندسی خودرو، ریاضی، مهندسی شیمی، شیمی، مهندسی صنایع، مهندسی عمران، مهندسی مواد و متالورژی، مهندسی مكانیك، مهندسی كامپیوتر، مهندسی معماری و شهرسازی و فیزیك، 13 دانشكده دانشگاه علم و صنعت هستند كه در هر سه مقطع آموزش عالی دانشجو می پذیرند.

**9283**1601**