ارتقاء جایگاه علمی دانشگاه های ایران در جهان

به گزارش روز یكشنبه ایرنا، رتبه اول دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران در بین دانشگاه های جهان اسلام، مقامی است كه پیشتر مراكز علمی كشورمان به رشد 60 درصدی خود به آن نایل شده اند.
پایگاه بین المللی تایمز با 5 دهه تجربه به عنوان منبع تحلیلی مهمی در شاخص های آموزشی دنیا در جدیدترین گزارش خود از صعود بی سابقه دانشگاه های ایران به جمع برترین های جهان گفته است.
بر اساس گفته های محمد جواد دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، امسال 29 دانشگاه كشور در این نظام رتبه بندی حضور یافته اند كه بر اساس این مبنا رتبه دانشگاه های سایر كشورها زیر این میزان است.
در رتبه بندی تایمز در سال 2019، دانشگاه های كاشان، علوم پزشكی مشهد و صنعتی شیراز، كه برای اولین بار در این رتبه بندی حضور داشتند، رتبه های خوبی كسب كرده اند؛ با این حال دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل با بازه رتبه ای 351 - 400 و دانشگاه صنعتی امیركبیر و نیز دانشگاه كاشان با قرار گرفتن در بازهای رتبه ای 501 - 600 در بین دانشگاه های برتر در این نظام رتبه بندی قرار دارند.
بدین ترتیب از 29 دانشگاه كشور یك دانشگاه در رتبه 1(صنعتی نوشیروانی بابل)، دو دانشگاه در رتبه 2 ( صنعتی امیر كبیر و كاشان)، هشت دانشگاه در رتبه 4 ( علم وصنعت، صنعتی اصفهان، علوم پزشكی مشهد، صنعتی شریف، صنعتی شیراز، تبریز، تهران، علوم پزشكی تهران)، 10 دانشگاه در رتبه 12 ( شهید مدنی آذربایجان، فردوسی مشهد، گیلان، علوم پزشكی ایران، اصفهان، خواجه نصیرالدین طوسی، مازندران، شهید بهشتی، علوم پزشكی شهید بهشتی و شیراز) و هشت دانشگاه در رتبه 22 ( الزهرا، بیرجند، خوارزمی، باهنر كرمان ، صنعتی شاهرود، ارومیه ، یزد و زنجان) قرار دارند.
صعود دانشگاه های ایران در فهرست رتبه بندی تایمز در حالی است كه از سال 2012 تا 2014 میلادی از ایران تنها یك دانشگاه و در سال 2015 فقط دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور داشته اند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام معتقد است كه پایگاه رتبه بندی تایمز یكی از معتبرترین نظام های رتبه بندی بین المللی است كه دانشگاه های جهان را رتبه بندی می كند؛ در حالی كه در سال 2016 میلادی تعداد دانشگاه ها به هشت مورد و در سال 2017 میلادی به 13 دانشگاه و در 2018 میلادی این تعداد به 18 دانشگاه افزایش یافته است.
بنا بر این گزارش در این فهرست دانشگاه صنعتی امیركبیر در بین دانشگاه های صنعتی كشور رتبه نخست و رتبه 501 تا 600 را در بین دانشگاه های جهان بر اساس رتبه بندی تایمز كسب كرده است و این در حالی است كه رتبه سال گذشته این دانشگاه مابین 601 تا 800 بوده است.

** افق رسیدن به 100 دانشگاه برتر جهان تا 1404
سیداحمدرضا معتمدی رییس دانشگاه صنعتی امیر كبیر در همین زمینه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: بر اساس برنامه راهبردی دانشگاه رسیدن به 100 دانشگاه برتر جهان تا سال 1404 را در دستور كار داریم.
وی گفت: البته اهداف دیگر نیز در برنامه راهبردی دانشگاه صنعتی امیركبیر داریم كه یكی از اهدافمان همین امر بوده و بر همین اساس نیز برنامه سالیانه ای داریم تا با ارزیابی، نظارت، اصلاح آیین نامه ها و رویه ها در تولید علم در بخش های تحقیقاتی، فناوری و سایر روند صعودی داشته باشیم.
رییس دانشگاه صنعتی امیر كبیر افزود: خوشبختانه در این چهار سالی كه برنامه راهبردی دانشگاه را اجرایی كرده ایم؛ شاهد افزایش رتبه علمی دانشگاه در عرصه های جهانی هستیم به گونه ای كه هم اكنون بین 5 دانشگاه صنعتی جزوء دانشگاه های برتر هستیم و از مجموعه 4 رتبه بندی معتبر بین المللی در سه رتبه بندی، حضور مناسب و مطلوبی داریم.
وی ادامه داد: معتقدم برای رسیدن به رتبه های بالای جهانی باید زحمت كشید و موانع زیادی از جمله كمبود امكانات و تجهیزات، سفرهای علمی، بودجه ای و غیره می تواند در این مسیر می تواند وجود داشته باشد.
معتمدی تصریح كرد: البته در سایر كشورها نیز روند به همین گونه است و به سادگی چیزی به دست نمی آید بلكه باید تلاش كرد تا موانع برطرف شود.
وی اظهار داشت: برنامه راهبردی دانشگاه صنعتی امیركبیر نیز در همین راستا و برای محدود كردن موانع بوده است تا كار برای اندیشمندان ایرانی تسهیل یابد.
بر پایه این گزارش در این فهرست دانشگاه كاشان در بین دانشگاه های جامع كشور رتبه اول و رتبه 500 تا 600 را در بین دانشگاه های جهان بر اساس رتبه بندی تایمز كسب كرده است.
این رتبه بندی از 13 شاخص در قالب پنج معیار كلی آموزش با وزن 30 درصد، پژوهش با وزن 30 درصد، استنادات با وزن 30 درصد، وجهه بین المللی با وزن 7.5 درصد و ارتباط با صنعت با وزن 2.5 درصد بهره گرفته است.

** رتبه نخست دانشگاه های ایران در بین مراكز علمی جهان اسلام
مجید منعم زاده معاون پژوهشی دانشگاه كاشان نیز در این زمینه اظهار داشت: در این نظام رتبه بندی 29 دانشگاه از ایران و یك هزار و 258 دانشگاه دنیا حضور داشتند كه دانشگاه كاشان توانست در شاخص های مورد نظر و در مجموع كل دانشگاه ها و پژوهشگاه ها و دیگر موسسات آموزش عالی(صنعتی و علوم پزشكی) به رتبه دوم ایران و 500 تا 600 جهان نائل شود.
وی با اشاره به اینكه سیستم رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی تایمز، یكی از مشهورترین نظام‌های رتبه‌بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالی است، یادآور شد: اطلاعات مورد نیاز این نظام رتبه بندی از طریق نظرسنجی از صاحب‌نظران حوزهای موضوعی، پایگاه استنادی اسكوپوس و پرسشنامه‌ای كه خود دانشگاه‌ها پر می ‌كنند، گردآوری می شود.
منعم زاده اظهار داشت:شاخص های مورد استفاده در این رتبه‌بندی در پنج گروه آموزش شامل فضای آموزشی (۳۰ درصد از نمره كل)، پژوهش (۳۰ درصد از نمره كل)، استنادها (۳۰ درصد از نمره كل)، درآمد صنعتی (2.5 درصد از نمره كل) و وجه بین‌المللی (۷٫۵ درصد از نمره كل) تقسیم می شود.
وی با بیان اینكه از نظر تعداد دانشگاه ها، جمهوری اسلامی ایران با ۲۹ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است، یادآور شد: از سایر كشورهای اسلامی كشور تركیه با ۲۳ دانشگاه، مصر با ۱۹ دانشگاه، مالزی ۱۱ دانشگاه، پاكستان با ۹ دانشگاه و عربستان و الجزایر هركدام با ۶ دانشگاه، اندونزی با ۵ دانشگاه، مراكش، اردن و امارات متحده عربی هركدام ۴ دانشگاه، قزاقستان ۲ دانشگاه و سایر كشورهای عراق، عمان، نپال، تانزانیا، جامائیكا، قطر و كویت با یك دانشگاه در رتبه بندی سال ۲۰۱۹ قرار گرفته اند.
بنا براین گزارش در رتبه بندی اخیر در سال 2019 با ورود 11 دانشگاه جدید شاهد حضور 29 دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع یك هزار و 258 دانشگاه برتر جهان از ۸۶ كشور بوده ایم و این موضوع نوید بخش حركت هر چه بیشتر دانشگاه های توانمند ایران در رتبه بندی های معتبر بین المللی است.
دانشگاه های كاشان، علوم پزشكی مشهد، صنعتی شیراز، شهید مدنی آذربایجان، علوم پزشكی ایران، مازندران، علوم پزشكی شهید بهشتی، خوارزمی، شهید باهنر كرمان، صنعتی شاهرود و ارومیه برای اولین بار در رتبه بندی تایمز حضوریافته اند.

** اهتمام جدی وزارت علوم برای تداوم روند صعودی دانشگاه ها در عرصه های جهانی
مسعود برومند معاون پژوهشی و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این زمینه به ایرنا اظهار داشت: واقعیت این است كه ارتقای كیفی مراكز علمی در رتبه نخست ماموریت هایی است كه هیات امنای دانشگاه ها مشخص كرده اند.
وی گفت: خوشبختانه كیفیت پژوهش روند صعودی دارد و بر همین دلیل هم ایران ضمن اینكه تقریبا 1.9 درصد تولیدات علمی كشور را به صورت نما شده بین المللی دارد؛ از منظر مقالات باكیفیت نیز جایگاه 2.8 درصد را كسب كرده است.
معاون وزیر علوم افزود: همین امر سبب شده تا امتیاز دانشگاه ها از نظر ارایه پژوهش های باكیفیت كه در ارجاعات و استنادات خودشان را نشان می دهد؛ افزایش پیدا كند.
وی یادآور شد: بحث بسیار مهم دیگر در این زمینه كفایت انجام پژوهش هایی است كه در دانشگاه ها صورت می گیرد كه به صورت آیین نامه هایی از جانب وزارت علوم به دانشگاه های كشور ارایه شده و سبب افزایش مقالات پژوهشی باكیفیت بین المللی شده است.
برومند خاطرنشان كرد: حمایت و پشتیبانی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در امر تجهیزات و تكمیل آزمایشگاه های مركزی نیز كه در دستور كار است از جمله سیاست های دیگر این وزارتخانه برای افزایش روند صعودی مراكز علمی كشور در عرصه های بین المللی است.
وی اظهار داشت: مشاركت دانشگاه ها در اجرای پروژه های تحقیقاتی با صنعت یكی از شاخص های ارزیابی است و بر همین اساس نیز هم اكنون شاهد افزایش ارتباطات بخش دانشگاه ها با صنعت هستیم كه سبب افزایش حجم فعالیت های تحقیقاتی شده است.
این مسئول افزود: دانشگاه ها سعی دارند تا نسبت دانشجو به استاد را در یك عدد معقولی نگه دارند؛ بنابراین میزان افزایش تعداد اعضای هیات علمی و دانشجویان به گونه ای است كه در رده های جهانی وجود دارد.
وی ادامه داد: اینگونه اقدامات و سیاست های وزارت علوم و دانشگاه ها سبب شده تا در تازه ترین رتبه بندی تایمز مراكز علمی ایران رشد یابند و به طور حتم سال های آتی نیز این روند صعودی تداوم خواهد یافت.
به گزارش گروه دانشگاه ایرنا، گزارش های بین المللی حاكی از ارتقای رتبه های دانشگاه های كشور در لیست های علمی جهانی است و به طور حتم می توان با حمایت های بیشتر شاهد ارتقای دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران در فهرست دانشگاه های برتر جهان بود.
9187** 1200